„Rzeczpospolita”: Patrioty na finiszu - umowa już w marcu?

/
Najprawdopodobniej w marcu podpisana zostanie umowa na dostawy…

Dworzec - wizytówka miasta

/
Zapraszam do zapoznania się z cyklem artykułów poświęconych Grodnu i jego okolicom, cyklem, który stawia sobie za cel przybliżenie czytelnikowi tego urokliwego miasta, a może i zachęcenie do podróży.

Galeria zdjęć Pana Józefa Czerwińskiego

/
Podróż sentymentalna - współczesny Wołyń w obiektywie niegdysiejszego Wołyniaka.

Cmentarz Orląt Lwowskich

/
"Mortui sunt ut liberi vivamus" - "Polegli, abyśmy wolni żyli"

U siebie czyli Stanisławów

/
Stanisławów - od 1966 roku zwany już Ivano-Frankiwskiem. Miasto mało turystyczne, choć przy polskiej parafii jest dom na 50 osób. Miasto, które wydało wielu światłych i wspaniałych Polaków. Miasto, które wciąż jest w pamięci, w sercach i wspomnieniach wielu ludzi. Miasto, w którym się zakochałam...

Wodokty - Tak umiera Lauda

/
Wodokty, kiedyś polski majątek i zaścianek, dziś o polskiej przeszłości świadczą tylko wciąż upielęgnowane nagrobki laudańskiej szlachty: Butrymów, Gasztowtów, Domaszewiczów, Piotrowskich, Ejdregiewiczów, obok której spoczywają jej potomkowie: Butrymasowie, Domaszewicziusowie, Gasztautasowie i inni. Konsekwetnie prowadzona lituanizacja, oznaczała tu przede wszystkim likwidację polskiego szkolnictwa i zakaz używania języka polskiego w kościele. Galerię wrzucamy, jako memento dla tych wszystkich, którzy lekceważą sytuację Polaków na Wileńszczyźnie.

Bubniszcze, Skały Dobosza

/
Skalne miasto, zamieszkałe niegdyś przez mnichów później kryjówka karpackich opryszków, których najsłynniejszym hersztem był niejaki Dobosz.

Miodobory

/
Miodobory zwane także Tołtrami, najwyżej na Podolu wzniesione pasmo wzgórz, biorą swój początek w okolicach Załoziec i Podkamienia, biegną w kierunku poludniowo-wschodnim na Zbaraż, zbaczają na wschód od Skałatu i Grzymałowa pod Kręciłowem, wkraczając na Podole rosyjskie, przewinięte w tem miejscu przez Zbrucz malowniczym jarem. W dalszym ciągu sięgają poza Dniestr, znikając wreszcie w stepach bezarabskich, po stronie rumuńskiej. Jest to najpiękniejsza część Podola i nosi słusznie nazwę ?Szwajcarji Podolskiej?. Wzdłuż ich wyniosłego grzbietu prowadzi droga stepowa ocieniona stuletniemi dębami tzw. szlak tatarski. Na obie strony wspaniałe widoki. Z grzbietów wzgórz i równego poziomu ich podnóża wystrzelają skały wapienne o dziwacznych kształtach zdala podobne do ruin starych zamczysk. Są to rafy muszlowe, powstałe jako utwory brzegowe, wapienne, ongiś morza Sarmackiego, a to w czasie ostatniego zalewu morskiego, po którym wyłonił się ląd Podola z dzisiejszą rzeźbą. Także pod względem botanicznym i geologicznym przedstawiają Miodobory wiele osobliwości. Spotyka się tu resztki wschodnio-europejskiej flory stepowej, która w tych okolicach dobiega kresu geograficznego osiedlenia. W ziemi wiele muszli. Najpiękniejsze skały Miodoborów: "Kłodnickie skały? przy Białej Karczmie, na gościńcu z Podwołoczysk do Tarnopola, "Czarna Skała? pod Nowosiólką Skałacką, "Ostra Skała? i "Nazarowa Skała? pod Oknem. Na prawo od nich wynurza się poszarpanymi konturami z okolicy stepowej "Dziurawa Skała?, najpiękniejsza z nich między Ostapiem a Oknem, w kształcie półkolistym. Okolica dość posępna z białymi gzemsami skał, wieńczącemi szczyty wzgórz (nadającemi charakter ruin przyrody z przed lat tysięcy). Informacje na temat woj. tarnopolskiego, nakładem Wojewodzkiego Towarzystwa Turystyczno - Krajoznawczego w Tarnopolu 1929. (za pośrednictwem www.wicyn.tmlikpw.org).

Pałac Butrymowiczów w Pińsku

/
Rezydencja Butrymowiczów w Pińsku zachowała się do naszych czasów. Barokowo-klasycystyczny pałac został zbudowany w l. 1784-90 wg projektu wileńskiego architekta Karola Schildhausa dla Mateusza Butrymowicza.

Zdzitowo

/
W Zdzitowie znajduje się jedna z najstarszych i najładniejszych drewnianych cerkwi w okolicach Brześcia.

Lwowskie klimaty

/
We Lwowie byłam już kilka razy. Przyjeżdżając, nie opuszcza mnie wrażenie, że jestem u siebie. Że wracam, a nie przyjeżdżam. To szczególne miejsce zawsze dostarcza mi wielu wrażeń i przyjemnych doznań. Lubię Lwów i lubię tam wracać. Zapraszam do "mojego" Lwowa :)

Możejków Wielki

/
Możejków Wielki to miejscowość położona w rejonie szczuczyńskim na Białorusi w odległości ok. 15 km na północny wschód od rejonowego Szczuczyna. Na terenie dawnego majątku ziemskiego znajdują się tu pozostałości jednej z najwspanialszych niegdyś rezydencji na Ziemi Grodzieńskiej.

Dwór w Linowie

/
Linowo to duża wieś, dawniej również miasteczko i majątek ziemski, położona w rejonie prużańskim na Białorusi o 10 km na południe od Prużany, przy szosie do Kobrynia i linii kolejowej z Brześcia do Baranowicz. Na terenie dawnego majątku ziemskiego zachował się tu zespół dworski w dawnym majątku ziemskim.

Kirsna-Ostrów

/
Kirsna-Ostrów (Astroji Kirsna) to miejscowość położona w rejonie łoździejskim na Litwie, ok. 8 km na północ od granicy z Polską. Zachował się tu jeden największych na Litwie zespołów pałacowych.

Zajrzyjmy do Żytomierza

/
Żytomierz jest miastem rzadko odwiedzanym przez polskich turystów. Trudno się temu dziwić. Miasto to (odwrotnie proporcjonalnie do jego roli w historii Rzeczypospolitej i polskiej diaspory na dzisiejszej Ukrainie) miłośnikom zabytków i miejsc związanych z polską kultura ma niewiele do zaoferowania. Warto je jednak odwiedzić, zatrzymując się tu choć na kilka godzin, niejako przy okazji, po drodze do odległego o 150 km Kijowa, albo łącząc pobyt w nim z pielgrzymką do sanktuarium w Berdyczowie.

Kawałek Polski - Polska Macierz Szkolna na Białorusi

/
Stowarzyszenie "Polska Macierz Szkolna" zostało reaktywowane na terenie Białorusi 3 grudnia 1995 roku na zebraniu nauczycieli języka polskiego, rodziców i działaczy oświatowych. Za główny i jedyny cel obrano "...szerzenie oświaty polskojęzycznej na terenie Białorusi w duchu narodowym, chrześcijańskim i obywatelskim...". PMS postawiła sobie następujące cele: - praca popularyzująca nauczanie języka polskiego w środowiskach polskich, - zakładanie nowych ogniw nauczania języka polskiego - wszechstronna pomoc nauczycielom języka polskiego - organizacja form społecznych nauki języka polskiego - praca organizacyjna - działalność kulturalna PMS na rzecz środowiska polskiego Macierz obejmuje swoją działalnością całą Białoruś, a w Liceum Społecznym PMS uczyło się w roku szkolnym 2009/2010 1200 dzieci, młodzieży i dorosłych. Praca edukacyjno-kulturalna Macierzy wzbogacana jest przez działalność jednej z najlepiej zaopatrzonych w polskojęzyczną literaturę bibliotek na Białorusi. Do dyspozycji jest też spory zbiór filmów, wśród których obok lektur szkolnych wypożyczający mają do dyspozycji również filmy fabularne, historyczne i dokumentalne. Tekst i zdjęcia: Wojciech Szewczak

Stolin

/
Stolin to położone nad Horyniem miasto rejonowe na białoruskim Polesiu, liczące obecnie ok. 12 tys. mieszkańców (1999). Pierwsze wzmianki o Stolinie pochodzą z XII i XIII-wiecznych latopisów, które wspominają o nim jako o jednym z grodów nadhoryńskich należących do księstwa turowsko-pińskiego.

Burbiszki

/
Ziemie, na których leżą Burbiszki należały od 1817 r. do wywodzącego się z Pomorza rodu Bażeń-skich. W tej miejscowości warto zwiedzić neogotycki polski dwór i rozległy park, rozciągający się obecnie na obszarze 28 ha. Zwraca uwagę zespół stawów i kanałów, z 15 sztucznymi wysepkami połączonymi mostkami. W parku stoi statua Matki Boskiej z XIX w. oraz pierwszy na Litwie pomnik Adama Mickiewicza, dłuta Kazimierza Uliańskiego, napis na cokole brzmi: "Litwo, Ojczyno moja". Dziełem tego samego artysty są też lwy i pomnik wielkiego księcia Witolda. Stojący w centrum zało-żenia neogotycki dwór został zbudowany z kamienia. Jest nieregularną budowlą, z basztą zwieńczoną blankami. Dawniej baszty znajdowały się po obu stronach, jedną zburzono po II wojnie światowej. W odrestaurowanym wnętrzu znajduje się oryginalne XVIII i XIX-wieczne wyposażenie przekazane przez rodzinę dawnych właścicieli oraz herb rodu i dokumenty. Na początku XX w. często przyjeżdżał tu Kornel Makuszyński. W 1913 r. wziął ślub z dziedziczką dworu, Emilią Bażeńską. Rozkochany w architekturze zakopiańskiej, przywiózł domek spod Tatr i postawił go w ogrodzie. Podobno w latach 1923-24, podczas wakacji napisał w nim poemat "Pieśń o Ojczyźnie". Podczas II wojny światowej Bażeńscy utracili ziemię, a pałac został zrujnowany. Ostatnim właścicielem majątku był Adam Bażeński, który oficjalnie przekazał go w 1991 r. państwu litewskiemu z przeznaczeniem na cele kulturalne. We wnętrzach dworu odbywają się koncerty muzyki klasycznej. Jakub Czarnowski

Kożangródek

/
Kożangródek to duża wieś, dawniej miasteczko i ośrodek dóbr, położona nad rz. Cną o 13 km na pd.-wsch,. od Łunińca, przy linii kolejowej do Kalenkowicz, Po raz pierwszy nazwa miejscowości (wówczas pod nazwą Horodziec) pojawia się w dokumencie z 1493 r.

Beździeż

/
Beździeż (Бездзеж) to spora wieś, dawniej miasteczko, położona na Polesiu Brzeskim o 20 km na północny wschód od Drohiczyna Poleskiego.

Obraz Najświętszej Marji Panny Ostrobramskiej w Wilnie

/
"Kwartalnik Litewski", R. 1: 1910, t. 1, s. 19-33.

Dwór w Podweryszkach

/
Podweryszki (Подварышкі) to nieduża miejscowość położona w rejonie woronowskim na Białorusi, o kilka kilometrów na wschód od Bieniakoń i o kilka kilometrów na południe od granicy białorusko-litewskiej.

Ziemia królowej

/
Oszmiańszczyzna bez wątpienia mogłaby być turystyczną wizytówką Białorusi. Miejscowi entuzjaści mówią o swojej ziemi, że jest "Ziemią królowej".

Na nowogródzkim szlaku

/
Gdybyśmy tak z podolskich sadów, sandomierskich łanów, z pszenicą wyżej chłopa, czy z księżackiej wsi, roześmianej tęczą wełniaków i błękitem bielonych chat, znaleźli się nagle pod Nowogródkiem czy Wilnem - mielibyśmy z pewnością takie wrażenie, jakby nas z jaskrawego południowego słońca przeniesiono w półcień. Narazić wszystko wydaje się szare. Nawet gryka na łanie mniej różowa, nawet chabry w zbożu bardziej siwe, nawet niebo i słońce bledsze.

Zabytki Pińska i jego okolic

/
Pińsk jest najbogatszem w zabytki miastem tej części Polesia, która na zasadzie traktatu ryskiego powróciła do Polski i która w całości prawie weszła w skład dzisiejszego [przedwojennego - red.] województwa poleskiego.

Polacy w Mińsku

/
Są dwa UDA - albo się uda, albo się nie uda!

Dwór w Kościeniewie

/
Kościeniew (Касьцянева) to niewielka wieś w rejonie szczuczyńskim na Białorusi położona o ok. 15 km na północny wschód od Szczuczyna.

Cerkiew obronna w Murowance (Małomożejkowie)

/
W niewielkiej miejscowości Murowanka (Мураванка) w rejonie szczuczyńskim na Białorusi, znanej też pod nazwą Małomożejkowo, położonej przy linii kolejowej z Mostów do Lidy o ok. 20 km na wschód od Szczuczyna znajduje się jeden z najcenniejszych w tym kraju zabytków architektury gotyckiej.

Ruiny pałacu Sapiehów w Różanej

/
Różana (Ружаны) to niewielkie miasteczko rejonowe w obwodzie brzeskim na Białorusi.

Od Skały do Skałatu

/
Choć Zbrucz nigdy nie był rubieżą obronną Rzeczypospolitej to jednak właśnie w pobliżu tej rzeki powstało szereg zamków, których ruiny jeszcze i dziś robią wrażenie.

Dwór w Kaszubińcach

/
Kaszubińce (Кашубінцы) to niewielka miejscowość położona niedaleko Skidla w rejonie grodzieńskim na Białorusi.

Rohoźnica

/
Rohoźnica (Рагажніца) to niewielka wieś w rejonie mostowskim na Białorusi.

Kościół i cmentarz w Worończy

/
Worończa (Варонча) to wieś malowniczo położona wśród wzniesień Wysoczyzny Nowogródzkiej w rejonie korelickim na Białorusi.

Zamek w Lidzie

/
W centrum Lidy, miasta rejonowego w obwodzie grodzieńskim, wznosi się zamek książąt litewskich.

Kościół i klasztor misjonarzy w Łyskowie

/
Łysków (Лыскава) to niewielkie miasteczko w rejonie prużańskim na Białorusi, położone na północno-wschodnich obrzeżach Puszczy Białowieskiej.

Wakacje za (bliską) zagranicą

/
Wakacje to dla większości Polaków synonim wyjazdu nad ciepłe wody, najlepiej gdzieś nad Adriatykiem czy jeszcze gdzieś dalej. Tymczasem nawet nie wiemy częstokroć jak atrakcyjne są tereny sąsiadujących z Polską od północy krajów. Chodzi oczywiście o Litwę, Łotwę Estonie, a także najbliżej od Trójmiasta rozciągający się obwód kaliningradzki.

Pałac w Kraskach

/
Kraski (Краскі) to niewielka wieś w rejonie wołkowyskim na Białorusi, położona nad rzeką Zelwianką o ok. 20 km na południe od Wołkowyska, przy szosie z Podoroska do Porozowa.

Szwedzka Góra w Wołkowysku

/
Wołkowysk (Ваўкавыск) to liczące ok. 40 tys. mieszkańców miasto rejonowe w obwodzie grodzieńskim na Białorusi, położona nad rzeką Wołkowyją w pobliżu jej ujścia do Rosi.

Kościół w Nieświeżu

/
Pojezuicki kościół p.w. Bożego Ciała jest jednym z najcenniejszych zabytków na Białorusi.

Zajrzyjmy do Lidy

/
Stutysięczna Lida to bodaj najbardziej polskie miasto na Białorusi.

Nieśwież mauzoleum Radziwiłłów

/
Wczesnobarokowy nieświeski kościół p.w. Bożego Ciała ufundowany przez księcia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła "Sierotkę" i zbudowany w latach 1587-1593 jest wielkim mauzoleum rodu Radziwiłłów.

Zamek w Mirze

/
W Mirze (Мір), niewielkim miasteczku w rejonie korelickim, wznosi się jeden z największych i najlepiej zachowanych zamków na Białorusi.

Dwór w Podorosku

/
Podorosk (Подороск) to wieś położona nad rzeką Zelwianką w rejonie wołkowyskim na Białorusi. Na terenie dawnego majątku ziemskiego zachował się tu interesujący zespół dworski.

Smoleńsk

/
Smoleńsk jest miastem podwójnie interesującym. Z jednej strony można w nim znaleźć ślady polskiej obecności, z drugiej zaś, jako jedno z niewielu miast byłego ZSRS, po wojnie odbudowano go, starając się nie zniszczyć całkiem jego dawnego uroku.

Wolna

/
Wolna (Вольна) to duża wieś, dawniej również majątek ziemski, położona nad rzeką Dźwiejką na północny wschód od Baranowicz. W XVI w. miejscowe dobra należały do Chodkiewiczów, a w XVII w. były własnością Kamieńskich. W 1632 r. podstoli nowogródzki Krzysztof Kamieński fundował tu cerkiew unicką i klasztor bazylianów.

W stolicy św. Włodzimierza

/
Turyści z Polski wjeżdżający na Ukrainę przez przejście w Uściługu rzadko zatrzymują się we Włodzimierzu Wołyńskim, jadąc zazwyczaj bezpośrednio w stronę Łucka. Tymczasem już w samym Uściługu jest coś wartego zobaczenia - został w nim odrestaurowany dworek Igora Strawińskiego, w którym słynny rosyjski kompozytor spędzał wakacje i tworzył swoje największe utwory. Dworkowi temu poświęcił słynny esej Stanisław Stempowski.

Kościół św. Andrzeja w Słonimiu

/
Jednym z najcenniejszych zabytków Słonimia (Слонім), liczącego ok. 40 tys. mieszkańców miasta rejonowego na Białorusi, jest kościół farny p.w. św. Andrzeja, na dawnym przedmieściu Zamoście (ul. Gorkaha).

Tropami Witolda i Karaimów

/
Dla Litwinów to symbol ich turystyki i jedna z największych atrakcji. Kto był na Litwie, a nie odwiedził Trok, ten nie może o sobie powiedzieć, że widział ją w całą. Ta licząca 7,3 tys. mieszkańców miejscowość, odległa o 23 km od Wilna, ma istotnie wiele do zaoferowania.

Kościół św. Michała w Nowogródku

/
W pobliżu rynku w Nowogródku (Навагрудак), będącym obecnie miastem rejonowym w obwodzie grodzieńskim na Białorusi, stoi barokowy podominikański kościół katolicki p.w. św. Michała.

Cerkiew obronna w Synkowiczach

/
W Synkowiczach (Сынковічы) koło Słonimia na Białorusi zachował się cenny zabytek architektury późnogotyckiej - cerkiew obronna p.w. św. Michała, zbudowana w 1 poł. XVI w., przebudowana w l. 1880‑81, początkowo prawosławna, później unicka, po likwidacji unii w 1839 r. ponownie prawosławna.

Fara Witoldowa

/
Kościół farny p.w. Przemienienia Pańskiego (ul. 1 Maja 17), barokowy, zbudowany w l. 1719‑23 w miejscu dawniejszego kościoła z k. XIV w., fundowanego przez wielkiego księcia Witolda.