Rohoźnica

Rohoźnica (Рагажніца) to niewielka wieś w rejonie mostowskim na Białorusi.

Na terenie dawnego majątku ziemskiego zachował się tu cenny zespół dworski. Miejscowe dobra były niegdyś własnością wielkich książąt litewskich, później Kieżgajłów, a następnie królowej Bony, Puksztów, Wiesiołowskich i grodzieńskich brygidek. W XVIII w. stały się dziedzictwem Suchodolskich i pozostawały ich własnością do połowy XIX w. Następnie majątek często zmieniał właścicieli, a w 1906 r. został zakupiony przez Oskara Meysztowicza i w jego ręku pozostawał do 1939 r. Oskar Meysztowicz został aresztowany przez NKWD w 1941 r. i zamęczony w więzieniu w Mińsku. W rohoźnickim dworze urodził się i spędził lata dziecinne znakomity malarz January Suchodolski (1797-1875), uczestnik powstania listopadowego, autor cyklu obrazów historycznych, głównie batalistycznych, przedstawiających wiele istotnych wydarzeń z historii Polski. W Rohoźnicy urodził się także brat Januarego – Rajnold (1804-1831), absolwent gimnazjum w Świsłoczy, poeta, również uczestnik powstania listopadowego, autor popularnych wierszy i pieśni powstańczych, zmarły w wyniku ran odniesionych w jednej z bitew z wojskiem carskim. W potyczce powstania styczniowego w pobliskim Bebetowie zginął syn następnych właścicieli Rohoźnicy – Szabański. W rohoźnickim dworze często przebywał zięć Oskara Meysztowicza (mąż jego córki Marii), znany pisarz Ksawery Pruszyński, który tu właśnie podejmował pierwsze próby literackie, a sam dwór w Rohoźnicy opisał w znakomitym opowiadaniu Karabela z Meschedu.

Klasycystyczny obszerny dwór, często zwany też pałacem, został wybudowany w 1791 r. przez kasztelana smoleńskiego Antoniego Suchodolskiego, dziada Januarego i Rajnolda. Jest to budynek wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, parterowy, z piętrowym ryzalitem w części środkowej. Od frontu ryzalit zdobi portyk o czterech kolumnach dźwigających ozdobione girlandami belkowanie, zwieńczony krzywolinijnym szczytem. Jednokondygnacyjny portyk od strony ogrodu dobudowano w XIX w. Tworzą go cztery filary dźwigające balkon otoczony balustradą. Ryzalit ozdobiony jest pilastrami i zwieńczony trójkątnym szczytem. Jeden z pokojów dworu nosił niegdyś nazwę “królewskiego”, jako że mieszkał w nim król Stanisław August Poniatowski goszczący z wizytą u Antoniego Suchodolskiego. Dwór otacza park regularny z aleją wjazdową, ozdobnym parterem, fontanną i trzema tarasami. W parku znajduje się system wodny złożony z dwóch stawów połączonych ze sobą kanałami oraz strumienia. Dwór i park użytkowane są przez miejscowy kołchoz im. Adama Mickiewicza, znajdują się tu kołchozowe biura oraz biblioteka.

Tekst i zdjęcie:

Grzegorz Rąkowski