Zamek w Lidzie

W centrum Lidy, miasta rejonowego w obwodzie grodzieńskim, wznosi się zamek książąt litewskich.

Został on zbudowany w latach 30‑tych XIV w. z kamienia i cegły przez wielkiego księcia litewskiego Giedymina. Po jego śmierci zamkowy gród stał się stolicą księstwa lidzkiego, którym władali kolejno Olgierd, jego syn Jagiełło i Witold. Zamek lidzki był na ówczesne czasy potężną twierdzą. Wielokrotnie szturmowali go Krzyżacy. Tylko jeden z tych ataków, w 1384 r., zakończył się ich sukcesem i częściowym zniszczeniem zamku. W 1392 r. zamek wytrzymał oblężenie Krzyżaków, wspomagających je wojsk rycerstwa angielskiego i oddziałów skłóconego z Jagiełłą Witolda. W dwa lata później lidzki zamek bezskutecznie oblegały zaciężne wojska angielskie i francuskie. W 1406 r. również bezskutecznie atakował zamek książę smoleński Jurij Światosławowicz, a w 1433 r. – z podobnym skutkiem –zbuntowany kniaź Świdrygiełło. Lidzki zamek dwukrotnie z woli wielkich książąt litewskich był przytułkiem wygnanych z Ordy chanów: w l. 1396‑99 – Tochtamysza, a w l. 1434‑1443 – Hadżi‑Gireja. W 1422 r. na zamku w Lidzie gościł król Władysław Jagiełło z poślubioną w Nowogródku księżniczką Zofią Holszańską. W 1506 r. podczas najazdu tatarskiego przebywał na zamku chory król Aleksander. Chorego władcę wywieziono stąd do Wilna a atak tatarski odparto. W 1655 r. Lidę wraz z zamkiem zajęli Kozacy Iwana Zołotareńki. W 1659 r. zamek szturmem zdobyły moskiewskie wojska Chowańskiego. Zniszczeniu uległ wówczas wszystkie znajdujące się na dziedzińcu zamkowym drewniane zabudowania. Ostateczną zagładę zamkowi przyniosła wojna północna, podczas której dwukrotnie – w l. 1702 i 1710 został on spalony przez Szwedów i odtąd pozostawał w ruinie, choć jeszcze w XVIII w. na terenie zamku odbywały się sądy grodzkie. Podczas powstania kościuszkowskiego w ruinach zamku doszło do potyczki oddziału powstańczego z wojskiem carskim. Mury zamkowe, poddane restauracji w okresie międzywojennym, w stosunkowo dobrym stanie przetrwały do naszych czasów. Zamek ma kształt czworoboku o wymiarach 93,5 x 83,45 x 80 x 84 m, otoczonego wysokim murem obwodowym, zbudowanym w dolnej części z głazów, a w górnej – z cegły (wysokość murów – do 15 m, grubość 2‑1,5 m), z dwiema narożnymi czworobocznymi wieżami położonym po przeciwnych stronach dziedzińca. Od 1982 r. trwają prace rewaloryzacyjne mające przywrócić mu pierwotny wygląd. Zrekonstruowano wieże, górne partie murów obwodowych i drewnianą galerię obronną ciągnącą się wzdłuż korony murów ze strzelnicami. W przyszłości w zamku ma się mieścić muzeum historyczne.

Tekst i zdjęcie:

Grzegorz Rąkowski

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply