Archive Category: Historia

Neobanderowcy z Czarnego Komitetu postanowili „poprawić”…

Bitwa, a raczej kampania chocimska trwająca sześć tygodni, w której połączone siły polsko- kozackie skutecznie zagrodziły drogę armii turecko- tatarskiej, chcącej najechać Rzeczpospolitą. Nie było to oczywiście pierwsze i jedyne wspólne wystąpienie Polaków i Kozaków na polu bitwy.

Największe wystąpienie Kozaków w XVII w. na Ukrainie, wymierzone przeciwko Rzeczpospolitej, określane przez historyków ukraińskich jako :" wyzwoleńcza wojna ukraińskiego narodu przeciwko polsko- szlacheckiemu panowaniu". Bezpośrednią przyczyną jego wybuchu w 1648r. było zaniechanie przez Rzeczpospolitą wyprawy na Turków, za którą opowiadał się król Władysław IV. Mieli w niej wziąć udział Kozacy, którzy liczyli, ze dodatkowy rejestr ( zaciąg) przyczyni się do poprawy ich sytuacji materialnej. Po rezygnacji z wyprawy poczuli się oszukani. Narastało wśród nich napięcie , które wykorzystał utalentowany i charyzmatyczny Bohdan Chmielnicki, podstarości czehryński, skrzywdzony przez Daniela Czaplińskiego , który zabrał mu przemocą hutor Subotów i uwiódł żonę.

Protoplastą rodu był Skalmont (Skalmantas lub Skolomendas, XIII w.), pradziad Giedymina, a ojcem jego był Pukuwer-Budwid (Pukuveras-Butvydas, zm. 1294 lub 1295), syn Skalmantasa; znani są czterej synowie Pukuwera: Vytenis (Witenes), Gediminas (Giedymin), Teodoras (Teodor) i Vainius. Z czworga jego synów najbardziej znanym, faktycznym twórcą państwa litewskiego i założycielem rozległego rodu Giedyminowiczów, był Giedymin (Gedyminas).

W początkach wieku XIV Ruś Halicko – Włodzimierska, tj. tereny rozciągające się w głąb Podola na południowy - wschód od Roztocza Lwowsko – Tomaszowskiego, ulegała coraz większej destabilizacji i pogrążała się w upadku społeczno-gospodarczym. Taki stan rzeczy wynikał w dużej mierze z faktu, iż ziemie te z jednej strony padały ofiarą niszczących najazdów tatarskich, z drugiej zaś podlegały stałym naciskom litewskim z północy. Stąd też książę halicki Jerzy II spoglądał z nadzieją w kierunku Rzeczypospolitej i Węgier, szukając wsparcia u Kazimierza Wielkiego oraz Karola Roberta Andegaweńskiego. Ci ostatni natomiast ze swej strony żywo zainteresowani byli pogranicznymi terenami Grodów Czerwieńskich i Podola.

Po śmierci Światopełka (1113 r.) w Kijowie zaistniała realna możliwość wystąpienia rozruchów mas plebejskich. Bojarzy i zamożni mieszczanie zwrócili się więc do Włodzimierza Monomacha - wnuka cesarza bizantyjskiego Konstantego Monomacha, a syna Wsiewołoda - aby objął on władanie nad ziemią kijowską. Potrzeba silnych i zdecydowanych rządów zdaje się dostatecznie tłumaczyć zaistniały w tym wypadku precedens złamania zasad o dziedziczeniu "ojcowizny", uchwalonych podczas zjazdu w Lubeczu (1097 r.). Zgodnie bowiem z tym prawem Włodzimierzowi przypadała w udziale dzielnica perejasłwska, którą - wyjeżdżając do Kijowa - od razu przekazał swemu synowi Światosławowi.

Wejście Rusi Kijowskiej - państwa Słowian Wschodnich, które ukształtowało się przy udziale wareskich przybyszów na przestrzeni IX i X wieku - do wspólnoty państw schrystianizowanych jest jednym z najdonioślejszych wydarzeń w dziejach Europy Wschodniej. Przy czym przenikanie i rozwój chrześcijaństwa na tych terenach stanowiło istotny problem nie tylko doby średniowiecza, lecz jego przebieg i konsekwencje znalazły swój wydźwięk również w całej późniejszej historii Europy (zwł. Słowiańszczyzny) i Kościoła. Ruś - podobnie jak i inne kraje europejskie, przyjmujące chrześcijaństwo w X stuleciu - w toku budowy i umacniania monarchii, poszukiwała rozwiązań również w sferze kultu. Przy omawianiu zagadnień chrystianizacji państwa ruskiego należy zatem brać pod uwagę cały ów kontekst wewnątrzpaństwowy i międzynarodowy, w jakim monarchia Rurykowiczów znajdowała się u schyłku pierwszego tysiąclecia po Chrystusie.