Archive Category: II Wojna Światowa

Najprawdopodobniej w marcu podpisana zostanie umowa na dostawy…

W ciągu trzech lat – od lipca 1941 do lipca 1944 wymordowano tu około sto tysięcy osób. W tej liczbie ok. 70. tysięcy Żydów narodowości polskiej (z wileńskiego getta i przywożonych z okolicy), ok. 20 tysięcy Polaków oraz grupy jeńców radzieckich i nielicznych Litwinów.

„…Nieznane i niepotępione publicznie występki przeciw prawom ludzkim są trucizną, która działa powoli i zamiast przyjaźni stwarza nienawiść między narodami… Ci, którzy żyją, otrzymali mandat od tych wszystkich, którzy zamilkli na zawsze. Wywiązać się ze swego obowiązku mogą tylko starając się odtworzyć dokładnie to, co było, wydzierając przeszłość zmyśleniom…”.

W dniach 19-20 września br. odbędzie się konferencja naukowa „Stosunki polsko-ukraińskie 1939–1947. Stan badań i perspektywy badawcze”.

W całej Europie nie było narodu tak zjednoczonego w patriotycznym porywie. W Polsce mieszkali nie tylko Polacy, ale zapał do poświęceń i ofiar wykazują także inne narodowości państwa polskiego: chłopi białoruscy gotują się na wojnę z Niemcami, Rosjanie, Litwini, nawet Ukraińcy. Oczywiście, naród żydowski, najbardziej przez Hitlera zagrożony, tak licznie zamieszkały w Polsce, bierze udział najżywszy w ogólnym zapale.

Po odpowiedź ostateczną przyjeżdża do Warszawy Ribbentrop 25 stycznia 1939 r. Tutaj mówi się już do nas wyraźnie: „Idźcie z nami, a wszystko będzie dobrze”. Niemcy nie wymagają od nas udziału w wojnie przeciwko Francji czy Anglii, lecz neutralności w czasie takiej wojny i obserwacyjnego stanowiska przeciwko Rosji. Beck, w zgodzie zresztą z całym narodem polskim odpowiada: „Nie”.

- Ukraińcy dybali też niewątpliwie na majątek Czechów. Była to gospodarna, zamożna miejscowość, bardzo dobrze zorganizowana. Czeski łącznik Wacław Zapałowski przybył do Zasmyk z prośbą o pomoc. „Jastrząb” wyruszył natychmiast i ocalił Kupiczów. Bitwa trwała jednak cały dzień. Na obrzeżach miejscowości stali już ukraińscy chłopi z siekierami, widłami i innymi narzędziami, gotowi w każdej chwili ruszyć „Czechiw rizaty”. Tym razem musieli wrócić z niczym. „Jastrząb” wrócił z oddziałem do Zasmyk, ale w Kupiczowie została 40-osobowa grupa partyzantów, która wspólnie z Czechami zajęła się ufortyfikowaniem wsi, wykorzystując umocnienia pozostawione przez Niemców. Banderowcy nie mogli przeboleć swojej porażki. Wkrótce zaatakowali Kupiczów znacznie większymi siłami. Mieli ze sobą jeszcze dwa działa i coś w rodzaju czołgu, wykonanego z sowieckiego ciężkiego traktora i uzbrojonego w działko. „Jastrząb” przybył Kupiczowowi na odsiecz i rozbił zewnętrzny pierścień UPA okrążający miejscowość. Banderowcy jak tylko zobaczyli, że dotarła do Kupiczowa odsiecz z Zasmyk, to porzucili swój czołg , który podpalili i rzucili się do ucieczki.

Źródła takie jak zeznania naocznych świadków, dokumenty archiwalne, badania naukowe, znalezione łuski po pociskach, a także analiza nazistowskich i sowieckich metod masowego zabijania, świadczą o tym, że na terytorium więzienia we Włodzimierzu Wołyńskim zostały pochowane ofiary nazistów, przeważnie Żydów, którzy zostali zamordowani przy pomocy milicji stworzonej przez OUN(b) i policji, której znaczna część przeszła później do UPA.

- Dowódcy krzyczeli – naprzód – ale żołnierze nie byli w stanie tego rozkazu wykonać. Przedpole torów oświetlały nie tylko rakiety wystrzeliwane co chwila przez Niemców, ale także reflektory. Ja z dwoma kolegami przycupnąłem na jakiejś kupce chwastów. Sto metrów za nami zaczęły płonąć jakieś budynki. Z boku świecił reflektor i było jasno jak w dzień. Przed nami znajdowało się stanowisko niemieckiego działa, którego pociski i rozrywały się coraz bliżej nas. W pewnym momencie wybuch dosięgnął kolegę z prawej i urwał mu ramię. Zaraz i ja dostałem w głowę. Myślałem, że odłamkiem, ale okazało się, że tylko zamkiem od karabinu , który trzymałem przed sobą. Czapka uratowała mi głowę przed rozwaleniem.

Relacja Stefanii Sawickiej z d. Macegoniuk, byłej mieszkanki wsi Kąty w pow. Luboml, woj. wołyńskie (w zbiorach Ewy Siemaszko)

7 lipca wspominamy kolejną rocznicę, drugiego po Powstaniu Warszawskim, zrywu wolnościowego z okupantem niemieckim. Mowa tu o akcji „Burza" na Kresach Wschodnich, na Wileńszczyźnie nosiła ona kryptonim „Ostra Brama"; w wielu publikacjach określana jest jako Powstanie Wileńskie.

Mamusia nie mogła uciekać. Postanowiłem z nią zostać. Jeden z Ukraińców trzymał mnie za rękę, a trzech położyło matkę na ziemi i zaczęło ją przerzynać! Jak bluznęła krew, mama krzyknęła - Wacek uciekaj! - Wyrwałem się tym bandziorom i zacząłem uciekać. Strzelali za mną, ale nie trafili. Twarze ukraińskich morderców , którzy przeżynali mamę piłą, zapamiętałem na całe życie! Wciąż w moich uszach rozbrzmiewa krzyk mordowanej matki. Niektórych ze zbirów zadających jej śmierć w męczarniach rozpoznałem. Jeden z nich Iwan Rybczuk żyje jeszcze i mieszka w Gruszówce. To on przerzynał matkę piłą.

W lipcu br. mija 70. rocznica kulminacji zbrodni wołyńskiej, w wyniku której na Wołyniu i w Galicji Wschodniej w latach 1943-45 zginęło ok. 100 tys. Polaków, zamordowanych przez oddziały Ukraińskiej Armii Powstańczej i miejscową ludność ukraińską.

Błyskawicznie usunąłem się do pokoju, z niego na balkon i skoczyłem w dół. Wylądowałem na śmietniku i trochę się potłukłem. Ci nie strzelali za mną, ani też nie zeszli na dół, żeby sprawdzić, co się ze mną stało. Usłyszałem tylko ich rozmowę, jak jeden mówi do drugiego- nie schodź, bo ten skurwysyn na pewno ma broń i cię zastrzeli.

Gdy oświetliliśmy przedpole rakietami, to z przerażeniem zobaczyliśmy, że otaczają nas trzy pierścienie napastników. Pierwszy stanowili strzelcy uzbrojeni w broń krótką i rakietnice do oświetlania terenu. Wraz z nimi szli też podpalacze z pochodniami. Torowali oni drogę dla drugiego szeregu, realizującego właściwe natarcie. Byli dobrze uzbrojeni w broń strzelecką. Za nimi szli chłopi, uzbrojeni w widły, cepy, siekiery itp. Ich zadaniem było niedopuszczenie do tego, by ktokolwiek z Rybczy się wymknął.

Na 40 dni przed ogłoszeniem amnestii ojciec miał wizję. W nocy ukazała mu się Matka Boska, która powiedziała mu – synu, jeszcze tylko czterdzieści dni twojej męki! - Rano opowiedział o tym w celi. Nie wszyscy uwierzyli w jego cudowne widzenie. Niektórzy nawet drwili. Najgłośniej czynił to jakiś młody człowiek, o którym wszyscy wiedzieli, ze jest kapusiem, donoszącym władzom więzienia o tym, co dzieje się w celi. Naigrywał się z ojca. Gdy zbliżał się ten czterdziesty dzień, coraz bardziej natarczywie naigrywał się z ojca. Co rusz pytał go - czy jest już spakowany? Przyszedł czterdziesty dzień, a tu nic. Nikt ojca nie zwalniał. Młody kapuś drwił już z ojca na całego. On nie zwracał na niego uwagi i spokojnie spakował tobołki. Po obiedzie, gdy wszyscy zwątpili, czy ojca zwolnią, ze zgrzytem otworzyły się drzwi celi, wszedł strażnik i powiedział - Niewiński sobirajties z wieszczami! - Wszystkich w celi zamurowało. Ten młody człowiek, który najbardziej drwił z ojca, padł przed nim na kolana i zaczął całować buty, mówić - Niewiński prastitie.

Rzuciłem się biegiem we Wróblewskiego, potem w Pędzichów i koło Matki Boskiej na Długiej wskoczyłem do tramwaju. Motorniczy od razu przyspieszył i przez plecy zapytał – co, bezpieka? – Gdy potwierdziłem, nie zatrzymał się na rogu Długiej pod zegarem.

Wtedy w oczach miałem tylko widok płonącej stodoły w Żurawcu i wciąż słyszałem krzyki płonących w niej żywcem ludzi...