Przedstawiciel władz Mołdawii deklaruje, że nie zniosą one autonomii prorosyjskiego regionu

Przewodniczący parlamentu Mołdawii Igor Grosu zadeklarował, że jego członkowie nie mają zamiaru anulować ani zmieniać ustawy o statusie autonomii Gagauzji. Chcą mu jednak zabrać wpływy z podatku VAT.

Grosu złożył taką deklarację podczas programu „Nowy tydzień z Anatolijem Golem” w TV8, jak zrelacjonował w środę regionalny portal Gagauzinfo.md. „Nie mamy takich zamiarów i inicjatyw, to wszystko spekulacje” – powiedział Grosu pytany o to, jakie są plany władz wobec autonomicznego regionu kraju – Gagauzji, której mieszkańcy i władze mają prorosyjskie nastawienie.

Zaprzeczył też zarzutom, jakoby władze mogły zmienić ustawodawstwo w celu uzyskania prawa do usuwania szefa autonomicznych władz Gagauzji – baszkana. „O tym też nie rozmawialiśmy, nie było takiej dyskusji” – podkreślił Grosu.

Jednocześnie miał trudności z odpowiedzią na pytanie dzienikarza, czy zostanie podpisany dekret prezydenta w sprawie powołania nowej baszkan Jewgieniji Hucuł na członka rządu. Zgodnie z prawodawstwem kraju przywódca Gagauzji z urzędu staje się członkiem centralnej rady ministrów Mołdawii. “Trudno mi powiedzieć. Nie wiem, gdybym był premierem, powiedziałbym, co robić. Ale nie wiem. Prawdopodobnie oni [władze Gagauzji] złożą odwołanie do prezydent i tam już zadecydują, co robić w tej sprawie” – powiedział przewodniczący parlamentu.

Grosu potwierdził, że w parlamencie Mołdawii trwają prace nad projektem ustawy, zgodnie z którą podatek od towarów i usług (VAT) nakładanych na podmioty gospodarcze zarejestrowana w Gagauzji będzie trafiłą do budżetu centralnego. „Ta ustawa zostanie przyjęta w pierwszym czytaniu na posiedzeniu parlamentu 31 lipca. To przywróci sprawiedliwość. W przeciwnym razie trudno nam wytłumaczyć, dlaczego inne regiony odprowadzają VAT do budżetu państwa, podczas gdy w Gagauzji podatek pozostaje w lokalnym budżecie. To znaczy, kto te pieniądze zbiera, ten powinien je przekazywać” – podkreślił Grosu. 

Wcześniej określił on Gucuł jako „przedstawiciela zorganizowanej grupy przestępczej”.

Gucuł została wybrana na baszkana Gagauzji w majowych wyborach, uzyskując w drugiej turze wyborów 52,3 proc. głosów. jako reprezentantka partii Șor, która od zeszłego roku przewodziła, okresowo masowym, protestom przeciwko obecnemu liberalnemu obozowi rządzącemu Mołdawią.

Centralna Komisja Wyborcza Gagauzji uznała zwycięstwo Gucuł. Początkowo nie uznawała go natomiast ogólnopaństwowa komisja wyborcza. Narodowe Centrum Walki z Korupcją prowadzi postępowanie w sprawie partii Șor podejrzewając ją o łamanie prawa wyborczego, w tym kupowanie wyborców, ale też nielegalne finansowanie. Przed drugą turą wyborów baszkana do lokali i mieszkań działaczy partii, w tym członków komitetu wyborczego Gucuł, wkroczyli mołdawscy funkcjonariusze. Część z aktywistów partii została zatrzymana. Pod koniec czerwa partia Șor.

Jeszcze 14 kwietnia Sąd Apelacyjny w Kiszyniowie skazał zaocznie Ilana Șora, lidera partii, na 15 lat więzienia za korupcję. Polityk od kilku lat przebywa na emigracji w Izraelu. W końcu czerwca partia Șor została formalnie zdelegalizowana.

27 maja z inicjatywy Zgromadzenia Narodowego Gagauzji – regionalnego parlamentu odbył się w stolicy autonomicznego regionu – Komracie Zjazd Deputowanych Wszystkich Szczebli. Zgromadził on obecnych i były deputowanych regionalnego parlamentu, członków Komitetu Wykonawczego prowincji oraz merów poszczególnych gmin. Głównym żądaniem zjazdu wobec władz centralnych było zaakceptowania Gucuł jako nowego baszkana i zaprzestanie ograniczania kompetencji autonomicznego regionu. Była to odpowiedź na pojawiające się w mołdawskich media informacje, iż władze centralne chcą pozbawić region kolejnych kompetencji, czy wręcz w ogóle znieść jego specjalny status autonomiczny.

Gagauzowie to niewielki naród turkojęzyczny lecz prawosławny zamieszkujący południową część Mołdawii. W czasie rozkładu Związku Radzieckiego, w 1990 r. Gagauzowie proklamowali własną republikę, nie zgadzając się z polityką wprowadzenia monopolu używania języka mołdawskiego przyjętą wówczas przez władzę w Kiszyniowie oraz obawiając się prób przyłączenia Mołdawii do Rumunii.

Gagauzja funkcjonowała jako nieuznawane republika separatystyczna do 1994. W tymże roku doszło do zawarcia kompromisu między Kiszyniowem a Komratem, w wyniku którego Gagauzja uznała zwierzchnictwo władz Mołdawii w zamian za autonomiczny status. Zakłada on możliwość rozpisania referendum o niepodległości regionu w sytuacji, gdyby Mołdawia została przyłączona do innego państwa. Baszkan Gagauzji z urzędu jest jednym z ministrów rządu Mołdawii.

Powszechnym językiem używanym w Gagauzji jest język rosyjski. W ostatnich wyborach parlamentarnych w 2021 r. mająca prorosyjskie nastawienie koalicja socjalistów i komunistów uzyskała w Gagauzji poparcie 80 proc. wyborców.

gagauzinfo.md/kresy.pl