W Wielkanoc 1944 roku w miejscowości Tomaszowce w powiecie kałuskim województwa stanisławowskiego oddziały UPA zamordowały 43 Polaków. Tomaszowce były wsią zamieszkaną zarówno przez Polaków, jak i Ukraińców. Od 1943 roku sytuacja w regionie stawała się coraz bardziej napięta. Z relacji zebranych przez Stowarzyszenie Upamiętniania Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów wynika, że już wiosną 1944 roku rozpoczęły […]
To jedna z najważniejszych bitew średniowiecznej Europy Środkowej. Doszło do niej 9 kwietnia 1241 roku, najprawdopodobniej na polach niedaleko Legnicy. Było to starcie wojsk księcia śląskiego Henryka II Pobożnego z siłami mongolskimi pod wodzą Pajdara. Konfrontacja była częścią najazdu Mongołów na ziemie polskie. Celem najeźdźców nie była pełna okupacja, a jedynie powstrzymanie pomocy, jakiej książęta […]
Człowiek po raz pierwszy skutecznie przywrócił do życia wymarły gatunek. Aenocyon dirus (ang. direwolf, pol. „wilk straszliwy” albo „wilk straszny”) powrócił po 12 500 latach. Pierwsze dwa wilczki przyszły na świat w październiku zeszłego roku, ale firma Colossal Biosciences ogłosiła swój sukces dopiero teraz. Zespół naukowców Colossal wykorzystał starożytne DNA pobrane z zęba sprzed 13 […]
Tego dnia w Krakowie podpisano traktat, który zakończył długi konflikt pomiędzy Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim. Traktat krakowski był nie tylko formalnym zakończeniem wojny polsko-krzyżackiej z lat 1519–1521, ale także otworzył nowy rozdział w historii Europy Środkowej, przekształcając zakon w świeckie księstwo i czyniąc jego władcę lennikiem polskiego króla. Relacje Polski z zakonem krzyżackim były […]
Dziś przypada rocznica zbrodni w Brzezinie, dokonanej przez oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) oraz lokalnych Ukraińców na ludności polskiej. Oddziałami dowodził Iwan Łytwyńczuk „Dubowyj”. 8 kwietnia 1943 roku w kolonii Brzezina, znajdującej się w powiecie sarneńskim dawnego województwa wołyńskiego, brutalnie zamordowano około 130 Polaków, w tym kobiety, dzieci i starców. Tragedia nie przyszła niespodziewanie. Po […]
Zginęło co najmniej dwieście osób, choć zdaniem świadków ofiar było o wiele więcej. Atak na Pawlikówkę (powiat kałuski województwa stanisławowskiego) Trwał dwie doby. Rozpoczął się w nocy z 5 na 6 kwietnia 1944 roku. Oddział UPA podpalał polskie domy i strzelał do mieszkańców. Niebroniona ludność polska ukrywała się w piwnicach, ziemiankach oraz schronach, inni szukali […]
Pod koniec II wojny światowej tereny północnych Prus Wschodnich zostały zajęte przez Armię Czerwoną. Po trwającym ponad dwa miesiące oblężeniu, 9 kwietnia 1945 roku, padł Królewiec – stolica tej niemieckiej prowincji. „To, że w ogóle ta rosyjska enklawa powstała nad Bałtykiem, jest zasługą przede wszystkim mocarstw zachodnich, które zgodziły się Stalinowi ją oddać, a także […]
7 kwietnia 1400 roku to data, która na trwałe zapisała się w historii Warszawy. To właśnie wtedy na pieczęciach dokumentów rady miejskiej po raz pierwszy pojawił się wizerunek syreny jako herbu miasta. Ówczesna syrena różniła się jednak od współczesnego wyobrażenia tej postaci. W tamtym okresie herb przedstawiał istotę o ludzkiej górnej połowie ciała, która na […]
6 kwietnia 1944 roku doszło do zbrodni UPA w dwóch wsiach województwa stanisławowskiego – Siemiginowie i Sołotwinie. W sumie życie straciło co najmniej 56 osób, a dziesiątki innych zostało wypędzonych ze swoich domów. W nocy z 5 na 6 kwietnia 1944 roku do wsi Siemiginów (gmina Bratkowce, powiat stryjski) wkroczył oddział UPA. Według relacji świadków, […]
6 kwietnia 1943 roku w Kowlu ukraińscy funkcjonariusze pomocniczej policji Schutzmannschaft zbuntowali się przeciwko niemieckim przełożonym. Zabili 18 Niemców, otworzyli więzienia, uwalniając zarówno więźniów politycznych, jak i robotników przymusowych. Następnie z bronią w ręku porzucili służbę i dołączyli do formujących się oddziałów UPA. Choć wcześniej miały już miejsce podobne dezercje, to właśnie bunt w Kowlu […]
5 kwietnia 1944 roku wieś Łubcze na Zamojszczyźnie została zaatakowana przez oddział UPA. W ciągu kilku godzin zamordowano 116 osób – wśród nich byli nie tylko Polacy, lecz także 24 Ukraińców. Ci ostatni zginęli, bo pomagali polskim sąsiadom albo przez pomyłkę. Według świadków napastnicy posługiwali się początkowo językiem polskim, a ich dowódca miał na ramieniu […]
Ośrodek o tej nazwie musiał jednak istnieć wcześniej, zanim w 1147 roku trafił do annałów. Istnieją przesłanki, że wzniosły go plemiona lackie – a zatem „nasze”. Połowa XII wieku to okres rozpadu Rusi Kijowskiej na mniejsze księstwa. Jednym z lokalnych władców stał się Jurij Dołgorukij, kniaź rostowsko-suzdalski z tej linii Rurykowiczów, od której rzekomo wzięli […]
Bitwa pod Racławicami była jednym z pierwszych starć Insurekcji Kościuszkowskiej. Do bitwy doszło 4 kwietnia 1794 roku w okolicach wsi Racławice na terenie Małopolski. Dowódcą wojsk polskich był Tadeusz Kościuszko, który kilka dni wcześniej ogłosił akt powstania w Krakowie i został ogłoszony naczelnikiem sił zbrojnych. Przeciwko niemu stanęła armia rosyjska dowodzona przez generała Aleksandra Tormasowa. […]
Układ zawarty w Budzie w 1350 roku był częścią większej serii porozumień między Kazimierzem III Wielkim, królem Polski, a Ludwikiem Andegaweńskim, królem Węgier. Kazimierz Wielki nie miał legalnego męskiego potomka, co stawiało pod znakiem zapytania przyszłość sukcesji w Polsce. W tej sytuacji kluczowym sojusznikiem Polski byli Andegawenowie, panujący na Węgrzech. Kazimierz kontynuował sojusz, zawarty jeszcze […]
Hetman polny Stefan Czarniecki za zasługi oddane w wojnie ze Szwedami otrzymał od Jana Kazimierza starostwo tykocińskie wraz z Białymstokiem na dziedziczną własność. Białystok był wówczas wsią liczącą nie więcej niż czterdzieści zabudowań, które stały wzdłuż trzech dróg, prowadzących z: Choroszczy, Wasilkowa i Suraża. Czytaj też: Łukaszenko: Wilno i Białystok to białoruskie miasta Czarniecki nie […]
To jedna z najbardziej tragicznych kart polskiej historii XX wieku. 3 kwietnia 1940 roku NKWD rozpoczęło masowe egzekucje polskich oficerów w Katyniu. Był to efekt decyzji podjętej przez najwyższe władze Związku Radzieckiego na czele z Józefem Stalinem. Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku na wschodzie II Rzeczypospolitej do niewoli sowieckiej dostało się […]
Dokonał jej oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). Zginęło ponad 100 mieszkańców wsi. Słoboda Konkolnicka (Słobódka Konkolnicka) była wsią w powiecie stanisławowskim, zamieszkaną głównie przez Polaków. Przed wojną miejscowość była wymieniana jako silny ośrodek ruchu szlachty zagrodowej. Podobnie jak w innych polskich wsiach tego rejonu na przełomie lat 1943-1944 pod wpływem doniesień o zabójstwach Polaków przez […]
Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 roku o godzinie 21:37 na Watykanie. Jego śmierć zakończyła trwający prawie 27 lat pontyfikat. Papież od dłuższego czasu zmagał się z poważnymi problemami zdrowotnymi, w tym chorobą Parkinsona, która stopniowo osłabiała jego organizm. Ostatnie dni życia spędził w swojej prywatnej rezydencji w Pałacu Apostolskim, gdzie otrzymał sakrament namaszczenia […]
Walery Sławek, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, trzykrotny premier Polski i jeden z głównych ideologów obozu sanacyjnego, odebrał sobie życie 2 kwietnia 1939 roku w Warszawie. Jego śmierć była symbolicznym końcem epoki piłsudczyków i zwiastunem nadchodzących, bardzo dramatycznych wydarzeń w historii Polski. Powody samobójstwa do dzisiaj są przedmiotem spekulacji. Walery Sławek był legionistą, uczestnikiem […]
„SiN” był czasopismem literacko-kulturalnym, wydawanym przez środowisko związane z Konfederacją Narodu. Jego pierwszym redaktorem naczelnym był Bronisław Onufry Kopczyński, a po jego śmierci kolejno: Wacław Bojarski, Andrzej Trzebiński i Tadeusz Gajcy. W piśmie publikowali także Zdzisław Stroiński, Wojciech Kętrzyński (pseudonim), Lesław Bartelski, o. Józef Warszawski i inni. Pismo opatrzone było mottem z Norwida: „Artysta jest organizatorem […]
1 kwietnia 1944 roku we wsi Poturzyn esesmani ukraińscy z SS „Galizien-Hałyczyna” oraz sotnia UPA Iwana Sycza-Sajenko „Jahody” zamordowali 162 Polaków. Od jesieni 1943 roku w okolicach Poturzyna (pow. Tomaszów Lubelski) coraz częściej zdarzały się napady na Polaków. Strach pogłębiały także informacje o nadchodzącej z Wołynia fali zbrodni. To one były powodem ewakuacji polskiej ludności […]
Uniwersytet Wileński to jedna z najstarszych i najważniejszych uczelni Europy Środkowo-Wschodniej. Został założony 1 kwietnia 1579 roku na mocy przywileju króla Stefana Batorego oraz bulli papieża Grzegorza XIII. Powstał na bazie istniejącego od kilku lat kolegium jezuickiego i początkowo funkcjonował jako Akademia i Uniwersytet Wileński Towarzystwa Jezusowego – był prowadzony przez jezuitów. Czytaj też: Wilno […]
30 marca Katarzyna Herdzik i Jacek Ukowski natrafili na wyjątkowy artefakt – bogato zdobiony brązowy sztylet, liczący co najmniej 2500 lat. Znalezisko czekało na nich na plaży niedaleko Dziwnowa. Sztylet dał się odnaleźć dzięki ostatnim sztormom. Okazał się jednym z najcenniejszych w Polsce. – Nie spodziewałam się, że dokonam tak wielkiego odkrycia, ale w momencie, […]
Uroczystej mszy przewodniczył nuncjusz papieski Pietro Vidoni. Podczas liturgii władca i senatorzy Rzeczpospolitej złożyli uroczyste ślubowanie, ogłaszając Najświętszą Marię Pannę Królową Korony Polskiej. Król, klęcząc przed obrazem Matki Bożej Łaskawej we Lwowie, powierzył losy państwa Najświętszej Marii Pannie i obiecał chronić chłopów przed niesprawiedliwością i obciążeniami. W 1655 roku Rzeczpospolita znalazła się w dramatycznej sytuacji […]
31 marca 1944 ukraińscy nacjonaliści z UPA dokonali masakry polskiej ludności wsi Ostrów w powiecie sokalskim. Oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii pod dowództwem Tarasa Onyszkewycza „Hałajdy” zamordowały tego dnia 76 Polaków, ale w kolejnych miesiącach liczba polskich ofiar w Ostrowie wzrosła do 113. Ostrów był zamieszkany w większości przez Polaków – szacuje się, że stanowili oni […]
31 marca 1241 roku wycofujące się wojska mongolskie całkowicie spaliły Kraków. Z ich najazdem wiąże się legenda hejnału mariackiego. Pierwszy najazd tatarski na Polskę rozpoczął się na początku 1241 roku. Był częścią większego planu podboju Europy przez wnuka Czyngis-chana ‒ Batu-chana. Po opanowaniu Rusi Kijowskiej wojska tatarskie skierowały się w kierunku Polski. Kraków został zdobyty […]
W nocy z 29 na 30 marca 1944 roku oddziały UPA zaatakowały wieś Wołczków w ówczesnym powiecie stanisławowskim. W wyniku pogromu zginęły co najmniej 74 osoby, a niektóre źródła mówią o aż 140 zamordowanych. Zbrodnia była częścią ukraińskiego ludobójstwa dokonanego na Polakach na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Wołczków był niewielką miejscowością zamieszkaną głównie przez Polaków. […]
30 marca 1867 roku Stany Zjednoczone i Imperium Rosyjskie podpisały traktat, na mocy którego Alaska zmieniła właściciela. Amerykanie zapłacili Rosjanom 7,2 miliona dolarów. Transakcję w imieniu Rosji zawarł baron Edward de Stoeckl, a w imieniu USA – William Seward. Rosjanie, którzy posiadali Syberię, chętnie pozbywali się niegościnnych terenów po drugiej stronie Cieśniny Beringa. Czytaj też: […]
Były to kolejne epizody ukraińskiego ludobójstwa dokonanego na Polakach na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Pendyki były wsią w powiecie kostopolskim na Wołyniu. Zamieszkiwali ją niemal wyłącznie Polacy. Słysząc wiadomości o mordach w okolicy, mieszkańcy próbowali przygotować się do odparcia ewentualnego ataku. Powstała samoobrona, zorganizowano kilka sztuk broni palnej, a wieś otoczono okopami. Mimo to […]
28 marca 1364 roku w obecności króla Kazimierza Wielkiego arcybiskup gnieźnieński Jarosław z Bogorii i Skotnik poświęcił gotycką katedrę na Wawelu. To ten kościół, który zwiedzamy do dziś. Katedra gotycka jest trzecią świątynią, która stoi w tym miejscu. Wcześniej na Wzgórzu Wawelskim istniały dwie inne katedry – romańskie. Pierwszą była budowla Chrobrowska, którą wzniesiono po […]
Informację o tym podał pierwszy biograf świętego Wojciecha, rzymski zakonnik Jan Kanapariusz. Według Kanapariusza Gdańsk – urbs Gyddanyzc – był już wtedy znaczącym ośrodkiem. Wojciech przebywał w nim na przełomie marca i kwietnia 997 roku. Przygotowywał się do wyprawy misyjnej do Prus, a także nawracał gdańszczan. Informacja, że święty Wojciech w Gdańsku zorganizował chrzest dla mieszkańców, jest […]
W nocy z 26 na 27 marca 1943 we wsi Lipniki w dawnym województwie wołyńskim doszło do rzezi, której ofiarami było około 180 osób, oprócz Polaków także czterech Żydów i Rosjanka. Oprawcy zniszczyli majątki zabitych i zrabowali dobytek. Zbrodni dokonał oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) pod dowództwem Iwana Łytwynczuka ps. Dubowyj. Masakrę cudem przeżył przyszły […]
To jedna z najsłynniejszych akcji wojennej Warszawy. Została zorganizowana przez Grupy Szturmowe Szarych Szeregów. Przeprowadzono ją w pobliżu Arsenału u zbiegu ulic Bielańskiej, Długiej i Nalewki. Celem było uwolnienie podharcmistrza Jana Bytnara „Rudego” oraz innych więźniów, których po południu tego dnia przewożono po przesłuchaniach z siedziby Gestapo w alei Szucha 25 do więzienia na Pawiaku. […]
Stała się legendą dzięki „Nie-Boskiej Komedii” Zygmunta Krasińskiego. Okopami Świętej Trójcy poeta nazwał fortecę, która była ostatnim schronieniem arystokracji, zagrożonej przez rewolucję ludową. Dzięki temu nazwa umocnień weszła do języka potocznego i stała się określeniem konserwatywnej społeczności, której celem jest obrona samej siebie przed atakami z zewnątrz. Krasiński opisywał Okopy tak: „Od baszt Świętej Trójcy […]
Niedaleko Leśniewa w województwie warmińsko-mazurskim znaleziono fragment rzymskiego okucia pasa typu balteus. Takie same nosili rzymscy legioniści. Artefakt pochodzi z okresu między II a IV wiekiem. Detektoryści z Towarzystwa Miłośników Ziemi Kętrzyńskiej im. Zofii Licharewej dokonali ciekawego odkrycia. W lesie w gminie Srokowo znaleźli niewielki, lekko wypukły przedmiot z brązu. Ma on zębatą kopułkę, zakończoną […]
24 marca 1944 roku w Markowej na Podkarpaciu zostali zamordowani Józef i Wiktoria Ulmowie, ich siedmioro dzieci oraz ukrywani przez nich Żydzi. Wydarzenie to upamiętnia przypadający dzisiaj Narodowy Dzień Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Ulmowie mieszkali w oddaleniu od innych gospodarstw w Markowej. Uprawiali ziemię, zajmowali się sadownictwem, hodowlą jedwabników i pszczół. Jesienią […]
24 marca 1794 roku na Rynku Głównym w Krakowie Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę i ogłosił akt powstania narodowego. Uroczystość na Rynku Głównym rozpoczęła się około godziny 10:00. Wcześniej Kościuszko wysłuchał mszy w niedalekim kościele OO. Kapucynów. On i jego generałowie poświęcili wówczas swoje szable i złożyli ślubowanie, że gotowi są oddać życie w obronie ojczyzny. […]
22 marca 1312 papież Klemens V ogłosił bullę Vox in excelso, która rozwiązywała zakon templariuszy. Decyzję podjął pod naciskiem króla Francji Filipa IV Pięknego, który był dłużnikiem zakonu. Templariusze zostali oskarżeni o herezję, bałwochwalstwo i inne przestępstwa, a wielki mistrz zakonu, Jakub de Molay, został spalony na stosie 18 marca 1314 roku. Majątek zakonu w większości […]
22 marca 1933 roku w Niemczech otwarto pierwszy obóz koncentracyjny – w Dachau. Był on najdłużej działającym niemieckim obozem. Początkowo służył do przetrzymywania więźniów politycznych. Z czasem stał się miejscem, w którym osadzano i mordowano Żydów, Polaków, Rosjan, Romów, a także członków ruchu oporu, duchownych oraz inne osoby uznawane za wrogów III Rzeszy. Do chwili […]