Zidentyfikują „Wiarusa” z 3 Wileńskiej Brygady NZW?
W połowie marca mają być znane wyniki badań identyfikacyjnych por. Włodzimierza Jurasowa „Wiarusa” z III Brygady Wileńskiej NZW.
“W ciągu dwóch, trzech tygodni mamy mieć informację na ten temat”– mówi nam Wojciech Łuczak, prezes zarządu szczecińskiej Fundacji Niezłomni im. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. “Cały czas trwają prace w laboratorium, ponieważ materiał genetyczny był silnie zdegradowany i wymaga dodatkowych nakładów pracy”– dodaje Łuczak.
Materiał genetyczny, który jest w tej chwili badany, został pobrany od rodziców „Wiarusa” 4 lutego, na warszawskich Powązkach. “To była ekshumacja z grobu rodzinnego rodziców Jurasowa – Marii i Jerzego”– mówi Łuczak. Takie rozwiązanie było konieczne, ponieważ Jurasow nie pozostawił potomków. W wyniku poszukiwań nie znaleziono także bliskich krewnych, od których można by pobrać próbki DNA.
Fundacja Niezłomni w ubiegłym roku w październiku, jako pierwsza instytucja pozarządowa, odnalazła i przeprowadziła ekshumacje szczątków dziewięciu osób, żołnierzy poległych w 1946 r. w bitwie pod Gajrowskimi (Mazury) w walce z siłami komunistycznymi.
Udało się już zidentyfikować jedną osobę spośród odnalezionych żołnierzy III Brygady Wileńskiej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego – dowódcę 2. plutonu Pogotowia Akcji Specjalnej brygady ppor. Jana Boguszewskiego ps. „Bitny”.
Łuczak podkreśla, że Fundacja cały czas jest gotowa do dalszych poszukiwań, ale pojawiły się pewne problemy i teraz czeka na ich rozwiązanie. Historycy oceniają, że w bitwie zginęło od kilkunastu do 24 żołnierzy NZW, w tym dwóch oficerów – por. Jan Boguszewski „Bitny” i por. Włodzimierz Jurasow „Wiarus”, a także sierż. Józef Kupiec ps. „Ryszard”.
Oto fragment z opisu chwalebnej działalności tych Panów gdzieś w woj. białostockim ” Drugiego Lutego /1946/ łącznik wzywa do kwatery szefa /Bury/ Bitnego i Wiarusa.
Dziś wieczorem podległe Wam plutony spacyfikują Końcowiznę. Podobnie jak w Zaleszanach, chłopów pozamykacie w chałupach, a zabudowania puścicie z dymem. Do uciekających strzelać. Całością akcji akcji kieruje Bitny. Bury w towarzystwie Rekina wychodzą przed dom… Nad Końcowizną pojedyncze błyski ognia podpalili Zanie Szpaki. Bitny i Wiarus gorliwie wypełnili zadanie. Zabijają lub palą 26 niewinnych chłopów, puszczają z dymem 116 zabudowań. Zaiste jest kogo gloryfikować.
20 lutego 1922 r. Przyłączenie Litwy Środkowej do Polski
“Ziemia Wileńska stanowi bez warunków i zastrzeżeń nierozerwalną część Rzeczypospolitej Polskiej” – brzmiała uchwała Sejmu Wileńskiego w sprawie przyłączenia do Polski Litwy Środkowej.
Generał Lucjan Żeligowski umożliwił powrót Wilna do Polski /Z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego
Generał Lucjan Żeligowski umożliwił powrót Wilna do Polski
/Z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego
Przypomnijmy, że w październiku 1920 roku po – zainicjowanym przez pochodzącego z Litwy Józefa Piłsudskiego – tzw. buncie generała Lucjana Żeligowskiego i dowodzonej przez niego, złożonej z Polaków mieszkających na Wileńszczyźnie, 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej, powstał tymczasowy organizm państwowy o nazwie Litwa Środkowa. Tym samym Litwa została faktycznie podzielona na dwie części – wbrew wcześniejszym postanowieniom umowy polsko-litewskiej o linii demarkacyjnej.
Żeligowski nie zamierzał ograniczać się do Wileńszczyzny i chciał zająć również Kowno. To generałowi się nie udało, ale wspierany przez Ligę Narodów wymusił na Litwinach zawarcie traktatu, co zakończyło walki pomiędzy Litwą Środkową i Litwą Koweńską.
Generał działał dalej, umacniając władzę w narodowościowo polskiej Wileńszczyźnie (ponad 50 procent mieszkańców miasta było Polakami, 43 procent Żydami i niecałe 3 procent deklarowało narodowość litewską). Dekretem z października 1921 roku przyznał sobie i Tymczasowej Komisji Rządzącej władzę na Litwie Środkowej. Na początku roku następnego przeprowadzono wybory do Sejmu, który zebrał się 1 lutego 1922 roku.
20 lutego – było to 10. posiedzenie Sejmu Litwy Środkowej – przyjęto “Uchwałę w przedmiocie przynależności państwowej Ziemi Wileńskiej”. Za przyłączeniem Wileńszczyzny do Polski głosowało 96 posłów, a 6 wstrzymało się od głosu.
W uchwale przypominano zawarte w czasach świetności Królestwa Polskiego i I Rzeczpospolitej unie w Horodle i Lublinie, a także Konstytucję 3 Maja, które to akty “ziemie nasze z Polską na mocy dobrowolnych umów w jedno połączyły”. Jednocześnie “zerwano węzły prawno-państwowe narzucone nam przemocą przez państwo rosyjskie” i “odmawiano Rosji prawa do ingerowania w sprawie Ziemi Wileńskiej”.
Kolejny punkt uchwały dotyczył Litwy i roszczeń tego państwa do Wileńszczyzny, zwłaszcza tych zawartych w traktacie z bolszewikami w 1920 roku. “Odrzucamy i na zawsze uchylamy [roszczenia]” – oświadczyli posłowie Litwy Środkowej.
Wreszcie zadeklarowano, że “Rzeczpospolita Polska posiada pełne i wyłączne prawo zwierzchności państwowej nad Ziemią Wileńską”.
Uchwałę o objęciu władzy państwowej w Ziemi Wileńskiej przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej wydano w Warszawie 24 marca 1922 roku. Kilka tygodni później w Wilnie świętowano powrót Wileńszczyzny do Polski.