Prezydent Kirgistanu przeciwny przyjęciu alfabetu łacińskiego

Prezydent Kirgistanu Sadyr Dżaparow uznał postulat zastąpienia zapisu języka państwowego grażdanką alfabetem łacińskim za przedwczesny.

Dżaparow spotkał się w czwartek z przewodniczącym Narodowej Komisji Języka Państwowego i Polityki Językowej Kanybekiem Osmonalijewem. “Mówienie o przejściu języka kirgiskiego na alfabet łaciński jest przedwczesne. Bez zapewnienia odpowiedniego, kompetentnego poziomu znajomości języka państwowego w cyrylicy nie można mówić o przejściu na alfabet łaciński” – ocenił prezydent środkowoazjatyckiego państwa.

“Teraz nie ma tej kwestii. Rozwój języka państwowego powinien odbywać się w cyrylicy” – podsumowal Dżaparów. Przy czym prezydent zwrócił się do Osmonalijewa o powstrzymanie się od nonszalanckich deklaracji w tej kwestii.

Kwestia wprowadzenia łacińskiego alfabetu dla zapisu języka kirgiskiego była omawiana dzień wcześniej w parlamencie Kirgistanu, podczas rozpatrywania projektu ustawy o języku państwowym. Deputowany Nurżygit Kadyrbekow powiedział w trakcie debaty, że alfabet kirgiski wymaga reformy, ponieważ brakuje w nim dźwięków do poprawnej wymowy kirgiskich słów. Inny parlamentarzysta Ajbek Osmonow zaproponował włączenie litery „w” do alfabetu kirgiskiego. Jego kolega Emil Toktoszew zaproponował całkowite przejście na alfabet łaciński w celu zachowania języka kirgiskiego i przeprowadzenia prawdziwych reform.

Kanybek Osmonalijew zgodził się z opinią o konieczności reformy alfabetu i powiedział, że przygotowanych jest kilka wariantów przejścia Kirgistanu na alfabet łaciński. Przypomniał, że na szczycie państw tureckojęzycznych w 1993 r. ówczesny premier Abdyganij Erkebajew podpisał memorandum w sprawie przejścia na alfabet łaciński. Jak dodał – “wtedy decyzja polityczna nie została podjęta. Kirgistan jest jedynym krajem mówiącym po turecku, który używa cyrylicy. Jeśli Żogorku Kenesz [parlament] i władze podejmą decyzję, to naukowcy i inteligencja są gotowi na alfabet łaciński. Mamy kilka wariantów.”

W praktyce Kazachstan, Tadżykistan i Uzbekistan nadal używają do zapisu swoich języków narodowych grażdanki, zwanej nie do końca prawidłowo cyrilicą mimo, że ten ostatni kraj formalnie wdrożył już procedurę zmiany na alfabet łaciński.

W XIX w. dla zapisywania języka kirgiskiego próbowano używać alfabetu arabskiego. I jego wariację przyjęły w 1925 władze radzieckie, które jako pierwsze podjęły się zadania systematyzacji jednego z języków rodziny tureckiej. Już rok później władze Kirgiskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej podjęły decyzję o zastosowaniu do jego zapisu alfabetu łacińskiego, do którego dodano kilka specyficznych liter. Był on stosowany do 1941 r. kiedy to władze republiki zatwierdziły przejście na grażdankę analogiczną z używano do zapisywania języka rosyjskiego z dodaniem trzech specyficznych liter.

Współcześnie wielu mieszkańców Kirgistanu posługuje się głównie językiem rosyjskim. Prezydent Dżaparow wkrótce po wyborze na stanowisko zadeklarował, że jest zwolennikiem, aby język ten zachował status “oficjalnego” w środkowoazjatyckiej republice. Rosjanie stanowią 6 proc. jej mieszkańców. Turkmenistan wprowadził już alfabet łaciński.

fergana.news/kresy.pl