Dziś obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej

30 lat temu władze ZSRR przyznały się do sprawstwa zbrodni katyńskiej a 77 lat temu Niemcy poinformowali o odkryciu w Katyniu masowych grobów z ciałami polskich oficerów. Na pamiątkę tego wydarzenia 13 kwietnia obchodzimy jako Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

5 marca 1940 roku Biuro Polityczne Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) jednogłośnie podjęło decyzję o rozstrzelaniu 25 tysięcy polskich jeńców wojennych przetrzymywanych w ZSRR. Podpisy pod uchwałą złożyli Stalin, Woroszyłow, Mołotow, Mikojan, Kalinin, Kaganowicz i Beria. Od 3 kwietnia strzałami w tył głowy zaczęto mordować polskich jeńców z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Ofiary chowano w zbiorowych dołach w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Egzekucje trwały do maja 1940 roku. W gronie zamordowanych była elita narodu polskiego – oficerowie WP, policjanci, urzędnicy, uczeni, profesorowie wyższych uczelni, artyści, lekarze, nauczyciele i prawnicy. Łącznie zamordowano 14 587 osób. Ocalała jedynie grupa 395 lub 448 osób, które przewieziono do obozu przejściowego w Pawliszczewie Borze.

Ponadto wymordowano także około 7 300 obywateli polskich, których NKWD więziło na terenach RP włączonych do Związku Sowieckiego. Na Ukrainie rozstrzelano 3 405 osób. Według najbardziej prawdopodobnej hipotezy, którą potwierdzają prace archeologiczne i ekshumacyjne zespołu badaczy pod kierownictwem prof. Andrzeja Koli, ich groby znajdują się w Bykowni pod Kijowem. Na Białorusi funkcjonariusze NKWD zamordowali 3 880 osób, które prawdopodobnie pogrzebano w Kuropatach pod Mińskiem. Większość z nich stanowili działacze konspiracyjnych organizacji, oficerowie niezmobilizowani we wrześniu 1939 r., urzędnicy państwowi i samorządowi, a także „element społecznie niebezpieczny” z punktu widzenia władz sowieckich.

13 kwietnia 1943 roku Niemcy poinformowali o odkryciu w Katyniu masowych grobów polskich oficerów. Dwa dni później moskiewskie radio przypisało zbrodnię Niemcom twierdząc, że oficerowie zostali wymordowani w 1941 roku po zajęciu okolic Smoleńska przez Niemców. Zwrócenie się polskiego rządu do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o zbadanie grobów Sowieci wykorzystali jako pretekst do zerwania stosunków z Polską. Na pamiątkę ujawnienia zbrodni katyńskiej w 2007 roku Sejm RP ustanowił 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

Z 13 kwietnia wiąże się inna ważna rocznica związana ze zbrodnią katyńską. 30 lat temu podczas wizyty prezydenta Jaruzelskiego w Moskwie władze ZSRR wycofały się z utrzymywanej od półwiecza kłamliwej narracji o niemieckim sprawstwie i po raz pierwszy przyznały, że polscy jeńcy wojenni zostali rozstrzelani wiosną 1940 r. przez NKWD. Winą obarczono wówczas jedynie szefa NKWD Berię, jego zastępcę Mierkułowa oraz “ich pomocników”. Masakrę katyńską nazwano „jedną z cięższych zbrodni stalinizmu” i wyrażono z tego powodu głębokie ubolewanie.

CZYTAJ TAKŻE: Powstał nowy portal poświęcony zbrodni katyńskiej

Kresy.pl / polskieradio.pl / dzieje.pl