Kanadyjski poseł polskiego pochodzenia reaguje na uhonorowanie weterana SS Galizien w parlamencie Kanady

Irek Kusmierczyk, Kanadyjczyk polskiego pochodzenia, deputowany do kanadyjskiego parlamentu, zabrał głos w sprawie uhonorowania w kanadyjskim parlamencie weterana SS Galizien.

W ubiegły piątek w parlamencie Kanady, podczas wizyty prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego, zebrani, wraz z kanadyjskim premierem Justinem Trudeau oklaskiwali uhonorowanego przez parlament Jarosława Hunkę, weterana ukraińskiej, ochotniczej kolaboracyjnej dywizji Waffen-SS Galizien, który po wojnie wyemigrował do Kanady. Został nazwany “ukraińskim i kanadyjskim bohaterem”, który walczył z Rosją podczas II wojny światowej.

Kilka dni później głos w sprawie zabrał Irek Kusmierczyk, kanadyjski parlamentarzysta polskiego pochodzenia. “Wystąpiłem dzisiaj w parlamencie, aby opowiedzieć o bolesnej historii Polaków związanej z 1. Ukraińską Dywizją Waffen SS Galizien, która podczas II wojny światowej brutalnie zamordowała tysiące Polaków i Żydów, a także, aby poruszyć ból związany z upamiętnieniem jednego z jej członków przez Spikera Izby Reprezentantów” – poinformował na platformie X (dawniej Twitter).

I rose in Parliament today to speak to the painful history for Poles of the Waffen SS Galicia 1st Ukrainian Division that viciously murdered thousands of Poles and Jews in WWII, and to speak to the hurt of having one of its members recognized by the Speaker of the House. pic.twitter.com/Q6cNVT7q07

— Irek Kusmierczyk (@Irek_K) September 25, 2023

“Jako Kanadyjczyk polskiego pochodzenia muszę powiedzieć, że wrzesień jest dla wielu Polaków bardzo trudnym miesiącem” – powiedział podczas wystąpienia. Jak podkreślił, w tym miesiącu obchodzone są rocznice ataku Niemiec i Związku Radzieckiego na Polskę. “6 milionów Polaków zostało zamordowanych podczas II wojny światowej” – zaznaczył.

“Oklaskiwanie tutaj, w tej izbie, weterana Waffen SS, bardzo okrutnej dywizji, która zamordowała tysiące Żydów i Polaków we wschodniej Polsce, było dla nas bardzo bolesne” – oświadczył poseł.

“Mam nadzieję, że to się tutaj, w tej izbie, nigdy więcej nie powtórzy” – powiedział.

W niedzielę Anthony Rota, spiker kanadyjskiej Izby Gmin i polityk liberalnej partii Trudeau, przeprosił za uhonorowanie Hunki, przy czym nastąpiło to dopiero po interwencji środowisk żydowskich. Wzywano go też do dymisji, ale początkowo te wezwania odrzucał. Zdecydował się na to dopiero we wtorek, po fali krytyki i bezpośrednio po spotkaniu z partyjnymi liderami. Wyraził głębokie ubolewanie z powodu tego, co się stało. Rota twierdzi, że nie wiedział o związkach Hunki z nazistowską formacją zbrojną i przyznał, że zaproszenie go było błędem.

W środę kanadyjski premier Justin Trudeau przeprosił w imieniu Kanady za opisywane zdarzenie. Przeprosiny zaadresował do Żydów, Polaków, a także Romów oraz… gejów, lesbijek i innych “osób 2SLGBTQI+”. Według nieoficjalnych informacji, Trudeau zalecił członkom swojej partii, by unikali wypowiadania się na ten temat.

14 Dywizja Grenadierów Waffen-SS Galizien była kolaboracyjną jednostką zbrodniczej formacji Waffen-SS, złożoną z ukraińskich ochotników z dawnej Galicji będących w świetle prawa międzynarodowego obywatelami polskimi. Niemcy powołali ją w 1943 roku dla uzupełnienia braków kadrowych. Z części ochotników do SS-Galizien Niemcy utworzyli galicyjskie pułki policyjne, które „wsławiły” się licznymi zbrodniami na Polakach w Małopolsce Wschodniej i na Lubelszczyźnie w 1944 roku, w tym w Hucie Pieniackiej. Na Ukrainie, szczególnie w zachodniej części kraju, żołnierze dywizji “Galizien” są uważani za bohaterów i przy różnych okazjach upamiętniani i honorowani.

Przeczytaj: Szef ukraińskiego IPN: żołnierze Waffen SS-Galizien nie kolaborowali z III Rzeszą

Zobacz także: Ukraiński Sąd Najwyższy: symbol SS-Galizien nie jest nazistowski

Jak pisaliśmy, rzecznik IPN potwierdził, że prokuratorzy Instytutu sprawdzają, czy zamieszkały w Kanadzie były członek ukraińskiej, ochotniczej kolaboracyjnej formacji Waffen-SS Galizien Jarosław Hunka brał udział w zbrodni na Polakach w Hucie Pieniackiej lub innych miejscach. Wcześniej minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek poinformował „podjęciu kroków” w celu ekstradycji do Polski uhonorowanego w Kanadzie weterana Waffen-SS Galizien Jarosława Hunki.

Według dostępnych informacji, Jarosław Hunka (Huńka) urodził się w w 1925 roku we wsi Urmań, w woj. tarnopolskim II RP. W 1943 roku zgłosił się na ochotnika do formującej się wówczas kolaboracyjnej dywizji Waffen-SS Galizien. Później najpewniej walczył w jej szeregach na froncie wschodnim z Armią Czerwoną. Po kapitulacji swojego oddziału trafił do obozu jenieckiego we Włoszech. Przedostał się do Wielkiej Brytanii, skąd w 1954 roku, razem poślubioną tam żoną, wyemigrował do Kanady. Mieszkał w Toronto, pracował w przemyśle lotniczym. Na emigracji udzielał się w środowisku ukraińskich emigrantów, w tym byłych członków Waffen-SS Galizien.

W 2011 roku na łamach pisma weteranów dywizji „Galizien” opublikował artykuł wspomnieniowy pt. „МОЄ ПОКОЛІННЯ” (pol. Moje pokolenie). Pisał w nim m.in., że już przed II wojną światową w jego wsi, Urmań, niejawnie działała Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów. Zaznaczmy, że w 1938 roku ukraińscy nacjonaliści zamordowali w Urmaniu lokalnego komendanta policji, o czym Hunka nie wspomina. O wkroczeniu wojsk III Rzeszy w 1941 roku pisał, że wraz z innymi Ukraińcami z okolicy witał je z radością, choć był rozczarowany tym, że Niemcy zlikwidowali proniemiecki rząd Stećki, który proklamował się we Lwowie. Według jego relacji, w gimnazjum w pobliskich Brzeżanach, gdzie się uczył, OUN miała swoją komórkę i „zrzeszała wielu młodych ludzi”. Nie pisze jednak, że w czasie II wojny światowej członkowie OUN-UPA zamordowali w Urmaniu kilkunastu Polaków. Milczy też o pogromie w Brzeżanach w lipcu 1941 roku, gdy ukraińscy nacjonaliści zamordowali około 250-300 Żydów, jak również o tym, że OUN-UPA zamordowała kilkudziesięciu polskich mieszkańców miasta.

Wspomina, że w 1943 roku, na wieść o cofaniu się armii niemieckiej na zachód i postępach Armii Czerwonej, zdecydował się na ochotnika wstąpić do dywizji Waffen-SS Galizien. Prawdopodobnie brał udział w bitwie pod Brodami, zakończonej kompletną klęską i rozbiciem dywizji “Galizien”. Po kapitulacji III Rzeszy trafił do obozu jenieckiego we Włoszech, a stamtąd do Wielkiej Brytanii.

Kresy.pl