Odszedł Stanisław Pieszko – zasłużony działacz polski z Wileńszczyzny

Stanisław Pieszko zmarł w środę wieczorem, jak poinformowali członkowie rodziny. Był znanym wśród Polaków Wileńszczyzny politykiem, działaczem społecznym, przedsiębiorcą.

Urodzony w 1941 r. Pochodził z okolic Bujwidz w obecnym rejonie wileńskim. Pracę rozpoczął w technikum rolniczym tego rejonu. Był głównym inżynierem w Litewskim Zjednoczeniu Maszyn Rolniczych w okręgu wileńskim. Ukończył w 1976 r. studia na Instytucie Elektryfikacji i Mechanizacji Rolnictwa w Mińsku. W 1975 r. związał swoje życie z rejonem solecznickim. W tamtejszych Zawiszańcach został w 1975 r. dyrektorem Rejonowego Przedsiębiorstwa Naprawy i Obsługi Technicznej. Funkcję tę pełnił do 1990 r.

Wraz z murszeniem systemu radzieckiego pod koniec lat 80 Pieszko zaangażował się w ruch odrodzenia narodowego Polaków na Litwie. Był jednym z głównych pomysłodawców powołania autonomicznej jednostki samorządowej na Wileńszczyźnie uwzglęniającej fakt jej przeważającego zamieszkania przez Polaków. 12 maja 1989 r. odbył się w Mickunach zjazd radnych rad gminnych i rejonowych, który po raz pierwszy ogłosił ten postulat i powołał Radę Koordynacyjną mającą kierować działaniami na rzecz jego realizacji. Stanisław Pieszko został wybrany wiceprzewodniczącym tej Rady.

Aktywny działacz reprezentujący interesy polskiej mniejszości narodowej zdołał uzyskać mandat deputowanego republikańskiego parlamentu – Rady Najwyższej w pierwszych pluralistycznych wyborach. W jej ławach był w latach 1990-1992 czołowym posłem Frakcji Polskiej, z ramienia której domagał się uznania potrzeb oświatowych i kulturalnych swojej społeczności. Jako parlamentarzysta nadal angażował się w działalność ruchu autonomistycznego. Zorganizował kolejny jego zjazd w gmachu kierowanego przez siebie przedsiębiorstwa w Zawiszańcach 1 czerwca 1990 r. Uczestniczył w kolejnych takich zjazdach: w Ejszyszkach 6 października tegoż roku, kiedy to proklamowano Polski Kraj Narodowo-Terytorialny oraz w Mościszkach 22 maja 1991 r., gdzie uchwalono jego statut.

W imieniu Rady Koordynacyjnej polskich autonomistów od 1990 r. prowadził negocjacje z władzami wybijającej się na niepodległość Litwy. Pieszko kontaktował się również z ówczesnymi władzami Polski, próbując skłonić je do poparcia koncepcji narodowościowej autonomii Wileńszczyzny. Swoje zaangażowanie w ten ruch Stanisław Pieszko wspominał także w wywiadzie dla naszego portalu.

Po odrzuceniu przez władze Litwy koncepcji autonomistów Stanisław Pieszko angażował się w działalność Związku Polaków na Litwie. Był członkiem jego zarządów głównego, w tym wiceprezesem od zarania do 2015 r.

Założył fundację “Samostanowienie”, która zajmowała się wspieraniem oświaty w języku polskim na Litwie. Wsparcie to mobilizował poprzez ożywione kontakty z różnymi środowiskami społecznymi i politycznymi w Polsce.

Aktywnie wspierał także Kościół Katolicki na Wileńszczyźnie. Stanisław Pieszko finansował kształcenie katechetów, a także wyposażenie gabinetow szkolnych służących nauczaniu religii i materiały pedagogiczne. Organizował cyklicznie konkursy wiedzy o Św. Janie Pawle II dla uczniów szkół Wileńszczyzny. Jego zwycięzcy mogli odwiedzić miejsca związane z historią pontyfikatu papieża Polaka w Rzymie i w Polsce. Był pomysłodawcą uruchomienia kursu teologiczno-katechetycznego na Filii Uniwersytetu w Białymstoku w Wilnie.

Osiągnął sukces jako przedsiębiorca jeszcze w latach 90 XX wieku zakładając przedsiebiorstwo Arabeska, zajmujące się produkcją blach budowlanych. Zakład funkcjonuje do dziś w Jaszunach, w rejonie solecznickim.

Stanisław Pieszko został odznaczony w odznaczeniami RP: Krzyżem Kawalerskim (2006), Oficerskim (2012) i Komandorskim (2022) Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, a w zeszłym roku Odznaką Honorową za Zasługi dla Polonii i Polaków za Granicą.

 

Znałem jako gorącego patriotę, dobrego Polaka, zaangażowanego katolika, pracowitego społecznika, śmiałego polityka, biznesmena z sukcesami, człowieka zdecydowanych poglądów, jednak zdolnego i gotowego do dialogu z poglądami innych. https://t.co/3kJjd4DGUl

— Karol Kaźmierczak (@KKazmierczakK) January 31, 2024

Kresy.pl