Nazwa państwa litewskiego od XIII w., w l. 1569-1795 połączonego unią z Koroną Królestwa Polskiego w Rzeczypospolitą Obojga Narodów. Powstało na przełomie XII i XIII w. na terenach Auksztoty (Aukštaitija), rdzennej dzielnicy Litwy. Początkowo rządzone było wspólnie przez książąt (kunigasów) kilku rodów litewskich. Od ok. 1235 władzę książęcą objął Mendog (Mindaugas, ?-1263), który w 1250 lub1251 przyjął chrzest w obrządku rzymsko-katolickim i 1253 został koronowany na króla Litwy.

Spisane w języku ruskim kolejne trzy modyfikacje miejscowego prawa, pochodzące z 1529, 1566 i 1588 r. Ich treść odbijała szybkie tempo zmian ustrojowych Litwy w XVI w. Najpełniejszy wymiar miał III Statut Litewski, który czerpiąc ze starych statutów dostosowywał jego artykuły do ówczesnej nauki prawa. O jego jakości najlepiej świadczy fakt, że obowiązywał on na Litwie i na ziemiach ruskich włączonych do Korony aż do 1840r., pełniąc de facto rolę ustawy zasadniczej. Stanowi on wybitny pomnik prawa litewskiego. Przewyższa on niewątpliwie “Sudiebniki moskiewskie” z lat 1497,1550, 1649, ale także wiele kodeksów zachodnioeuropejskich. Składał się on z 14 rozdziałów i 488 artykułów. Wywarł on duży wpływ na prace kodyfikacyjne w Rosji, szczególnie na “Sobornoje ułożenie” z 1649r.

W początkach wieku XIV Ruś Halicko – Włodzimierska, tj. tereny rozciągające się w głąb Podola na południowy – wschód od Roztocza Lwowsko – Tomaszowskiego, ulegała coraz większej destabilizacji i pogrążała się w upadku społeczno-gospodarczym. Taki stan rzeczy wynikał w dużej mierze z faktu, iż ziemie te z jednej strony padały ofiarą niszczących najazdów tatarskich, z drugiej zaś podlegały stałym naciskom litewskim z północy. Stąd też książę halicki Jerzy II spoglądał z nadzieją w kierunku Rzeczypospolitej i Węgier, szukając wsparcia u Kazimierza Wielkiego oraz Karola Roberta Andegaweńskiego. Ci ostatni natomiast ze swej strony żywo zainteresowani byli pogranicznymi terenami Grodów Czerwieńskich i Podola.

A zmarł prawowierny kniaź Michał, zwany Światopełkiem, miesiąca kwietnia 16 dnia [1113 r.], za Wyszogrodem, i przywieźli go w łodzi do Kijowa, i ubrali ciało jego, i włożyli na sanie. I płakali po nim bojarzy i drużyna jego wszystka, śpiewając nad nim nabożne pieśni, i położyli w cerkwi Świętego Michała, którą był sam zbudował. Kniahini zaś jego rozdzieliła mnogie bogactwa monasterom i popom, i ubogim, że aż dziwili się wszyscy ludzie, gdyż takiej jałmużny nikt nie może czynić.

Gdy Andrzej nauczał w Synopie i przyszedł do Korsunia [miasta na Krymie], dowiedział się, że niedaleko Korsunia jest ujście dnieprowe, i zapragnął pójść do Rzymu, i przyszedł, i stanął pod górami na brzegu. I nazajutrz wstawszy rzecze do będących z nim uczniów: “Czy widzicie te góry? Owóż na tych górach zajaśnieje łaska Boża, będzie gród wielki i cerkwie mnogie wzniesie Bóg”. I wstąpił na góry te, błogosławił je, i postawił krzyż, i pomodlił się
do Boga, i zszedł z góry tej, gdzie później stanął Kijów, i poszedł Dnieprem w górę.

Wejście Rusi Kijowskiej – państwa Słowian Wschodnich, które ukształtowało się przy udziale wareskich przybyszów na przestrzeni IX i X wieku – do wspólnoty państw schrystianizowanych jest jednym z najdonioślejszych wydarzeń w dziejach Europy Wschodniej. Przy czym przenikanie i rozwój chrześcijaństwa na tych terenach stanowiło istotny problem nie tylko doby średniowiecza, lecz jego przebieg i konsekwencje znalazły swój wydźwięk również w całej późniejszej historii Europy (zwł. Słowiańszczyzny)
i Kościoła. Ruś – podobnie jak i inne kraje europejskie, przyjmujące chrześcijaństwo w X stuleciu – w toku budowy i umacniania monarchii, poszukiwała rozwiązań również w sferze kultu. Przy omawianiu zagadnień chrystianizacji państwa ruskiego należy zatem brać pod uwagę cały ów kontekst wewnątrzpaństwowy i międzynarodowy, w jakim monarchia Rurykowiczów znajdowała się u schyłku pierwszego tysiąclecia po Chrystusie.