Parlament Ukrainy przyjął nowelizacje dotyczące mniejszości narodowych, w tym nauczania w ich językach

Przyjęta przez ukraiński parlament nowelizacja ma gwarantować uczniom z mniejszości narodowych jak węgierska, rumuńska czy polska możliwość nauki w językach ojczystych w szkołach średnich z takim językiem nauczania oraz używania swoich języków w procesie edukacyjnym.

W piątek ukraiński parlament przyjął w głosowaniu zmiany do szeregu ustaw, dotyczące praw mniejszości narodowych. Chodzi o ustawy: „O samorządzie lokalnym”, „O edukacji wyższej”, „O oświacie” (tzw. ustawa oświatowa), „O zabezpieczeniu funkcjonowania języka ukraińskiego jako państwowego” (tzw. ustawa językowa), „O ogólnokształcącym szkolnictwie średnim”, „O mniejszościach (wspólnotach) narodowych Ukrainy” i „O mediach”. Nowelizację (projekt ustawy nr 10288-1) przyjęto w całości, przy 317 głosach „za”.

Jak zaznaczono, uwzględnia ona ocenę ekspercką Rady Europy i jej organów co do kwestii mniejszości narodowych. Przyjęcie projektu rekomendowała też Komisja Europejska.

Zgodnie z treścią projektu, prywatne uczelnie wyższe będą mogły swobodnie wybierać język wykładowy, będący jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej, z jednoczesnym zapewnieniem nauczania języka ukraińskiego. Dodajmy, że z tych i innych regulacji wyłączony jest język rosyjski. Jednocześnie, przepisy mają obowiązywać przez czas nieokreślony, a nie przez okres 5 lat, jak rekomendowała Komisja Wenecka.

Według agencji Interfax-Ukraina, projekt ustawy gwarantuje prawo do posługiwania się w procesie edukacyjnym językiem danej mniejszości narodowej obok języka państwowego. Osoby należące do mniejszości narodowych Ukrainy, których języki ojczyste są oficjalnymi językami UE i które zaczęły naukę w szkołach średnich ogólnokształcących przed 1 września 2018 roku i w swoich językach, mają prawo kontynuować edukację w tym trybie. Nie będą ich zatem dotyczyć przepisy, które weszły w życie po wprowadzeniu tzw. ustawy językowej.

Do grupy oficjalnych języków UE należą m.in. języki: polski, węgierski, rumuński, bułgarski.

Ponadto, w klasach (grupach) prowadzonych w językach mniejszości (wspólnot) narodowych, które są językami urzędowymi Unii Europejskiej, gwarantuje się prawo do posługiwania się w procesie edukacyjnym językiem danej mniejszości narodowej obok języka państwowego. Jednocześnie, nauka ukraińskiego jako języka państwowego będzie obowiązkowa we wszystkich placówkach oświatowych, chociaż edukacja może być prowadzona w językach UE.

Osoby należące do mniejszości narodowych, których języki są oficjalnymi językami UE i które realizują prawo do nauki w swoich językach w państwowych, komunalnych lub zakładowych placówkach oświatowych, mogą zdobywać bazowe wykształcenie średnie ogólne i specjalistyczne w odpowiednich językach mniejszości. Wyjątek dotyczy nauczania przedmiotów czy kursów, dotyczących języka ukraińskiego, literatury i historii Ukrainy, a także (w przypadku szkół profilowanych) zajęć z Obrony Ukrainy. Mają one być nauczane wyłącznie w języku ukraińskim.

Projekt dopuszcza też możliwość używania języków mniejszości narodowych w materiałach wyborczych podczas prowadzenia kampanii. Mają one być jednak dublowane w języku ukraińskim. Publikacje w języku krymsko-tatarskim, językach tzw. rdzennej ludności lub mniejszości narodowych Ukrainy, a także w językach mniejszości narodowych, będących językami urzędowymi UE, będą zwolnione z obowiązku wydawania w danym roku przynajmniej 50 proc. tytułów w języku ukraińskim. Możliwe będzie też nadawanie audycji i programów w mediach w językach mniejszości, w wymiarze do 70 proc. czasu antenowego.

We wrześniu br. „Financial Times” pisał, że rząd Ukrainy wyraził gotowość do zmiany przepisów, dotyczących praw mniejszości narodowych, w tym około 80-tysięcznej mniejszości węgierskiej na Zakarpaciu, aby odblokować proces integracji z Unią Europejską jeszcze w tym roku. Gazeta zaznaczyła wówczas, że kwestia praw mniejszości narodowych stała się największą potencjalną przeszkodą w rozpoczęciu formalnych negocjacji w sprawie członkostwa Ukrainy w UE. Zapowiadano wówczas rychłe rozpoczęcie rozmów dwustronnych ze stroną węgierską i rumuńską w celu znalezienia porozumienia co do zakresu używania języka ukraińskiego i języków mniejszości narodowych w szkołach średnich. Nie było jednak wówczas żadnych wzmianek o udziale strony polskiej w tym procesie.

Wiadomo, że a ochrona praw zakarpackich Węgrów jest jednym z siedmiu punktów w zakresie reform, których domaga się UE przed rozpoczęciem rozmów członkowskich.

W tym samym miesiącu Rada Najwyższa Ukrainy przyjęła europejską ustawę integracyjną dotyczącą mniejszości narodowych. Poparło ją 318 posłów. Dokument określa, kim są mniejszości narodowe, dopuszcza używanie języków mniejszości narodowych w reklamach oraz podczas różnych wydarzeń, a także podczas udzielania pomocy. Ponadto ustawa przewiduje opracowanie metodologii używania języków mniejszości w niektórych regionach. Dokument wyjaśnia także tryb ustalania osiedli, w których większość ludności stanowią mniejszości narodowe. Jednocześnie język mniejszości narodowych powinien być używany równolegle z językiem państwowym. Wyjątkiem są imprezy publiczne, gdzie używanie języka państwowego jest obowiązkowe jedynie w przypadku, gdy organizatorzy otrzymali stosowny wniosek nie później niż 72 dni przed wystąpieniem z takim żądaniem. Ustawą tą Rada Najwyższa zezwoliła mniejszościom narodowym na tworzenie własnych mediów, a także umożliwiła otwieranie wyspecjalizowanych księgarń w celu realizacji praw mniejszości narodowych. W takich księgarniach będzie można sprzedawać produkty wydawnicze lub media drukowane.

Jak pisaliśmy, wiceszef węgierskiego MSZ przyznał we wrześniu br., że kwestia praw Węgrów z Zakarpacia jest dla Węgier tak ważna, że blokowała przez nią akcesję Ukrainy do UE i NATO, a także jej zbliżenie z nimi.

Czytaj również: Szijjártó: wspieranie Węgrów poza granicami to serce polityki Węgier

lb.ua /