65 mln euro pożyczki z EBI na budowę polsko-litewskiego połączenia gazowego

Budowa litewskiego odcinka planowanego połączenia gazowego między Polską i Litwą zostanie sfinansowana dzięki pożyczce od Europejskiego Banku Inwestycyjnego dla litewskiego operatora gazowego Amber Grid.

W środę PAP poinformowała, że Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) podpisał umowę pożyczki w wysokości 65 mln euro z litewskim operatorem systemu przesyłowego gazu AB Amber Grid na sfinansowanie budowy litewskiego odcinka planowanego połączenia gazowego między Polską i Litwą.

Projekt dotyczy budowy wysokociśnieniowego, dwukierunkowego, podziemnego gazociągu przesyłowego o średnicy 700 mm i długości 165 km. Jego maksymalna potencjalna wydajności wyniesie 2,4 mld metrów sześc. Gazociąg będzie biegł od granicy z polsko-litewskiej do tłoczni Jauniunai w powiecie Szyrwinty, na północ od Wilna.

Ma to być pierwszy gazociąg wysokociśnieniowy między Polską i Litwą. W założeniu ma integrować rynki krajów bałtyckich i Finlandii z rynkiem gazu w UE, a także dywersyfikować źródła dostaw gazu.

Ponadto, projekt ma również zwiększyć bezpieczeństwo i pewność dostaw gazu na rynek lokalny i regionalny. Wiceprezes EBI Thomas Oestros cytowany przez PAP powiedział, że powracającym tematem inwestycji Banku w krajach bałtyckich jest bezpieczeństwo dostaw energii. Zaznaczył, że połączenie gazowe strony litewskiej z Polską „jest kluczowym krokiem w prawdziwej integracji europejskiego rynku energii”. Jak wyjaśniał, w ten sposób wszystkie państwa bałtyckie i Finlandia będą posiadać pełne połączenie z europejskimi sieciami gazowymi. Wcześniej EBI finansował LitPol Link, czyli połączenie elektroenergetyczne między Polską i Litwą.

Jak informowaliśmy, na początku stycznia br. rozpoczęto przygotowania do budowy litewskiego odcinka interkonektora gazowego z Polską GIPL (Gas Interconnection Poland-Lithuania). Litewski operator Amber Grid informował, że już na początku roku na Litwę przewożone były wyprodukowane w Polsce rury. Nemunas Biknius, szef Amber Grid zaznaczał wówczas, że harmonogram prac jest bardzo napięty z powodu przedłużającego się procesu przetargowego. Zaznaczał, że cały projekt jest ważny nie tylko dla Litwy, ale też innych państw bałtyckich i powinien zostać zrealizowany na czas, czyli do końca 2021 roku.

Porozumienie o finansowaniu budowy GIPL zawarto w październiku 2015 roku. Przedstawiciele UE, Polski i Litwy określili je jako krok w stronę unii energetycznej i uniezależnienia państw regionu od dostaw z Rosji „w imię solidarności europejskiej”. Projekt uzyskał dofinansowanie z UE w ramach instrumentu CEF (Connecting Europe Facility) i ma przyczynić się do eliminacji tzw. wysp energetycznych, czyli obszarów uzależnionych od dostaw energii z jednego kierunku. 24 maja 2018 r. spółki Gaz-System i Amber Grid podpisały umowę Connection Agreement, regulującą prawne, biznesowe i techniczne aspekty inwestycji.

Pod koniec grudnia 2019 roku Amber Grid podpisało umowę z firmami Alvora i Szauliu, które wygrały przetarg na budowę litewskiego odcinka GIPL. Firma Alvora kilka dni wcześniej wzbudziła zainteresowanie komitetu bezpieczeństwa narodowego i obrony w parlamencie Litwy, ze względu na ujawniony przez litewskich dziennikarzy fakt, że miała ona kontakty z przedstawicielami rosyjskich władz. Wcześniej, w lipcu 2019 roku litewskie służby specjalne zablokowały możliwość budowy gazociągu prowadzącego z Litwy do Polski przez konsorcjum z udziałem białoruskiego przedsiębiorstwa. Litewskie służby specjalne uznały, że białoruska firma może sabotować budowę rurociągu.

Pogłębiająca się współpraca między Polską i Litwą w dziedzinie energetyki jest reakcją tego drugiego kraju na pogłębiające się uzależnienie w tym sektorze od Rosji. W ciągu trzech kwartałów 2018 roku Litwa sprowadziła z Rosji ponad 8 proc. gazu więcej niż w analogicznym okresie roku 2017. Dlatego już w marcu 2018 roku  litewski dystrybutor gazu Lietuvos Dujos Tiekimas wyrażał zainteresowania kupnem polskiego gazu.

PAP / forsal.pl / Kresy.pl