​Morawiecki: Inicjatywa Trójmorza jest wciąż niedoceniana przez USA

Na konferencji amerykańskiego think-tanku Atlantic Council premier Mateusz Morawiecki skarżył się, że USA wciąż nie doceniają Inicjatywy Trójmorza i wzywał Amerykanów, by mocniej zaangażowali się w ten projekt. Szef rządu wskazywał na antychiński wektor Trójmorza i podkreślił, że może ono być „bramą do UE” dla amerykańskich inwestorów.

Premier Mateusz Morawiecki wziął udział w wirtualnej konferencji światowych liderów zorganizowanej przez amerykański think-tank Atlantic Council. W rozmowie z jego ekspertem, Ianem Brzezinskim, szef polskiego rządu skarżył się, że Waszyngton nie docenia promowanej przez rząd PiS Inicjatywy Trójmorza. Jego zdaniem, Amerykanie powinni mocniej się ten projekt zaangażować.

„Inicjatywa Trójmorza jest wciąż niedoceniana przez administrację Stanów Zjednoczonych, przez naszych przyjaciół w USA” – powiedział polski premier. Jego zdaniem, obszar Europy Środkowej powinien być interesujący dla amerykańskich inwestorów i stanowić dla nich „bramę do UE”, szczególnie w okresie odbudowy gospodarczej po pandemii koronawirusa.

Przeczytaj: Duda: Trójmorze jest dla USA strategicznym narzędziem budowania relacji z Europą Środkową

Morawiecki przypomniał też, że wcześniej były sekretarz stanu Mike Pompeo i były prezydent Donald Trump obiecywali Polsce, że „włożą [do Inicjatywy Trójmorza – red.] trochę pieniędzy, miliard dolarów”. – Ale nigdzie ich nie ma. Miliard dolarów to już nie jest dla Polski dużo pieniędzy, a dla Stanów Zjednoczonych to bardzo mało.

Jednocześnie, Morawiecki wskazywał na antychiński wektor Inicjatywy Trójmorza. Podkreślił, że stworzono ją po to, by „wzmocnić naszą tożsamość i siłę naszej gospodarki w stosunku do Chin”.

W kontekście rywalizacji z Moskwą i Pekinem, premier opowiedział się za współpracą na linii Stany Zjednoczone – Unia Europejska. Według niego, USA i UE prezentują „te same systemy wartości i interesy” w sprawach dotyczących Rosji, a także potencjalnej czwartej fali pandemii Covid-19 czy wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi i nierównościami. Zaznaczmy, że Morawiecki wymienił Chiny jako takie w gronie “wielkich zagrożeń pojawiających się na horyzoncie”, obok Rosji, międzynarodowego terroryzmu i kolejnej fali pandemii.

Zdaniem polskiego premiera, obecne podejście Waszyngtonu do platformy Trójmorza i przyjaznego w Polsce nastawienia do USA i UE „oznacza niewykorzystywanie okazji do wzmocnienia współpracy i budowy silnej obecności USA w tej części świata”.

Ekonomiczny wymiar Inicjatywy Trójmorza to Fundusz Inwestycyjny Trójmorza, zainicjowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego i rumuński EximBank. Przedstawiciele Funduszu deklarują chęć zebrania około 3-5 mld euro. Inwestycje z tych środków w infrastrukturę mają zniwelować różnice w rozwoju między krajami regionu Europy Środkowo-Wschodniej a zachodnią częścią Starego Kontynentu. Cel Funduszu Trójmorza jest spójny z celem samej inicjatywy Trójmorza i zakłada tworzenie połączeń transportowych, energetycznych i cyfrowych w regionie między Morzem Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym. Inicjatywa zakłada poprawę infrastruktury drogowej, kolejowej, energetycznej czy cyfrowej, zarówno wewnątrz krajów członkowskich, jak również w regionie.

Jak dotąd, do Funduszu przystąpiło bądź jest w trakcie przystępowania dziewięć państw: Polska z udziałem 550 mln euro, Rumunia – 200 mln, Słowenia – 23 mln oraz Estonia, Łotwa, Węgry, Bułgaria, Litwa i Chorwacja – po 20 mln euro. Dodajmy, że nowa, liberalna prezydent Mołdawii, Maia Sandu oraz prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski we wspólnym oświadczeniu podkreślili zainteresowanie dołączeniem do Inicjatywy Trójmorza i członkostwem w Unii Europejskiej.

Przeczytaj: Prezydent Chorwacji krytykuje Inicjatywę Trójmorza: Jest to głupie i szkodliwe dla Chorwacji

Jak informowaliśmy w grudniu ub. roku, amerykańska agencja rządowa International Development Finance Corporation (DFC) przeznaczy 300 mln dol. na rozwijanie infrastruktury energetycznej w ramach krajów Trójmorza. Pieniądze mają wesprzeć Fundusz Trójmorza celem promowania rozwoju m.in. w sektorach energetycznym i transportowym w krajach Europy Środkowej Wschodniej.

Inicjatywa Trójmorza to platforma współpracy krajów położonych między morzami Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym. Obecnie jej członkami są Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry.

CZYTAJ TAKŻE: Niemcy chcą włączyć się w inicjatywę Trójmorza

Stany Zjednoczone od początku przedstawiały się jako sojusznik Inicjatywy Trójmorza. Na inauguracji Szczytu Inicjatywy Trójmorza w Warszawie, prezydent USA Donald Trump podkreślał, że Stany Zjednoczone zdecydowanie wspierają ten projekt. Podkreślał przy tym wyraźnie kwestie energetyczne, handlowe, a także wojskowe.

Przypomnijmy, że w lutym 2020 roku ówczesny sekretarz stanu USA, Mike Pompeo, podczas swojego wystąpienia na Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa informował zgromadzonych o planie przekazania blisko miliarda dolarów państwom, które zrzeszone są w Inicjatywie Trójmorza, m.in. po to, by „ożywić prywatne inwestycje w sektorze energetycznym tych państw”.

Ponadto, we wrześniu tego samego roku Pompeo udzielił wywiadu Frederickowi Kempe, prezydentowi Atlantic Council. Wśród wielu poruszonych tematów rozmowa dotyczyła m.in. Inicjatywy Trójmorza. Kempe zwrócił uwagę, że szef amerykańskiej dyplomacji promuje ją podczas swoich wizyt w Europie i zaznaczył, że „ta koncepcja pierwotnie narodziła się w Atlantic Council”. Samą Inicjatywę opisał jako przebiegający po osi północ-południe korytarz transportowy i energetyczny, który nie tyle zastępuje połączenia wschód-zachód, co raczej pogłębia integrację krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Kempe zaznaczył też, że wielką zwolenniczką tej koncepcji jest ambasador USA w Warszawie, Georgette Mosbacher, a Adam Boehler, szef International Development Finance Corporation, wyszedł z propozycją funduszy na ten cel.

W lipcu 2017 roku, przemawiając na Szczycie Inicjatywy Trójmorza w Warszawie, ówczesny prezydent USA Donald Trump zdecydowanie poparł ten projekt. Zwracał przy tym uwagę na kwestie, dla których Trójmorze jest korzystne z punktu widzenia interesu USA – w tym eksport amerykańskiego LNG i uzbrojenia.

Czytaj więcej: Trump i Inicjatywa Trójmorza – idea a interesy

atlanticcouncil.org / PAP / interia.pl / Kresy.pl