W Grodnie odrestaurowano drewniany lamus z czasów I Rzeczpospolitej i jeden z najstarszych obiektów tego typu na Białorusi. Uchodzi za obiekt z XVII wieku, lecz datowanie budynku na ten okres wzbudza wątpliwości.

Odrestaurowany, zabytkowy budynek znajduje się w Grodnie. Drewniany lamus, budynek gospodarczy służący za przechowalnię, jest uznawany za jeden z dwóch najstarszych tego rodzaju obiektów na Białorusi. Niegdyś stanowił część klasztoru sióstr brygidek. Z uwagi na swoją unikatowość zyskał miano wyjątkowego. Warunki na Białorusi, w tym m.in. bagniste gleby, nie sprzyjają zachowaniu do naszych czasów drewnianych obiektów – szczególnie tak starych. Nie ma tam żadnego zachowanego budynku drewnianego z XVI wieku, zatem te z XVII w. są unikatowe.

Obiekt ten został odrestaurowany, ale nie przez państwo białoruskie, ale przez wspólnotę religijną. Zabytek wzbudził żywe zainteresowanie grodzieńskich katolików. Renowację udało się przeprowadzić przy wsparciu polskiego Ministerstwa Kultury. Jak dotąd zakończono już 3. etap prac, ale nie jest to jeszcze koniec. Pojawiają się pomysły na to, jak wykończyć wnętrze budynku.

 

Centrum Informacyjno-Turystyczne w Grodnie proponowało, żeby zorganizować w lamusie muzeum diecezji grodzieńskiej. Pomysł odrzucono jednak, z uwagi na brak odpowiednich norm bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Muzeum powstanie obok, w murowanym budynku poklasztornym. Z kolei w samym lamusie zostanie otworzona wystawa dotycząca działalności sióstr brygidek. Obiekt z pewnością stanie się ważną atrakcją turystyczną Grodzieńszczyzny.

Drugim drewnianym obiektem z XVII wieku na Białorusi jest cerkiew z 1617 roku we wsi Porpliszcze w rejonie dokszyckim.

Pierwotnie zespół klasztorny sióstr brygidek w Grodnie tworzyły: kościół, budynki mieszkalne i gospodarcze, w tym również lamus. Zakonnice wysiedlono w czasach sowieckich, a cały kompleks zamieniono na szpital psychiatryczny. Wcześniej lamus ocalał z wielkiego pożaru miasta w 1885 roku. Nie został też zburzony przez sowietów.

Należy zaznaczyć, że są rozbieżności w kwestii datowania grodzieńskiego lamusa. Zwykle jest on opisywany jako obiekt XVII-wieczny i jako taki wszedł do „wiedzy potocznej”. Na XVII wiek, jako czas powstania obiektu, wskazuje m.in. prezes społecznego Towarzystwa Ochrony Zabytków Anton Astapowicz.

XVII-wieczne datowanie ma wynikać z wiązania czasu powstania budynku z początkami klasztoru, fundowanego w 1633 roku. Według źródeł historycznych, jeszcze w latach 30. XVII wieku zakonnice wprowadziły się do powstającego zespołu klasztornego i zamieszkały w drewnianym budynku. Zdaniem ks. Antoniego Gremzy, rektora kościoła pobrygidzkiego, datowanie budowy lamusa na pierwszą połowę XVII wieku jest jednak nadużyciem. Uważa za mało prawdopodobne, by istniejący budynek był tym, który opisywano jako pierwszy, drewniany dom sióstr brygidek. Ksiądz powołując się na badania naukowo-historyczne i porównanie lamusa z podobnymi budynkami z terenów Polski twierdzi, że powstanie grodzieńskiego lamusa powinno się umieszczać w 2. połowie ХVIIІ wieku. Według Jerzego Szałygina, wiceprezesa Zarządu Głównego Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, lamus powstał później, niż dotychczas sądzono, bo w 1769 roku.

Historykon.pl / znadniemna.pl / dzieje.pl / Kresy.pl

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply