CBOS: pamięć o Rzezi Wołyńskiej odbudowuje się

W ostatnich latach znacząco wzrósł poziom wiedzy i świadomości Polaków na temat ukraińskiego ludobójstwa na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej – wynika z raportu CBOS. Coraz więcej Polaków uważa, że Rzeź Wołyńska była zbrodnią popełnioną przez Ukraińców na Polakach.

Jak wynikach z rezultatów badań opublikowanych przez CBOS w raporcie “Aktualne problemy i wydarzenia”, 81 proc. deklaruje, że posiada przynajmniej podstawowe informacje posiada nt. ludobójstwa na Wołyniu. To o 12 pkt. proc. więcej, niż w w 2013 roku. 37 proc. respondentów, o 17 pkt proc. więcej niż 5 lat temu twierdzi, że wiele o niej słyszało. 44 proc. badanych (wzrost o 5 pkt proc.) odpowiadało, że „coś” o tym słyszało.

W raporcie zwrócono uwagę, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat proporcje między osobami dobrze poinformowanymi a tymi, które nie mają w tej sprawie żadnej wiedzy, odwróciły się. Autorzy badań przypominają, że w 2008 roku tylko co piąty badany (20 proc.) „deklarował, że dużo słyszał o Wołyniu”.

W badaniu starano się też zweryfikować stan wiedzy Polaków na temat Rzezi Wołyńskiej, wśród tych, którzy odpowiedzieli, że posiadają w tym temacie jakąkolwiek wiedzę.

Przeczytaj:75 lat temu UPA rozpoczęła rzeź wołyńską. Na Ukrainie odsłonięto pomnik sotni, która tego dokonała [+FOTO]

Na pytanie o ofiary Rzezi Wołyńskiej najwięcej badanych (65 proc.) odpowiedziało, że były nimi wyłącznie osoby narodowości polskiej. To o 13 pkt proc. więcej, niż w poprzednim badaniu. 7 proc. respondentów uważa, że ofiarami byli zarówno Polacy, jak i Ukraińcy, a według 1 proc., że tylko Ukraińcy. Ponadto, 7 proc. respondentów udzieliło innej odpowiedzi: albo ogólnej, np. „niewinni ludzie” czy „ludność cywilna”, albo w rodzaju „oficerowie polscy” czy „polska inteligencja”. W raporcie uznano, że ta druga kategoria odpowiedzi sugeruje, iż udzielające je osoby zapewne mylą rzeź wołyńską z innymi zbrodniami z czasów II wojny światowej.

22 proc. respondentów nie było w stanie wskazać ofiar zbrodni, podobnie jak sprawców. 65 proc. odpowiedziało, że sprawcami byli wyłącznie Ukraińcy (wzrost o 13 pkt. Proc.). 1 proc badanych twierdzi, że zbrodni dokonywali Polacy, a 5 proc. uważa, że sprawcami byli zarówno Ukraińcy, jak i Polacy. Zdaniem 6 proc. (spadek o 6 pkt. proc.), winna nie jest żadna z tych stron, ale okupanci: Niemcy oraz Sowieci.

– Jedynie nieliczni postrzegają zbrodnie na Wołyniu jako wspólną tragedię, w której z rąk Ukraińców ginęli przedstawiciele obu narodów (2 proc.) lub jako bratobójczą walkę, w której po obu stronach byli zarówno sprawcy, jak i ofiary (3 proc.) – zaznaczono w raporcie, dodając, że sytuacja ta jest podobna do tej sprzed pięciu lat. Przypomniano przy tym, że wówczas, choć coraz częściej deklarowano wiedzę na temat ludobójstwa na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej, to faktycznie wiedza Polaków w tej kwestii była relatywnie niewielka.

“Jedynie tylko mniej więcej co trzeci badany postrzegał wówczas zbrodnię wołyńską w kontekście doświadczeń polsko- ukraińskich (najczęściej identyfikując ją jako ukraińską zbrodnię dokonaną na Polakach), a blisko połowa nie miała w tej sprawie wiedzy. Obecnie subiektywna ocena poziomu wiedzy na temat wydarzeń na Wołyniu częściej przekłada się na sprecyzowane poglądy na temat odpowiedzialności za nie” – podkreślono w raporcie.

Czytaj także: Ukraiński intelektualista: rzeź wołyńska była konieczna

W badaniu pytano też respondentów o ocenę stosunków polsko-ukraińskich. Najwięcej, 44 proc., ocenia je jako ani dobre, ani złe. 29 proc. postrzega je jako jednoznacznie dobre (według raportu, najczęściej są to ludzie młodzi), a 13 proc. jako złe.

47 proc. tych, którzy oceniają stosunki polsko-ukraińskie jako złe uważa, że odpowiedzialność za to ponosi w największym stopniu Ukraina. 40 proc. obarcza za to odpowiedzialnością obie strony, a 7 proc. badanych twierdzi, że jest to głównie wina strony polskiej. Zdaniem 60 proc. badanych (wzrost o 6 pkt proc.) relacje polsko-ukraińskie obciąża wspólna przeszłość obu państw. Dodano, że częściej taką opinię podzielają osoby starsze niż młodsze.

W pojednanie polsko-ukraińskie wierzy 64 respondentów, z czego zdecydowana większość (59 proc.) uważa to za „raczej możliwe” (5 proc. za „całkowicie możliwe”). Brak wiary w pojednanie deklaruje 21 proc. badanych (20 proc. uważa to za „raczej niemożliwe”), przy czym częściej są to osoby młode. 23 proc. dostrzega w historii potencjał do budowania wspólnej przyszłości.

Przeczytaj: Co Ukraińcy sądzą i wiedzą o Rzezi Wołyńskiej?

W badaniu CBOS nie sprawdzano jaki odsetek badanych uważa rzeź wołyńską za ludobójstwo.

Badanie “Aktualne problemy i wydarzenia” przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo w dniach 7–14 czerwca 2018 roku na liczącej 989 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

PAP / dzieje.pl / Kresy.pl