800 plus dla Ukraińców powiązane z obowiązkiem szkolnym – dopiero w 2025 roku

Przyznanie 800+ tylko dla ukraińskich dzieci, które chodzą do polskiej szkoły, wejdzie w życie dopiero za rok – pisze „Rzeczpospolita”, powołując się na informacje MSWiA.

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, przyjęty przez parlament bez poprawek, czeka obecnie na podpis prezydenta Andrzeja Dudy. Przypomnijmy, że nowelizacja zakłada m.in. powiązanie wypłat 800 plus i świadczenia z programu “Dobry start” z obowiązkiem szkolnym. Ma też umożliwić od przyszłego roku zmianę statusu pobytu z ochrony tymczasowej na pobyt czasowy na okres 3 lat. Nowelizacja specustawy likwiduje od 1 lipca br. wypłatę 40 zł za wyżywienie i zakwaterowanie Ukraińców w prywatnych domach, a także wprowadza weryfikację stanu majątkowego osób korzystających ze zwolnień od opłat. Nowe regulacje, z wyjątkiem niektórych przepisów, miałaby wejść w życie za niespełna miesiąc – z dniem 1 lipca 2024 roku.

Jednak jak zwraca uwagę „Rzeczpospolita”, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przyznało, że przyznanie 800+ tylko dla tych ukraińskich dzieci, które chodzą do polskiej szkoły, wejdzie w życie dopiero za rok. Resort wyjaśnia, że powodem jest okres rozliczeniowy tego świadczenia. Ponieważ wniosek o przyznanie świadczenia składa się od 1 lutego na okres świadczeniowy od 1 czerwca do 31 maja przyszłego roku, „świadczenia na ten rok i połowę przyszłego roku zostały już przyznane, a ustawa nie może działać wstecz”.

 

Urzędnik MSWiA uważa też, że przebudowanie wypłacającego świadczenia systemu ZUS tak, by powiązać go z systemem informacji oświatowej, byłoby zbyt kosztowne.

Nowe przepisy dotyczące świadczeń na ukraińskie dzieci zaczną obowiązywać od okresu świadczeniowego rozpoczynającego się 1 czerwca 2025 r. w przypadku 800 plus oraz od roku szkolnego 2025/2026 w przypadku programu „Dobry start”.

Według „Rz”, do polskich szkół uczęszcza około 145 tys. Ukraińców, a do przedszkoli – 34 tysiące. Ministerstwo Edukacji Narodowej szacuje, że około 60 tys. ukraińskich dzieci jest poza polskim systemem edukacyjnym. W ocenie Anety Żochowskiej, dyrektorki Fundacji Leny Grochowskiej, która prowadzi pięć ośrodków dla uchodźców z Ukrainy, do polskich szkół nie uczęszcza ok. 40 proc. dzieci z tych centrów. Dotyczy to głównie młodzieży ze szkół ponadpodstawowych.

Ponadto, w nowelizacji wskazano maksymalny 36-miesięczny okres, w którym uczniowie mogą uczestniczyć w dodatkowych bezpłatnych zajęciach z języka polskiego. Dotyczy to młodych Ukraińców, którzy najpóźniej w bieżącym roku szkolnym zaczęli z tych zajęć korzystać. Zaproponowane przepisy zakładają kontynuowanie w roku szkolnym 2024/25 zniesienia wymogu potwierdzenia znajomości języka polskiego, w przypadku zatrudnienia na stanowisku pomocy nauczyciela oraz asystenta międzykulturowego, osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego. Zaznaczono jednak, że osoba zatrudniona na tym stanowisku musi posiadać znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego, albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. Ponadto, zakłada się zwolnienie uczniów z Ukrainy z obowiązku przystąpienia w roku szkolnym 2024/2025 do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego.

Nowelizacja ma też umożliwić od przyszłego roku zmianę statusu pobytu z obecnej ochrony tymczasowej na pobyt czasowy na okres trzech lat. Warunkiem będzie: uzupełnienia i zaktualizowania wszystkich niezbędnych danych w bazie PESEL UKR w organie gminy; złożeniu elektronicznego wniosku do wojewody; posiadania aktywnego statusu UKR w dniu 4 marca 2024 r. i w dniu składania wniosku. Ponadto, służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo nie mogą tu zgłosić sprzeciwu.

Zgodnie z projektem, od 1 lipca br. finansowanie wsparcia w postaci zakwaterowania i wyżywienia uchodźców z Ukrainy, będących w szczególnie trudnej sytuacji, będzie możliwe jedynie na podstawie podpisanej umowy z właściwym miejscowo wojewodą lub organem samorządowym, działającym na polecenie wojewody. Z czasem będą też wygaszane świadczenia pieniężne, związane z rekompensatą kosztów pobytu i wyżywienia uchodźców wojennych, ponoszonych przez właścicieli lokali prywatnych, jak również wypłacane jednorazowo 300 zł.

Wiadomo też, że uchodźcy z Ukrainy, chcący korzystać z pomocy społecznej, zostaną objęci rodzinnym wywiadem środowiskowym, który ma pozwolić ustalić faktyczną sytuację osobistą, rodzinną i majątkową osób na podstawie dokumentów z Ukrainy. Do tej pory ocena ta opierała się w zasadzie wyłącznie na podstawie wywiadu z beneficjentem.

W grudniu 2023 r. 500 plus otrzymywało 209,7 tys. dzieci ukraińskich. Styczniowe doniesienia Rzeczpospolitej wskazywały, że Polska planuje przedłużenie szczególnej ochrony uchodźców z Ukrainy jedynie do końca września, po czym pomoc zostanie obcięta.

Jak informowaliśmy, liczba świadczeń wypłaconych przez ZUS cudzoziemcom w programie Rodzina 500 plus za okres pierwszej połowy 2023 roku wyniosła ponad 2 mln. Tak wynika z danych Zakładu. Większość środków otrzymali Ukraińcy.

rp.pl / Kresy.pl