20-lecie Akcji Wyborczej Polaków na Litwie

„20 lat – to czas na ocenę i podsumowanie działalności. Czas, by podziękować za dotychczasową pracę i okazja, by się zjednoczyć przed kolejną ważną batalią – wyborami samorządowymi 1 marca 2015 roku” – mówiła Wanda Krawczonok, prezes Oddziału Akcji Wyborczej Polaków na Litwie miasta Wilna, poseł na Sejm RL, podczas imprezy zorganizowanej w ramach obchodów 20-lecia partii.

W sobotę, 18 października, rozpoczęły się obchody 20-lecia działalności ugrupowania politycznego, które będą przeprowadzane kolejno w oddziałach.

Uroczystą akademię w Domu Kultury Polskiej w Wilnie poprzedziła Msza św. odprawiona przez księdza Sławomira Skwarczka w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wilnie. Przybyli na nabożeństwo wierni prosili o Boże błogosławieństwo, zdrowie i wytrwałość dla kierownictwa, członków i sympatyków oddziału AWPL miasta Wilna. Uczestnicy Mszy św. modlili się też za tych członków partii, którzy już odeszli, w tym za zmarłego tej nocy harcerza i AK-owca Władysława Korkucia.

Waldemar Tomaszewski, przewodniczący AWPL, poseł do Parlamentu Europejskiego, w swoim przemówieniu do licznie przybyłych uczestników święta zaznaczył, że partia wciąż pozostaje atrakcyjną ofertą dla wyborcy. „Jesteśmy dobrą ofertą dla wyborcy, bowiem swoją działalność opieramy na zasadach uczciwości i sumienności. Niestety niewiele ugrupowań na litewskiej scenie politycznej może zaoferować to samo. Zawsze dotrzymujemy swojego słowa i troszczymy się o zwykłego mieszkańca naszego kraju” – powiedział lider AWPL W. Tomaszewski.

Lider AWPL powiedział, że obchody 20-lecia partii będą przeprowadzane kolejno w oddziałach, bowiem celem jest zaproszenie i podziękowanie jak największej liczbie członków AWPL. Ogółem, jak zaznaczył W. Tomaszewski, zostanie wysłanych 4000 podziękowań-zaproszeń, udział zaś w uroczystościach jubileuszowych weźmie około 3000 osób.

Przewodniczący ugrupowania zaznaczył, że partia nigdy nie dąży do władzy za wszelką cenę, co zresztą, jak powiedział, udowodniła opuszczając litewską koalicję rządzącą po tym, gdy danego słowa nie dotrzymali partnerzy koalicyjni.

Mówiąc o tym, jak ważne dla organizacji są nadchodzące wybory samorządowe, W. Tomaszewski zaznaczył jednakże, że, mimo, iż głosy są bardzo ważne, to jedynie „są narzędziem do realizacji programu nastawionego na budowanie dobrobytu mieszkańców, a nie celem samym w sobie”. Lider ugrupowania zaznaczył, że partia nie stoi w miejscu i podczas przyszłorocznych wyborów samorządowych wystawi listy swoich kandydatów nie tylko na Wileńszczyźnie, ale też w nowych okręgach wyborczych.

Mimo że wybory będą nie lada wyzwaniem, przewodniczący obchodzącej 20-lecie AWPL wierzy w sukces: „Patrząc na te młode twarze i będąc świadom posiadanego potencjału, śmiało mogę stwierdzić, że z tak mocnym wojskiem wygramy tę batalię”.

Michał Mackiewicz, prezes Związku Polaków na Litwie, poseł na Sejm RL, jeden z założycieli AWPL, w którego wileńskim mieszkaniu, jak powiedziała W. Krawczonok, „ zostały wygłoszone pierwsze odważne myśli o powołaniu partii politycznej”, powiedział, że bardzo ważnym zadaniem pozostaje utrzymanie jedności i dalsze budowanie polskiej społeczności na Litwie. Zaznaczył, że rozproszeni po całym świecie Polacy, a jest ich 20 milionów, powinni budować polskie lobby.

Józef Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie “Macierz Szkolna”, poseł na Sejm RL, powiedział, że na Litwie nie ustaje walka o umysły, w tym młodych ludzi. „Mimo szeregu przeszkód i niejednokrotnie podejmowanych prób zniszczenia polskiego szkolnictwa zachowaliśmy je – dzięki ogromnej pracy ludzi aktywnych”. Dodał przy tym, że, mówiąc o polskim szkolnictwie w Wilnie, „perspektywy są dobre”.

W kolejnych tygodniach odbędzie się 5 kolejnych imprez jubileuszowych – w pozostałych pięciu oddziałach AWPL.

***

Na początku roku 1994 na Litwie została przyjęta ustawa o organizacjach społecznych, zgodnie z którą miały one do końca roku przekształcić się w partie polityczne bądź pozostać organizacjami społecznymi. Do tego czasu Związek Polaków na Litwie był organizacją społeczno-polityczną, co dawało mu prawo uczestnictwa zarówno w życiu społecznym, jak i politycznym.

W maju tegoż roku Sejm Litwy przyjął uchwałę, na mocy której prawo udziału w wyborach otrzymują wyłącznie partie i organizacje polityczne. Społeczność polska nieposiadająca własnej partii stanęła przed trudnym zadaniem – zachowania Związku i jednocześnie umożliwienia swego udziału w życiu politycznym Litwy. Powołanie partii wymagało znacznego wysiłku organizacyjnego, m.in. przybycia na zjazd co najmniej 400 założycieli i to w środku lata. Nie było też pewności co do bezproblemowej rejestracji partii w Ministerstwie Sprawiedliwości.

W tej sytuacji Zarząd Główny ZPL zwołał 14 sierpnia V Nadzwyczajny Zjazd ZPL. Niedługo przed zwołaniem zjazdu powstała grupa inicjatywna powołania partii polskiej. W skład grupy wchodziło 15 osób. Koordynatorem grupy był Waldemar Tomaszewski. Na zjeździe została przyjęta, jak się okazało, słuszna decyzja: przekształcenia ZPL w organizację społeczną oraz poparcie starań grupy inicjującej utworzenie partii powołanej pod nazwą Akcja Wyborcza ZPL. W ciągu dwu tygodni przy aktywnej współpracy struktur ZPL udało się zebrać 739 podpisów założycieli, przygotować program i statut przyszłej partii oraz przeprowadzić 28 sierpnia Zjazd Założycielski. Wreszcie 23 października, po naciskach litewskiego Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie usunięcia z nazwy wyrazu „Związek”, została zarejestrowana Akcja Wyborcza Polaków na Litwie.

Na zjeździe założycielskim w 1994 r. po odmowie kandydowania na prezesa partii przez Waldemara Tomaszewskiego i Fryderyka Szturmowicza w głosowaniu jawnym prezesem został Jan Sienkiewicz. W kwietniu 1997 r. na II Zjeździe AWPL było 2 kandydatów na stanowisko prezesa – J. Sienkiewicz i W. Tomaszewski. W tajnym głosowaniu pierwszy zdobył 56 głosów, – drugi 44 głosy.Prezesem został Jan Sienkiewicz. W roku 1999 na III Zjeździe AWPL zdecydowaną większością głosów – 68 do 19 na stanowisku prezesa organizacji, zmieniając Jana Sienkiewicza, stanął Waldemar Tomaszewski. Na IV i V Zjeździe AWPL Waldemar Tomaszewski został ponownie wybrany na przewodniczącego.

AWPL realizuje założenia statutowe stając do wyborów różnego szczebla – od samorządowych poprzez parlamentarne aż do europerlamentarnych w 2004 r. Niepodzielnie od przeszło dziesięciu lat Akcja Wyborcza Polaków rządzi w zdominowanych przez ludność polską rejonach: wileńskim (63 proc. Polaków) i solecznickim (80 proc. Polaków). W wyborach samorządowych w tych rejonach AWPL stale zyskuje 60-70 proc. poparcie. W kilku innych rejonach AWPL należy do koalicji rządzącej i ma wpływ na podejmowane decyzje. W ciągu całego okresu swego istnienia AWPL stoczyła wiele batalii w obronie interesów mniejszości polskiej na Litwie i wiele z nich było zwycięskich. Nieraz organizowała przed litewskim Sejmem wiece protestacyjne w obronie polskiej oświaty, języka i ziemi. Wspólnie ze Związkiem Polaków na Litwie i Stowarzyszeniem Szkół Polskich Macierz Szkolna przeprowadziła akcję zbierania podpisów pod projektami przychylnych dla społeczności polskiej ustaw o oświacie i mniejszościach narodowych.

AWPL dba o rozwój polskich szkół na Wileńszczyźnie jak również o rozwój gospodarczy regionu. Dzięki wspólnym wysiłkom na przestrzeni minionych 20 lat polska społeczność na Litwie ma dzisiaj – w porównaniu z innymi społecznościami polskimi poza granicami macierzy – najmocniejszą pozycję w świecie.

L24.lt