W Berlinie odnaleziono polskie dzieło zrabowane w 1941 roku. Niemcy będą negocjować jego zwrot

W Bibliotece Państwowej w Berlinie odnaleziono najstarszy zapis pieśni „Gaude Mater Polonia” z pieczątką Biblioteki w Płocku, którą zrabowali Niemcy w 1941 roku. „Jeśli potwierdzą, że to dzieło z Polski i złożą wniosek o zwrot, będziemy negocjować” – oświadczyła placówka.

Odkrycia zaginionego polskiego dzieła dokonał dr Paweł Figurski, historyk z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk pod koniec 2023 roku w Bibliotece Państwowej w Berlinie – „na dokumencie znajdują się pieczątki Biblioteki Seminaryjnej w Płocku. To są te same przedwojenne pieczątki, jakie występują na wszystkich dokumentach z Płocka, które dotąd oglądałem” – powiedział dr Figurski w rozmowie z niemieckim portalem Deutsche Welle.

Jak poinformowało DW – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie, prowadzona jest kwerenda biblioteczna i archiwalna, której celem jest zebranie pełnej dokumentacji dotyczącej fragmentu późnośredniowiecznego rękopisu z zachowanym przekazem hymnu.

„Rękopis ten należy do grupy zabytków piśmiennictwa pochodzących z przedwojennych polskich księgozbiorów odnalezionych w Staatsbibliothek zu Berlin, dlatego prowadzona kwerenda ma szeroki zakres. Badane są szczegółowe fakty dotyczące proweniencji dzieł oraz okoliczności ich utraty. Jeśli dokumentacja potwierdzi polskie pochodzenie dokumentu, będziemy podejmować działania związane z restytucją” – czytamy w przesłanym redakcji komunikacie ministerstwa.

Czytaj: Niemcy chcą przejąć polski port

Biblioteka potwierdziła, że rękopis znajduje się w tzw. Depozycie 39, który trafiły do instytucji prawdopodobnie w wyniku II wojny światowej. Zdaniem rzeczniczki biblioteki dokumenty te pochodzą z różnych – częściowo nieznanych proweniencji. Berlińska biblioteka dodała, że na ten moment polski rząd nie złożył oficjalnych wniosków o zwrot dzieła. Rozmowy w tej sprawie mają prowadzić ministerstwa spraw zagranicznych obu państw.

„Gaude Mater Polonia” (Raduj się, matko Polsko) – to polski średniowieczny hymn skomponowany ku czci św. Stanisława ze Szczepanowa między 1257 a 1261 rokiem. Najstarszy zachowany rękopis tego utworu z 1371 roku zachował się w „Antyfonarzu kieleckim” – średniowiecznej księdze liturgicznej. Zdaniem dr. Figurskiego zapis „Gaude Mater Polonia” odnaleziony w Berlinie może być jeszcze starszy.

Szacuje się, że Niemcy zrabowali w Polsce około pół miliona pojedynczych dzieł sztuki o wartości szacunkowej 11,14 mld dolarów. Ministerstwo Kultury spisało katalog ponad 63 tys. tych skradzionych przedmiotów.

Spośród wywiezionych przez Niemców z Płocka dzieł udało się dotąd odzyskać m.in. pochodzącą z pierwszej połowy XII wieku „Biblię Płocką”. Była ona po wojnie przechowywana w Getyndze. Do jej przekazania Polsce doszło w 1978 roku, choć o tym, gdzie dzieło się znajduje, wiadomo było już w latach 50.

Kresy.pl/dw.com