Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Sejm za ustanowieniem nowego święta państwowego

W piątek Sejm RP jednogłośnie poparł inicjatywę prezydenta w sprawie ustanowienia nowego święta państwowego: Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Zgodnie z projektem ustawy, którego inicjatorem jest prezydent Andrzej Duda, 27 grudnia, czyli rocznica wybuchu powstania wielkopolskiego, będzie obchodzona jako święto państwowe. Nie będzie to jednak dzień wolny od pracy. Oficjalna nazwa nowego święta brzmi: „Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego”. Nowe święto ma upamiętniać zwycięski zryw Polaków przeciwko Niemcom z lat 1918-19.

Podczas piątkowego głosowania, za ustawą zagłosowało 451 posłów. Nikt nie był przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu. Ustawa trafi teraz do Senatu.

„W hołdzie bohaterom – uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918-1919, którzy wyzwolili Wielkopolskę spod panowania niemieckiego i przyłączyli ją do odrodzonej Rzeczypospolitej” – głosi preambuła ustawy.

W uzasadnieniu propozycji prezydenta podkreślono, że jego inicjatywa ustawodawcza jest odpowiedzią na głosy przedstawicieli społeczności i władz samorządowych z regionu Wielkopolski. Przypomniano też, że bez Powstania Wielkopolskiego, które rozpoczęło się 27 grudnia 1918 r. i trwało do rozejmu w Trewirze 16 lutego 1919 r., nie byłoby II Rzeczypospolitej “w znanym nam kształcie, a być może w ogóle nie zdołałaby ona przetrwać”.

Ustanowienie nowego święta państwowego – podczas pierwszego i drugiego czytania projektu ustawy – poparli posłowie klubów PiS, KO, Lewicy, Koalicji Polskiej i Konfederacji, a także kół Polska 2050 i Porozumienia Jarosława Gowina. Inicjatywę prezydenta poparł także rząd, którego przedstawiciel, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin powiedział, że Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego będzie trzynastym – przyjętym w drodze ustawy – świętem państwowym w Polsce.

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 w Poznaniu. Nastąpiło to w czasie wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, który w drodze do Warszawy przybył 26 grudnia do Poznania. Był owacyjnie witany przez mieszkańców.  Paderewski wygłosił tego samego dnia przemówienie do swoich rodaków, którzy licznie zgromadzili się przed hotelem Bazar.

Nazajutrz, 27 grudnia, Niemcy urządzili swoją paradę wojskową na Świętym Marcinie. W czasie jej trwania zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje. Wybuchły zamieszki, w wyniku których wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego. Do walki włączyli się także bojownicy podziemnej Polskiej Organizacji Wojskowej. Padła pierwsza ofiara powstania – Franciszek Ratajczak, który zginął w czasie walk o poznańską komendę policji.

Działania zbrojne podjęły także polskie oddziały na wielkopolskiej prowincji. Do końca roku wyzwolono Wągrowiec, Gołańcz, Kcynię, Kościan Oborniki i, już po raz drugi, Ostrów Wielkopolski. W styczniu polskie oddziały zaczęły szybko rozszerzać swoją kontrolę. 3 stycznia 1919 r. Komisariat  URL powołał na urząd Naczelnego Prezesa Prowincji Poznańskiej i Prezesa Rejencji w Poznaniu Wojciech Trąmpczyńskiego. 6 stycznia powstańcy zajęli lotnisko na Ławicy, z którego przeprowadzili odwetowe bombardowanie niemieckiego lotniska we Frankfurcie nad Odrą.

11 stycznia na czele Armii Wielkopolskiej stanął gen. Józef Dowbór-Muśnicki, wcześniej dowódca I Korpusu Polskiego w Rosji. Dzień wcześniej podzielono obszar całej Wielkopolski na okręgi wojskowe. 9 stycznia Naczelna Rada Ludowa ogłosiła się jedyną władzą na terenie regionu i rozpoczęła reorganizację administracji usuwając z niej pruskich urzędników. Spowodowało to nasilenie walk z oddziałami niemieckimi. Od 17 stycznia trwał już obowiązkowy pobór do Armii Wielkopolskiej, który wpłynął na zwiększenie jej szeregów.

Walki przerwało dopiero przedłużenie 16 lutego rozejmu między Niemcami a mocarstwami Ententy, które zostało rozciągnięte także na front wschodni, na którym Niemcy ścierali się z powstańcami wielkopolskimi. Powstańcom udało się wyzwolić niemal cały obszar dawnej Prowincji Poznańskiej. Z dużych miast w rękach Niemców pozostawała tylko Bydgoszcz. 23 marca odbyły się pierwsze wybory do rady miasta Poznania. 65,8% głosów padło na listę polską. 1 czerwca 1919 na terenie Wielkopolski odbyły się wybory uzupełniające do Sejmu Ustawodawczego Rzeczpospolitej Polskiej. 97% głosów oddano na polskie Zjednoczenie Stronnictw Narodowych.

Czytaj także: Powstanie wielkopolskie było wyjątkowe w naszej historii

Ostatecznie przynależność niemal całej Wielkopolski została potwierdzona przez traktat wersalski podpisany przez przedstawicieli państw 28 czerwca 1919 r. Powstanie Wielkopolskie zakończyło się zwycięstwem.

rmf24.pl / Kresy.pl