Nadwyżka w finansach samorządów mimo planowanego deficytu

W I kw. 2025 r. budżety wszystkich jednostek samorządu terytorialnego zamknięty się z nadwyżką w kwocie 41,3 mld zł, przy planowanym przez samorządy w skali roku deficycie w wysokości 38,6 mln zł — poinformował resort finansów.

W pierwszym kwartale 2025 r. jednostki samorządu terytorialnego (JST) w Polsce odnotowały rekordową nadwyżkę budżetową w wysokości 41,3 mld zł. To najwyższy wynik po pierwszym kwartale w historii – poinformowało Ministerstwo Finansów. Dla porównania, w analogicznym okresie 2024 r. nadwyżka wyniosła 23,6 mld zł. Tymczasem samorządy w skali roku planowały deficyt na poziomie 38,6 mln zł.

Łączne dochody JST wyniosły 140 mld zł, co stanowi 30,5 proc. planu rocznego i oznacza wzrost o 23,6 proc. w stosunku do pierwszego kwartału ubiegłego roku. Wydatki osiągnęły poziom 98,7 mld zł, czyli 19,8 proc. rocznego planu. W porównaniu z 2024 r. oznacza to wzrost wydatków o 10,1 proc.

Dochody bieżące przekroczyły wydatki bieżące o 44,6 mld zł, przy planowanej w skali roku nadwyżce na poziomie 17,6 mld zł. Mimo że 404 jednostki samorządowe przewidywały w swoich budżetach deficyt bieżący w łącznej wysokości 1,7 mld zł, wszystkie JST zakończyły pierwszy kwartał z nadwyżką.

Zadłużenie samorządów na koniec marca 2025 r. wyniosło 108,9 mld zł i utrzymało się na stabilnym poziomie. Relacja długu do planowanych dochodów ogółem wyniosła 23,7 proc., co stanowi niewielki spadek w porównaniu z pierwszym kwartałem 2024 r., kiedy wynosiła 23,9 proc.

Ministerstwo Finansów wskazuje, że dobre wyniki budżetowe samorządów to efekt reformy dochodów JST, wprowadzonej nową ustawą. Nowy system wszedł w życie w styczniu 2025 r. i zakłada, że głównym źródłem dochodów samorządów będą wpływy podatkowe, natomiast subwencje z budżetu państwa pełnią funkcję uzupełniającą. Dochody obliczane są jako procent od rzeczywistych dochodów podatników z terenu danej JST, co zabezpiecza samorządy przed skutkami zmian w systemie podatkowym, jak np. podnoszenie kwoty wolnej czy nowe ulgi.

Samorządy zyskały również szerszy udział w podatkach PIT i CIT oraz w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych. Resort zapewnia, że każda JST zyska na nowym systemie od 4 do 10 proc. więcej niż w poprzednim modelu finansowania.

Wysokość udziału JST w PIT ustalono na następujących poziomach:

• gminy – 7,0 proc.,

• miasta na prawach powiatu – 8,6 proc.,

• powiaty – 2,0 proc.,

• województwa – 0,35 proc.

W przypadku CIT udział kształtuje się odpowiednio:

• gminy – 1,6 proc.,

• miasta na prawach powiatu – 2,2 proc.,

• powiaty – 1,7 proc.,

• województwa – 2,3 proc.

Ministerstwo Finansów ocenia, że wyniki po pierwszym kwartale 2025 r. są pozytywnym sygnałem poprawy sytuacji finansowej samorządów i wskazują na skuteczność wdrożonej reformy.

Kresy.pl/Bankier.pl