Zmarł ostatni żołnierz “Szarego”

12 lipca 2023 roku zmarł ostatni żołnierz „Szarego”. Józef Małek „Tygrys” miał 100 lat. Walczył na Kielecczyźnie jako żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej w czasie okupacji niemieckiej i żołnierz wyklęty w podziemiu antykomunistycznym po wojnie. Brał udział w akcjach rozbicia więzienia w Starachowicach, Końskich, Kielcach i Radomiu. Po wojnie był represjonowany przez UB i osadzony w więzieniu kieleckim.

Józef Małek przyszedł na świat 10 czerwca 1923 roku we wsi Seredzice koło Iłży, w ówczesnym województwie kieleckim. Ukończył szkołę powszechną w swojej rodzinnej wsi, a następnie wyjechał do Radomia, gdzie uczył się w technikum budowlanym. W czasie tego okresu zaangażował się również w harcerstwo.

Podczas II wojny światowej aktywnie działał w ruchu oporu. W styczniu 1940 roku został zaprzysiężony w Organizacji Orła Białego i przyjął pseudonim „Tygrys”. Następnie dołączył do walki w Grupach Szturmowych Szarych Szeregów w Radomiu. W kwietniu 1941 roku został aresztowany przez Gestapo, jednak udało mu się uciec w trakcie transportu na przesłuchanie. Od tamtej pory brał udział w akcjach sabotażowo-dywersyjnych Związku Odwetu ZWZ. Odpowiadał również za egzekucje konfidentów na podstawie wyroków sądu Polskiego Państwa Podziemnego. W 1942 roku objął stanowisko dowódcy bojówki operacyjnej obwodu AK „Dolina Iłży”. Od wiosny 1943 roku należał do bojówki specjalnych poruczeń „Baszta” w oddziałach Kedywu, gdzie współpracował z oddziałem partyzanckim Władysława Czerwonki „Jurka” oraz Zygmunta Kiepasa „Krzyka”. Po udanym rozbiciu więzienia w Starachowicach w 1943 roku dołączył do partyzanckiego oddziału Antoniego Hedy „Szarego” i wraz z nim przeszedł cały szlak bojowy, uczestnicząc również w akcji „Burza”.

Pod koniec lutego 1945 roku zorganizował pluton samoobrony dla odbicia aresztowanych przez NKWD Polaków. W nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku wziął udział w akcji rozbicia więzienia w Kielcach. Następnie współorganizował podobną akcję w Radomiu, która miała miejsce w nocy z 9 na 10 września 1945 roku. W tym okresie działał również wraz ze swoją żoną w antykomunistycznej organizacji „Wolność i Niezawisłość” (WiN).

We wrześniu 1945 roku zakończył działalność zbrojną i przeniósł się na tzw. Ziemie Odzyskane, gdzie osiedlił się we Wrocławiu. Ukończył technikum budowlane i rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Jednak na pierwszym roku studiów został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, poddany torturom i osadzony w więzieniu w Kielcach. Skazano go na karę śmierci, jednak dzięki wstawiennictwu ormiańskich oficerów Armii Czerwonej, którzy zostali uratowani przez jego oddział przed rozstrzelaniem przez Niemców, karę zmieniono na 15 lat więzienia. Po dalszych interwencjach został uniewinniony i zwolniony z więzienia.

Po ukończeniu studiów pracował jako architekt przy budowie i odbudowie wielu obiektów we Wrocławiu i na Ziemiach Zachodnich. Na początku lat 80. przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Konstancinie-Jeziornie.

Po transformacji ustrojowej w 1989 roku zaangażował się w działalność Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. W latach 1993-2002 pełnił funkcję wiceprezesa Okręgu Dolnośląskiego, a także pracował w różnych komisjach Związku. W 2014 roku został awansowany na stopień pułkownika. Jako wyróżnienie za swoje zasługi, „Tygrys” został odznaczony Srebrnym Orderem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych oraz Medalem Zasłużonych dla miasta Erewania.

W 2005 roku opublikowano jego wspomnienia pt. „Zapomnieć nie umiem”.

Kresy.pl / twojradom.pl / ompio.pl / konstancinjeziorna.pl