Zmarł Jarosław Marek Rymkiewicz

Jarosław Marek Rymkiewicz, poeta i dramaturg, nie żyje. Zmarł w czwartek 3 lutego 2022 r. w wieku 86 lat.

O śmierci Jarosława Marka Rymkiewicza poinformował w sobotę na Facebooku jego syn, Wawrzyniec Rymkiewicz.

„Ogromnie smutna wiadomość: odszedł Jarosław Marek Rymkiewicz, wielki poeta i intelektualista. Patriota, autorytet, jak mało kto rozumiał i kochał Polskę. Cześć Jego Pamięci!” – napisał na Twitterze minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.

Zmarłego pożegnał też premier Mateusz Morawiecki. „Odszedł wielki Polak. Tak chyba najkrócej można napisać o Jarosławie Marku Rymkiewiczu. Oczywiście był także wielkim poetą, obsypanym nagrodami literackimi, uznawanym przez wielu za współczesnego Wieszcza. Był także wielkim krytykiem literackim i wspaniałym eseistą, który z pasją tworzył arcydzieła z najwspanialszego tworzywa, jakim jest polska historia, kultura i język” – napisał w serwisie społecznościowym szef rządu.

Morawiecki przypomniał, że Rymkiewicz był „niepokorny, lubiący prowokować, mający odwagę mówić rzeczy niepopularne”.

„Ale przede wszystkim właśnie wielki Polak. Spoczywaj w pokoju” – podsumował premier.

Jarosław Marek Rymkiewicz urodził się 13 lipca 1935 r. w Warszawie jako syn Władysława Szulca, prozaika pochodzenia niemiecko-polskiego i lekarki Hanny z Baranowskich herbu Tuhan, pochodzenia tatarsko-niemieckiego. Rodzina Szulców zmieniła nazwisko po niemieckim przodku w połowie lat 40. XX w., pod wpływem wojennych przeżyć. Przed II wojną światową, nazwisko Rymkiewicz było pseudonimem literackim Władysława Szulca.

Swój pierwszy tomik wierszy, „Konwencje”, Rymkiewicz wydał w 1957 roku. Swój program poetycki oparł na klasycyzmie rozumianym jako odwołanie się do tradycji literackiej, zwłaszcza barokowej. Sformułował go w pracy „Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie” z 1967 r. Potem ukazały się takie tomiki, jak: “Człowiek z głową jastrzębia” (1960), “Metafizyka” (1963), “Co to jest drozd” (1973).

Jako autor dramatyczny, Rymkiewicz debiutował pod koniec lat 50. XX w. na łamach miesięcznika “Dialog” dwiema imitacjami dramatów antycznych – “Eurydyka, czyli każdy umiera tak, jak mu wygodniej” (1957) i “Odys w Berdyczowie” (1958). W latach 60. co kilka lat publikował nowe komedie i tragifarsy pisane bujnym, wręcz barokowym językiem. Były to m.in. “Król w szafie” (1960), “Lekcja anatomii profesora Tulpa: według Rembrandta” (1964), “Porwanie Europy” (1971), “Niebiańskie bliźnięta” (1973) i “Dwór nad Narwią” (1979).

W opinii prof. Jacka Kopcińskiego, „czas eksplozji” Rymkiewicza jako dramatopisarza to druga połowa lat 60. XX w. i lata 70. XX wieku. Jego sztuki były wówczas często wystawiane.

W 2017 roku ukazał się wybór sztuk pisarza zatytułowany „Dwór nad Narwią”. Został opublikowany jako 10. tom serii „Dramat polski. Reaktywacja” w Wydawnictwie Instytutu Badań Literackich. W książce pomieszczono cztery utwory Rymkiewicza: “Lekcja anatomii profesora Tulpa (według Rembrandta)”, “Król Mięsopust”, “Ułani” i “Dwór nad Narwią”.

Sztuki Rymkiewicza inscenizował Piotr Cieplak: „Porwanie Europy” w Teatrze Śląskim im. S. Wyspiańskiego w Katowicach (2017) i „Ułanów” w Teatrze Narodowym w Warszawie (2018). Zdaniem krytyków obie inscenizacje okazały się “wydarzeniami artystycznymi sezonu”.

Poeta był również autorem kongenialnych przekładów sztuk z okresu hiszpańskiego Złotego Wieku pióra Pedro Calderona de la Barca – “Życie jest snem”, “Księżniczka na opak wywrócona” i “Niewidzialna kochanka”. Tłumaczył też utwory dramatyczne hiszpańskiego poety Federico Garcii Lorki – “Dom Bernardy Alba” i “Yerma, czyli bezpłodna”. Tłumaczył także poezje Wallace’a Stevensa, Osipa Mandelsztama oraz cygańskie romanse.

W 2016 roku Rymkiewicz został wyróżniony przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego „za całokształt twórczości” jako eseista, dramaturg i autor m.in. tomu ‘Zachód słońca w Milanówku'”. W tym samym roku pisarz otrzymał Nagrodę im. Lecha Kaczyńskiego.

PAP / Interia.pl / Kresy.pl