Północnoirlandzcy unioniści odrzucają umowę z UE w sprawie statusu ich regionu

Demokratyczna Partia Unionistów (DUP), największa partia reprezentująca protestantów Irlandii Północnej zapowiedziała, że nie poprze umowy brytyjskiego rządu z Unią Europejską w sprawie zasad handlu po Brexicie.

Protokół podpisany przez byłego premiera Borisa Johnsona w 2020 r. miał zapobiec powstaniu ścisłej granicy poprzez skuteczne utrzymanie Irlandii Północnej na jednolitym rynku Unii Europejskiej. Frustrował on jednak pro-brytyjskich unionistów ze względu na bariery handlowe, jakie stworzył z kolei między administrowaną przez Brytyjczyków Irlandią Północną a resztą państwa, co traktowali oni jako swego rodzaju relatywizację brytyjskości regionu. Rządowi Rishiego Sunaka udało się wynegocjować nowe porozumienia z Brukselą jednak, jak zrealcjonowała w poniedziałek Al Jazeera, unioniści również są z niej niezadowoleni.

Nowe przepisy mają przyspieszyć kontrolę towarów przewożonych z innych części Wielkiej Brytanii do Irlandii Północnej. Mają również dać autonomicznemu parlamentowi Irlandii Północnej prawo głosu w sprawie przepisów UE, które musi wdrożyć w związku ze skomplikowanymi warunkami wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii.

Stąd formuła „hamulca Stormontu”, od nazwy siedziby północnoirlandzkiego parlamentu, mająca umożliwić Wielkiej Brytanii powstrzymanie stosowania nowych przepisów UE wobec towarów z Irlandii Północnej, gdyby zażądała tego jedna trzecia ustawodawców w legislaturze prowincji.

Tymczasem DUP odzuciła wypracowany mechanim. Al Jazeera określa to „porażką premiera Rishi Sunaka”, która może teraz zmobilizować dodatkowo opór ze strony sceptycznych deputowanych brytyjskiej Izby Gmin z jego własnej Partii Konserwatywnej.

Bez względu na to, Al Jazeera ocenia, że w środowym głosowaniu porozumienie prawdopodobnie zostanie zaaprobowane przez Izbę, ponieważ główna siłą opozycyjna – Partia Pracy zapowiedziała jego poparcie.

Kwestia statusu Irlandii Północnej po Brexicie doprowadziła w 2020 r. do upadku prowincjonalnego rządu Irlandii Północnej, gdy przywódca DUP wycofał się z ustaleń dotyczących podziału władzy na tym terytorium w ramach protokołu dotyczącego Irlandii Północnej. „Choć reprezentuje rzeczywisty postęp, „hamulec” [Stormontu] nie dotyczy fundamentalnej kwestii, jaką jest narzucenie prawa UE przez protokół” – przekazał w poniedziałek lider DUP Jeffrey Donaldson.

„Nasi przywódcy partyjni spotkali się dziś rano i jednogłośnie zgodzili się, że w kontekście naszych bieżących obaw i potrzeby zapewnienia dalszych postępów przy jednoczesnym dalszym poszukiwaniu wyjaśnień, zmian i przeróbek, nasi posłowie do Parlamentu [Wielkiej Brytanii] zagłosują przeciwko projektowi” – zadeklarował Donaldson.

Sunakowi nie udało się przekonać unionistów do wycofania sprzeciwu wobec ram funkcjonowania prowincji względem UE, ani na ponowne tworzenie rządu Irlandii Północnej wraz z czołową partią katolików-republikanów Sinn Fein. Donaldson osłabił jednak kontestatorskie stanowisko swojej partii stwierdzając – „Będziemy nadal współpracować z rządem we wszystkich nierozstrzygniętych kwestiach związanych z porozumienie windsorskim, aby spróbować przywrócić delikatną równowagę polityczną w Irlandii Północnej i dążyć do dalszych postępów we wszystkich tych sprawach”

W latach 1969-1998 trwał w Irlandii Północnej konflikt między zbrojnymi organizacjami republikańskimi domagającymi się wyłączenia regionu ze Zjednoczonego Królestwa, z Irlandzką Armią Republikańską na czele, a brytyjskimi armią i siłami bezpieczeństwa. W czasie konfliktu powstały też zbrojne organizacje miejscowych protestantów – lojalistów, na własną rękę uderzające w IRA, a częściej w lokalną społeczność katolików-republikanów.

Konflikt zakończyło porozumienie Wielkiego Piątku z 1998 r., które oznaczało amnestię dla członków ugrupowań zbrojnych, przywrócenie samorządu regionu i dopuszczenie republikanów do udziału w życiu politycznym. Sama IRA ogłosiła całkowite zakończenie działalności zbrojnej w 2005 r., choć według informacji służb nadal istnieje jej szkieletowa struktura. Sporadyczne zamachy przeprowadza w regionie niewielka struktura rozłamowców z IRA, którzy nie zaakceptowali Porozumienia Wielkiego Piątku.

aljazeera.com/kresy.pl