Muzeum Dom Romana Dmowskiego – Dwór w Drozdowie

Prawdziwy dom Dmowskiego, jakim stał się dwór Lutosławskich, zostanie poświęcony Jego osobie. Wybór był oczywisty, gdyż trudno o bardziej charakterystyczny punkt, który byłby tak bardzo związany z ojcem polskiej niepodległości. W końcu znajdzie się w Polsce miejsce poświęcone twórcy nowoczesnego patriotyzmu.

Jak się dowiedzieliśmy, z inicjatywą Muzeum wystąpił Dariusz Wasilewski, prezes Fundacji Obowiązek Polski (FOP), która od 11 lat promuje osobę Dmowskiego. „Widząc potencjał dworu, całą jego piękną historię i ten namacalny, bardzo mocny związek z nim Dmowskiego, marzeniem moim było, by obiekt został całkowicie poświęcony twórcy odzyskania niepodległości”.

Pomysłowi sekundował śp. Bp Stanisław Stefanek, dzięki któremu powstał Podlaski Komitet Upamiętnienia Dmowskiego. Z trudem, ale i konsekwentnie realizuje on plan powstania pomnika Pana Romana w Białymstoku. Jednak to co było mniej realne, okazało się ziszczalne.

Wasilewski zainteresował pomysłem prof. Jana Żaryna, proponując by kierowany przez niego Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej przejął jako swą zamiejscową siedzibę właśnie dworek Lutosławskich. Prezes FOP, jako tzw. czynnik społeczny, uzyskał poparcie lokalnych decydentów, Bohdana Paszkowskiego, wojewody podlaskiego i dr Tomasza Madrasa, wicewojewody oraz senatora Mariusza Gromko. Dzięki temu po szybkich konsultacjach, wymianie myśli, dynamicznie zostało zorganizowane 15 lipca 2020 spotkanie ze starostą łomżyńskim Lechem Szabłowskim i dyrektor obecnego muzeum przyrodniczego. Pomysł został bardzo ciepło przyjęty przez gospodarzy miejsca, którzy w pełni go poparli.

Następnie prof. Żaryn uzyskał poparcie ministra Jarosława Sellina, a przede wszystkim wicepremiera Piotra Glińskiego. Wydaje się, że spóźniona, a tak oczywista konieczność upamiętnienia genialnego męża stanu znalazła pełne zrozumienie.

Ostatecznie znaleziono kompromisowe rozwiązanie. Ma powstać samodzielne Muzeum Romana Dmowskiego i Rodziny Lutosławskich, ale też zostanie zachowane Muzeum Przyrodnicze.

Starostwo Powiatowe w Łomży otrzymało 4 mln zł z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych (RFIL), a także 300 tys. zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na utworzenie Muzeum w Drozdowie. Dzięki temu zostanie odnowiony Dolny Dwór Rodziny Lutosławskich, w którym powstaną nowe przestrzenie wystawiennicze. Zostanie także zrekonstruowany gabinet Romana Dmowskiego w części budynku w której przebywał i zmarł. Przedsięwzięcie zostanie zrealizowane do końca 2022 roku.

Starosta Łomżyński Lech Marek Szabłowski podsumowując starania, stwierdza: „Wyrażam zadowolenie, że inicjatywa upamiętnienia osoby Romana Dmowskiego, jakże ważnej w historii Polski, a w sposób szczególny dla Powiatu Łomżyńskiego, z racji przebywania i śmierci w Drozdowie, poprzez utworzenie Muzeum Romana Dmowskiego została dostrzeżona i otrzymała wsparcie Rządu RP. Jestem przekonany, że będzie to ważne miejsce na mapie Polski, dzięki któremu będzie możliwa budowa tożsamości narodowej”.

Z kolei Dariusz Wasilewski, podkreśla, że miejsce to będzie pokazywało potęgę postaci Dmowskiego, ale też jego normalne ludzkie oblicze, jako człowieka, który podziwiał przyrodę, ciepłego i skromnego, o dużej kulturze osobistej i wielkim poczuciu humoru. Sygnatariusz Traktatu Wersalskiego w Drozdowie spotykał się z politykami Endecji, swym przyjacielem bp. Łukomskim, a także bawił się znakomicie z dziećmi Lutosławskich.

„Jako student miałem przyjemność rozmawiać z kompozytorem Witoldem Lutosławskim, który opowiadał, że Dmowski miał niesamowity talent tworzenia wierszyków, rymowanek, bardzo wesołych, a jego trzymał na kolanach i improwizował opowieści” – dodaje.

Jednocześnie prezes FOP widzi szansę na uwidocznienie oryginalnego polityka z niesamowicie twórczą rodziną Lutosławskich, typowym przykładem, jak ziemianie szli za ideą narodową, twórczo ją rozwijając na wielu obszarach od kultury, wiary, harcerstwa aż po zaangażowanie gospodarcze.

Prof. Jan Żaryn, który był tak skutecznym promotorem pomysłu, twórczo uzasadniał i przekonał decydentów do podjęcia decyzji, podkreśla, że Roman Dmowski “w wieku dwudziestu paru lat podjął decyzję, która była decyzją na całe życie, został politykiem, który postanowił poświęcić się niepodległości Polski. Był w tym wyborze konsekwentny i osiągnął wielki sukces, którym powinniśmy się szczycić, a my być wdzięczny. Do końca oddany sprawie polskiej, zmarł właśnie w Drozdowie wśród bliskich, de facto swojej przybranej rodziny”.

Cała inicjatywa pokazuje, że jak jest zrozumienie wagi sprawy dotykającej przecież tak kluczowej osoby dla polskiej historii, to można uzyskać porozumienie. To wyjątkowy przykład szybkiego i skutecznego działania pasjonatów, polityków, urzędników i samorządu.

Tomasz Rola