W Brzegu powstanie Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów. MKDNiS ma je współfinansować

W budynku dawnego Gimnasium Illustre w Brzegu powstanie Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów. Wojewoda opolski podpisał decyzję o przekazaniu zabytkowego budynku na ten cel. Przedsięwzięcie ma współfinansować resort kultury i dziedzictwa narodowego.

Jak poinformowano w środę na oficjalnej stronie internetowej polskiego rządu, w budynku dawnego Gimnasium Illustre w Brzegu powstanie Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów. Będzie ono oddziałem Muzeum Piastów Śląskich. Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu zobowiązało się do współfinansowania  przedsięwzięcia.

Decyzję o przekazaniu budynku na rzecz Muzeum Piastów Śląskich podpisał w środę wojewoda opolski. Ogłoszono to podczas wizyty w Brzegu wicepremiera, ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotra Glińskiego oraz posła Pawła Kukiza, którego nazwano „orędownikiem idei Muzeum Kresów w Brzegu”.

– Cieszę się, że po latach doszliśmy do konsensu, a podpisana dzisiaj decyzja pana wojewody oznacza, że w Brzegu powstanie Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów, które będzie oddziałem Muzeum Piastów Śląskich – powiedział wicepremier. Zaznaczył, MPŚ jest instytucją przygotowaną do realizacji inwestycji i zaopiekowania się tą ważną częścią naszego dziedzictwa. Podziękował też m.in. Kukizowi:

– (…) wielokrotnie upominał się o to, aby pamięć o polskich kresach miała swoją instytucjonalną reprezentacje w miejscu, gdzie środowiska kresowe są szczególnie liczne. Dzięki temu możemy dzisiaj ogłosić, ze nowa instytucja powstanie.

Jak informowaliśmy wcześniej, w 2017 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego odmówiło wsparcia dla inicjatywy powstania Muzeum Kresów w Brzegu. Decyzję tłumaczono planami wsparcia dla lokalizacji Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej w Lublinie.

Gliński powiedział też, że wśród ponad 200 realizowanych obecnie w całym kraju inwestycji muzealnych są cztery nowe instytucje poświęcone kresom. Poza muzeum w Brzegu, wicepremier wymienił: Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej (jako Oddział Muzeum Narodowego w Lublinie), Muzeum Kresów Rzeczypospolitej Obojga Narodów w Sejnach oraz Muzeum Kresów w Lubaczowie.

Obecnie, dawna siedziba renesansowego Gimnasium Illustre, wzniesionego w drugiej połowie XVI wieku, od kilkunastu lat pozostaje niezagospodarowana. Zabytkowy gmach był miejscem, w którym pośród jednego z najbogatszych śląskich nowożytnych zbiorów bibliotecznych przechowywana była m.in. średniowieczna rękopiśmienna Legenda o św. Jadwidze, zwana Kodeksem lubińskim. Siedziba nowego muzeum zlokalizowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie zamku Piastów brzeskich, który od 2018 roku ma status pomnika historii.

W czerwcu 2019 roku w Pałacu Lubomirskich w Lublinie zaprezentowano założenia i scenariusz wystawy stałej mającego powstać w tym miejscu Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej. Będzie ono oddziałem Muzeum Lubelskiego, którego dyrektorka widzi je jako miejsce opowiadające o Kresach rozumianych jako „miejsce różnorodności kulturowej, tolerancji, akceptacji”. Wystawa ma dotyczyć okresu od czasów wczesnopiastowskich do II wojny światowej. Według informacji sprzed dwóch lat, orientacyjny termin otwarcia to 2022-2023 rok.

Koncepcja wystawy w Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej „opowiada o historii i znaczeniu ziem wschodnich w zarysie chronologicznym”. Ma zostać podzielona na kilka bloków tematycznych prezentujących, m.in. „najdawniejszy kontekst historyczny tych terenów, tożsamość, bogactwo kultur, narodów, wyznań, tolerancję, atrakcyjność tych terenów, bogactwa naturalne a także sposoby upamiętniania tych miejsc, wydarzeń, postaci i kultury Kresów”. Nad scenariuszem wystawy stałej muzeum, jak podano w 2019 roku, pracuje osiem zespołów. W ich skład wchodzą historycy, historycy sztuki, literaturoznawcy oraz przedstawiciele innych dyscyplin.

Jak informowaliśmy, plany dotyczące powstania w Lublinie Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej RP nabrały kształtów wiosną 2017 roku, gdy minister kultury i dziedzictwa narodowego przychylił się do pomysłu lubelskiego środowiska akademickiego i tamtejszych organizacji społecznych. Krytyczne opinie w tej sprawie zamieściła wówczas „Gazeta Wyborcza”, powołując się na Grzegorz Kuprianowicz, prezes Towarzystwa Ukraińskiego, czyli organizacji mniejszości ukraińskiej w Polsce, a także prof. Walentego Baluka z UMCS, który mówił, że nie chce, by muzeum pokazywało „wyłącznie polską rację stanu”.

Przeczytaj więcej: Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej RP w Lublinie? Ekspert GW: niech nie pokazuje tylko polskiej racji stanu

Do koncepcji utworzenia nowego muzeum krytycznie odnieśli się także politycy Platformy Obywatelskiej. Ich zdaniem może to pogorszyć nasze relacje m.in. z Ukrainą. Posłanka Joanna Mucha, powołując się na „przykład” Niemiec, posłużyła się przy tym nieprawdziwymi argumentami.

Dodajmy, że w 2020 roku podczas wizyty w Chełmie, pod pomnikiem Piety Wołyńskiej, wicepremier Jacek Sasin ogłosił koncepcję powstania w tym mieście Instytutu Prawdy i Pojednania im. Lecha Kaczyńskiego oraz Muzeum Ofiar Wołynia. W imieniu rządu zobowiązał się do „praktycznego wsparcia realizacji” wspólnego przedsięwzięcia prezydenta, rządu i władz samorządowych.

gov.pl / Kresy.pl