80 lat temu Sowieci przeprowadzili trzecią masową deportację obywateli RP

29 czerwca 1940 roku władze sowieckie rozpoczęły trzecią masową deportację obywateli polskich w głąb ZSRR.

Jak przypomniała Polska Agencja Prasowa, w przeciwieństwie do dwóch poprzednich masowych deportacji (z lutego i kwietnia 1940 roku), deportacja rozpoczęta w czerwcu 1940 roku objęła nie mieszkańców Kresów, lecz uchodźców z centralnej Polski, którzy znaleźli się na terenach II RP okupowanych przez Związek Radziecki. Znaczną ich część stanowili mieszkańcy miast, około dwóch trzecich (niektóre szacunki mówią nawet o 80 proc.) było Żydami.

Sowieckie władze na kilka dni przed wywózką zwoziły uchodźców w miejsca formowania transportów i przekonywały ich, ze za kilka dni wrócą na ziemie okupowane przez Niemców. Jak stwierdza PAP, znając realia okupacji sowieckiej i nie zdając sobie sprawy z brutalności niemieckiej okupacji, osoby przeznaczone do wywózki mogły z nadzieją oczekiwać na powrót w rodzinne strony. Sowieci uniknęli w ten sposób prób ucieczek i organizowania się osób przeznaczonych do deportacji.

W trzeciej deportacji w głąb ZSRR zesłano ponad 80 tys. ludzi, niektóre szacunki mówią o prawie 100 tys. zesłanych. Raporty NKWD mówią o wywiezieniu prawie 23 tys. osób z tzw. Zachodniej Białorusi i prawie 58 tys. z tzw. Zachodniej Ukrainy. 22 tys. stanowiły osoby poniżej 16. roku życia. Około 11 proc. deportowanych było etnicznymi Polakami.

Celem czerwcowej wywózki była Syberia, głównie obwody archangielski, swierdłowski, nowosybirski, republiki Komi, Maryjska, Jakucka i Kraj Ałtajski. Zesłanych czekała praca przy wycince lasów i produkcji podkładów kolejowych.

PAP przypomina, że władze sowieckie czyniły wielu deportowanym podczas trzeciej wywózki ogromne trudności przy wstępowaniu do armii Andersa z powodu ich żydowskiego pochodzenia. Ostatecznie zgodziły się na uznanie za obywateli polskich tych Żydów, którzy pochodzili z centralnej i zachodniej Polski. W dalszym ciągu tworzono jednak bariery administracyjne, przez co do Iranu trafiło tylko 3,5 tys. Żydów. Około 3 tys. z nich za cichym przyzwoleniem gen. Andersa zdezerterowało podczas stacjonowania w Palestynie.

CZYTAJ TAKŻE: Rosjanie nieopatrznie przyznali się, że posiadają akta zbrodni katyńskiej

Kresy.pl / dzieje.pl