Znajomość i dbałość o język ojczysty to dla Polaków zasadnicze kryterium polskości i patriotyzmu, przed np. wpajaniem dzieciom miłości do ojczyzny czy pielęgnowaniem polskich tradycji – wynika z badania naukowców z PAN. Jednocześnie, wiara katolicka i dbałość o wychowanie religijne dzieci nie są już traktowane jako główne elementy polskości czy wyznaczniki patriotyzmu.

Naukowcy z Laboratorium Poznania Politycznego Instytutu Psychologii PAN opublikowali wyniki badania „Czy i jak identyfikujemy się dziś z Polską?” Celem było sprawdzenie, jaka część społeczeństwa utożsamia się z polskością oraz ustalenie, jakie motywacje i bariery stoją za poszczególnymi postawami. Badania przeprowadzono na grupie 1504 osób w wieku od 18 do 96 lat. Pod uwagę wzięto m.in. nastawienie do grupy własnej i grup obcych, stosunek do wiary, tradycji i Unii Europejskiej, a także zmienne psychologiczne (np. poziom samooceny, poczucie samotności).

Badanych zapytano m.in., w jaki sposób, ich zdaniem, przejawia się patriotyzm. Respondenci najczęściej wskazywali na dbałość o język ojczysty (86 proc., w tym 53 proc. „zdecydowanie”), a dalej na okazywanie szacunku godłu, fladze i hymnowi narodowemu (58 proc. „zdecydowanie”) oraz poszanowaniu i przestrzeganiu prawa (48 proc. „zdecydowanie”).

 

Jak podano, za patriotyczne uznano też: udział w wyborach powszechnych, wpajanie dzieciom miłości do ojczyzny, ochronę zdrowia obywateli i środowiska naturalnego czy pielęgnowanie polskich tradycji.

Czytaj również: Prawie jedna trzecia Polaków w ogóle nie obchodzi majowych świąt narodowych

Jednocześnie, 41 proc. respondentów nie zgodziło się z twierdzeniem, że cechą charakteryzującą patriotów jest dbałość o religijne wychowanie dzieci w rodzinie.

W badaniu zapytano uczestników, co ich zdaniem jest kryterium polskości. Najczęściej wskazywano na znajomość języka polskiego (84 proc. wskazań, w tym 53 proc. „zdecydowanie”) oraz poczucie bycia Polką lub Polakiem (80 proc. wskazań, w tym 50 proc. „zdecydowanie”). Rzadziej wymieniano: posiadanie polskiego obywatelstwa, znajomość polskiej historii i kultury oraz przestrzeganie polskich obyczajów.

Zaznaczono, że urodzenie się w Polsce jest wyznacznikiem polskości dla 56 procent respondentów (dla 33 proc. „zdecydowanie”). Z kolei najmniej ważnymi kryteriami polskości, według ankietowanych, są dziś wiara katolicka (33 proc., 18 proc. zdecydowanie) i szczególne zasługi dla Polski (40 proc., w tym 22% „zdecydowanie”).

Badacze z PAN wyróżnili w oparciu o wyniki badania pięć różnych typów podejścia do polskości i patriotyzmu. Trzy z nich się z osób przywiązanych do Polski i chętnie angażujących się w życie własnego kraju. Dwie pozostałe to, według opublikowanej charakterystyki, osoby o tendencjach ojkofobicznych, które nie utożsamiają się ze swoim narodem oraz takie, dla których polskość jest czymś obojętnym, a poczucie tożsamości narodowej – czymś obcym.

Spośród grup przywiązanych do Polski, pierwszą określono jako „spełnieni demokraci”. Jak czytamy, osoby te charakteryzują się głębokim poczuciem więzi z innymi Polakami, ale zarazem są otwarte na innych i często mają liberalne poglądy. Dla nich, patriotyzm to głównie dbanie o swój kraj i udział w wyborach. W grupie tej, w porównaniu z innymi, jest najwyższa średnia wieku. To też Polacy z relatywnie najwyższym poziomem wykształcenia i o najlepszym statusie ekonomicznym.

Kolejna grupa to „otwarci tradycjonaliści”. Dla nich, polskość to przede wszystkim powód do dumy, zaś przywiązanie do tradycji, historii i obyczajów jest ważniejsze niż aktywność polityczna. Osoby z tej grupy mają głównie poglądy centrowe i prawicowe, jednocześnie z niskim poparciem dla Unii Europejskiej. Są zarazem zasadniczo pozytywnie nastawieni wobec obcych i raczej otwarci na inne światopoglądy.

Przeczytaj:Sondaż: rekordowo wysoki odsetek Polaków widzi w UE zagrożenie dla suwerenności Polski

Trzecia grupa to „zaangażowani konserwatyści”, dla których bycie Polakiem to zaszczyt i misja. Ich patriotyzm łączy w sobie zarówno dbanie o tradycję, szacunek do kraju i gotowość do walki, jak i zainteresowanie polityką i udział w wyborach. Grupa ta jest negatywnie nastawiona do obcych i, jak czytamy, charakteryzuje ją najwyższe poczucie zagrożenia w związku z napływem imigrantów. Jednocześnie, osoby te są zadowolone ze swoich relacji i mają o niskie poczuciu samotności.

Dwie pozostałe grupy ze swoim narodem nie utożsamiają się już praktycznie wcale. Pierwszą z nich określono jako „zawstydzeni Polską”. Należą do niej głównie osoby o lewicowych poglądach, otwarte na obcych, a zarazem nastawione negatywnie wobec własnego narodu – nie identyfikują się z innymi Polakami i nie darzą ich sympatią. To też osoby o niskiej samoocenie, osamotnione, którym trudno jest dopasować się do rzeczywistości. Badacze uważają, to podejście może wynikać ze zniechęcenia polską polityką w jej aktualnym kształcie, ale może też być uwarunkowane psychologiczne.

Ostatnia, a zarazem najliczniejsza z wyróżnionych grupa, to „wycofani pesymiści”. Charakteryzuje ją negatywne podejście do życia i nieprzychylnie nastawieni zarówno wobec obcych, jak i wobec swoich rodaków. Polskość niewiele dla nich znaczy i bardziej przejmują się swoimi codziennymi problemami, niż kwestiami politycznymi. Zdaniem badaczy z PAN, ich czasami wrogie postawy mogą być formą kompensacji własnych trudności i poczucia zagubienia.

KAI / gosc.pl / Kresy.pl

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply