Według rzecznika TSUE wyroki polskiego TK stanowią rebelię oraz naruszają pierwszeństwo prawa unijnego

Rzecznik Generalny TSUE Dean Spielmann uznał, że skarga Komisji Europejskiej dotycząca polskiego Trybunału Konstytucyjnego jest zasadna i wskazuje na naruszenie prawa Unii. W jego opinii wyroki polskiego Trybunału z 14 lipca i 9 października 2021 r. podważają zasadę pierwszeństwa prawa UE i niezawisłość sądownictwa.

Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Dean Spielmann, wydał opinię, w której uznał, że skarga Komisji Europejskiej dotycząca polskiego Trybunału Konstytucyjnego jest uzasadniona. Jego zdaniem wyroki polskiego Trybunału z 14 lipca i 7 października 2021 r. naruszają fundamentalne zasady prawa Unii, w tym zasadę jego pierwszeństwa i skuteczności.

Spielmann stwierdził, że wspomniane orzeczenia odbiegają od dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE w zakresie ochrony prawnej. W szczególności zwrócił uwagę na brak możliwości niestosowania krajowych przepisów sprzecznych z prawem Unii, a także na ograniczenie sądowej kontroli powołań sędziowskich, co ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia niezawisłości i bezstronności sądów.

W opinii rzecznika, polski Trybunał Konstytucyjny „frontalnie uderzył w podstawowe zasady porządku prawnego Unii i w autorytet wyroków Trybunału”. Podkreślił, że naruszeń tych zasad nie można usprawiedliwiać normami prawa krajowego, również konstytucyjnego. Dodał, że powoływanie się na tożsamość konstytucyjną państwa członkowskiego nie może prowadzić do podważania podstawowych wartości określonych w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej.

Odnosząc się do składu polskiego Trybunału, Spielmann przypomniał o konieczności spełniania wymogu niezależności i bezstronności sędziów. Wskazał, że powołanie trzech sędziów oraz prezes Trybunału w grudniu 2015 r. było obarczone „oczywistymi i poważnymi” nieprawidłowościami. Z tego względu uznał, że polski Trybunał Konstytucyjny nie spełnia wymogów niezawisłego sądu ustanowionego zgodnie z prawem Unii.

„Stanowiące bezprecedensową „rebelię” stanowisko przyjęte przez polski Trybunał Konstytucyjny w wyrokach z 14 lipca i 7 października 2021 r. poważnie narusza pierwszeństwo, autonomię i skuteczność prawa Unii” – Rzecznik Generalny TSUE Dean Spielmann.

Przypominamy, 14 lipca 2021 r. polski Trybunał Konstytucyjny odrzucił żądanie TSUE. Organ europejski wydał decyzję o zastosowaniu środka tymczasowego w postępowaniu w sprawie reformy sądownictwa w Polsce w postaci zawieszenia Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego RP.

„Traktat o UE w zakresie, jakim TSUE nakłada środki tymczasowe odnoszące się do ustroju i właściwości polskich sądów, jest niezgodny z art. 2, 7, 8 oraz art. 90 konstytucji i nie jest objęty zasadami bezpośredniego stosowania” – fragment orzeczenia TK . Niezgodność tych przepisów następuje w “w zakresie, w jakim TSUE nakłada ultra vires zobowiązania na RP jako państwo członkowskie UE wydając środki tymczasowe odnoszące się do ustroju i właściwości polskich sądów oraz trybu postępowania przed polskimi sądami, jest niezgodny”.

Natomiast, 9 października 2021 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o wyższości Konstytucji RP nad prawem unijnym oraz nad Traktatem o Unii Europejskiej. Uznał też za niezgodne z Konstytucją niektóre przepisy TUE. Komisja Europejska w reakcji na decyzję Trybunału Konstytucyjnego oświadczyła, że „prawo UE ma pierwszeństwo przed prawem krajowym, w tym przepisami konstytucyjnymi”, zaś KE nie zawaha się skorzystać z przysługujących jej uprawnień „w celu ochrony jednolitego stosowania i integralności prawa europejskiej wspólnoty”. Jak pisaliśmy, podobne wyroki, które wskazywały na wyższość prawa krajowego nad unijnym, zapadały także m.in. w Niemczech, Francji, Czechach, Włoszech, Hiszpanii oraz na Litwie.

curia.europa.eu/Kresy.pl