Władze Tatarstanu rozpoczęły w zeszłym tygodniu obchody stulecia utworzenia tej republiki najliczniejszego nierosyjskiego narodu Rosji.

W środę odbyła się ceremonia rozpoczęcia obchodów setnej rocznicy proklamowania Tatarskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, która trwa do dziś już jako Republika Tatarstanu. Obchody rozpoczęły się w środę w gmachu Rady Państwowej Tatarstanu w Kazaniu. Prezydent Tatarstanu w latach 1991-2010 Mintimier Szajmijew i obecny przywódca władz republikańskich Rustam Minnichanow zaprezentowali specjalny znaczek pocztowy wydany w nakładzie 250 tys. egzemplarzy z okazji rocznicy. Znaczek przestawia godło republiki i ważne obiekty jej dziedzictwa historycznego, jak podała agencja informacyjna Interfax.

Tego dnia odbyło się uroczyste posiedzenie Rady Państwowej. Jej przewodniczący Farid Muchametszyn dużo mówił nie tylko o powstaniu Tatarstanu jako autonomicznej radzieckiej republiki narodowościowej, ale też o momencie proklamowania jej suwerenności w ramach ZSRR 30 sierpnia 1990 r. “Myślę, że należy tu powiedzieć, że Mintimier Szajmijew odegrał ogromną rolę w odrodzeniu państwowości Tatarstanu na wszystkich etapach swojej biografii politycznej. Pełen autorytetu, odpowiedzialny polityk, w tych latach wykazał się wyjątkową odwagą i dalekowzrocznością, wniósł znaczący osobisty wkład w tworzenie nowego systemu politycznego i prawnego republiki, wzmacniając jednocześnie federalne podstawy kraju” – słowa Muchametszyna zacytował portal Idelreal.org.

Deklarację z 1990 r. Muchamtszyn uznał za realizację “prawa narodu tatarskiego, całego narodu do samookreślenia”. Podkreślił, że przygotowana wówczas konstytucja Tatarstanu była pierwszą opracowaną całkowicie samodzielnie przez Tatarów, a sposób w jaki skonstruowano podstawy prawno-ustrojowe republiki wpłynął na konstrukcję całej Federacji Rosyjskiej reorganizowanej po upadku Związku Radzieckiego.  Dodał jednak, że to właśnie na początku lat 20 XX wieku “zostały położone trwałe podstawy współczesnego tatarskiego społeczeństwa”.

W marcu 1920 r. Włodzimierz Lenin rozpoczął rozmowy z tatarskimi działaczami Burchanem Mansurowem i Sachibgarijem Sajd-Galijewem na temat stworzenia autonomii narodowej dla Tatarów. Od marca 1919 r. taką republikę, początkowo o dużym stopniu samodzielności, posiadali już sąsiedni Baszkirzy. Ostatecznie Tatarska ASRR została proklamowana przez Radę Komisarzy Ludowych Lenina i Wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy 27 maja 1920 r. po fiasku planów stworzenie wielkiej republiki jednoczącej muzułmanów Nadwołża. Wysunął je Mirsaid Sułtan-Galijewa, teoretyk socjalizmu peryferii, który próbował tworzyć odrębną od rosyjskiej choć sprzymierzoną z bolszewikami Muzułmańską Partię Komunistyczną. TASRR istniała przez cały okres Związku Radzieckiego utrzymując szkoły w języku tatarskim oraz tatarskie instytucje nauki i kultury. Oficjalnym językiem republiki do dziś jest jest tatarski na równi z rosyjskim. W przeciwieństwie do wielu innych narodowościowych republik Rosji, w Tatarstanie język narodu autochtonicznego jest szeroko rozpowszechniony w użyciu oficjalnym i nieoficjalnym

Władze radzieckiego Tatarstanu ogłosiły suwerenność swojej republiki jeszcze przed rozpadem Związku Radzieckiego, choć nie był republiką związkową, subiektem federacji jaką był ZSRR, lecz republiką autonomiczną w ramach rosyjskiej republiki związkowej (RFSRR). W pierwszych latach po rozpadzie ZSRR silny był w Tatarstanie nurt domagający się całkowitego zerwania z Moskwą. Dopiero w 1994 r. zawarto formalną umowę regulującą jego stosunki z Moskwą, która określiła Tatarstan jako „państwo stowarzyszone z Federacją Rosyjską”. Dopiero w 2000 roku republika formalnie stała się częścią Rosji. Jest jednym z jej głównych naftowych zagłębi co daje Tatarstanowi silne podstawy ekonomiczne.

Pilnujemy wspólnych spraw

Zależymy od Twojego wsparcia
Wspieram Kresy.pl

W Federacji Rosyjskiej żyje 5,3 mln Tatarów co oznacza, że są drugą pod względem liczebności grupą narodową w kraju po Rosjanach. W swojej republice Tatarzy stanowią 53 proc. ludności, a Rosjanie prawie 40 proc. W związku z dążeniem władz rosyjskich do odebrania językowi tatarskiego statusu języka nauczanego obowiązkowo w szkołach republiki pod wpływem protestów etnicznych Rosjan, doszło z kolei do protestów społecznych ludności tatarskiej. Skomplikowane pozostają także relacje Tatarów z sąsiednią Republiką Baszkortostanu, której władze są oskarżane o baszkirizację Tarów zamieszkujących północno-wschodnie rejony tej republiki.

interfax.ru/idelreal.org/kresy.pl

 

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Leave a Reply