Paszynian i Alijew podkreślają rolę Rosji w rozwiązaniu konfliktu kaukaskiego

Przywódcy Armenii, Azerbejdżanu i Rosji spotkali się w poniedziałek w Soczi, by omówić zakończenie konfliktu między dwoma kaukaskimi państwami.

Agencja informacyjna RIA Nowosti opublikowała wspólne stanowisko, jakie po poniedziałkowym spotkaniu w Soczi uzgodnili Nikoł Paszynian, Ilham Alijew i Władimir Putin. Już w pierwszym punkcie przywódcy skonfliktowanych bałkańskich państw zadeklarowali pozytywny stosunek do mediacyjnej roli Rosji oraz “podkreślili kluczowy wkład rosyjskich oddziałów pokojowych w zapewnieniu bezpieczeństwa w tym regionie”, co odnieść można do rosyjskich żołnierzy rozjemczych stacjonujących w Górskim Karabachu.

Tego rodzaju sformułowania można także rozpatrywać jako odpowiedź skonfliktowanych stron na inicjatywy USA, które usiłują od kilku tygodni przejąć inicjatywę dyplomatyczną korzystając z agresywnego nastawiania Baku oraz rozczarowania Ormian brakiem stanowczej reakcji Rosji.

W dalszej części deklaracji Paszynian i Alijew “porozumieli się, by zrezygnować z użycia siły i rozwiązać problemy w oparciu o uznanie suwerenności”. Wskazano jeszcze, że porozumienie ma pozwolić na aktywne przygotowanie trwałej umowy pokojowej, która ma oznaczać “kompleksową normalizację” relacji między Baku i Erywaniem.

Ormianie i Azerbejdżanie są skonfliktowani od ponad wieku. Po walkach w czasie krótkotrwałej niepodległości ich państw w latach 1918-1920, konflikt rozgorzał na nowo o region Górskiego Karbachu – zamieszkany przez Ormian, ale przyporządkowany przez władze radzieckiego do Azerskiej SRR. Pod koniec lat 80 XX wieku Ormianie podjęli działania secesyjne. W latach 1990-1994 w krwawej wojnie Ormianie, przy wsparciu władz Armenii obronili swoją niezależność od Baku, jednak państwowość Republiki Górskiego Karabachu nie jest uznawana przez żadne państwo na świecie. Przez lata na granicy między obszarami kontrolowanymi przez tę republikę i władze w Baku trwał konflikt zbrojny niskiej intensywności.

Czytaj także: Etniczna mina pod Związkiem Radzieckim – źródła wojny w Górskim 

Górski Karabach utrzymuje ścisłe związki z Armenią, która wspierała go politycznie, militarnie i ekonomicznie. Były prezydent i premier Armenii Serż Sarkisjan wywodzi się Górskiego Karabachu, w czasie wojny o jego niezależność, w latach 1992-1993 był ministrem obrony nieuznawanej republiki. Podobną drogę przeszedł inny przywódca Górskiego Karabachu Robert Koczarjan, który był prezydentem Armenii przed Sarkisjanem, a obecnie jest jednym z liderów opozycji przeciwko Paszynianowi.

27 września 2020 konflikt karabaski ponownie eskalował do postaci pełnowymiarowej wojny. Azerbejdżan rozbił w niej obronę Ormian. Interwencja Rosji sprawiła, że w nocy z 9 na 10 listopada 2020 roku Armenia przy mediacji zawarła porozumienie rozejmowe z Azerbejdżanem, które jest gwarantowane przez Moskwę. Zawiera ono decyzje niekorzystne dla Ormian w Górskim Karabachu. Wszystkie rejony wokół regionu, które Ormianie kontrolowali od początku lat 90 przeszły pod kontrolę Baku, tak jak i około jednej trzeciej nieuznawanej Republiki Górskiego Karabachu z miastem Szuszą. Pozostała w rękach Ormian część Górskiego Karabachu została przekazana pod kontrolę rosyjskich sił rozjemczych. Armenia zobowiązała się przy tym zapewnić Azerbejdżanowi niezakłóconą komunikację przez swoje terytorium z jego eksklawą – Nachiczewańską Republiką Autonomiczną, co Baku interpretuje jako prawo do posiadania eksterytorialnego korytarza przez południową prowincję Armenii – Sjunik.

Po zwycięskiej dla Baku wojnie w Górskim Karabachu 2020 r. azerbejdżańscy żołnierze zaczęli kwestionować także międzynarodowo uznane granice Armenii właściwiej, które w części nie są delimitowane. W 2021 r. dochodziło do wkraczania Azerbejdżan na jej terytorium i do lokalnych starć. 1 sierpnia doszło do kolejnych ataków wojsk Azerbejdżanu na stanowiska karabaskich Ormian. Jeszcze poważniejsze ostrzały i wypady na terytorium Armenii miały miejsce w połowie września.

Wobec bierności Rosji pałeczkę podjęły USA. Przewodnicząca Izby Reprezentantów Nancy Pelosi odwiedziła we wrześniu Erywań i potępiła ataki Azerbejdżanu. Jednak w sobotę premier Armenii stwierdził, że opowiada się za przedłużeniem stacjonowania rosyjskich sił rozjemczych w Górskim Karabachu nawet o 20 lat.

ria.ru/kresy.pl