Prezydent Białorusi Aleksandr Łukaszenko podpisał ustawę o zapobieganiu rehabilitacji nazizmu oraz nowelizację ustawy o przeciwdziałaniu ekstremizmowi. Obydwie ustawy zostały uchwalone przez białoruski parlament i są wpisane do krajowego rejestru aktów prawnych Republiki Białorusi. Polscy działacze przebywający w białoruskim areszcie oskarżeni są właśnie o “rehabilitację nazizmu”.

Wzmocnioną odpowiedzialność za szerzenie nazizmu i jego przejawy wprowadziła na Białorusi już ustawa zaostrzająca przepisy w zakresie walki z “nazistowską propagandą”. Projekt poszerzył ustawę o przeciwdziałaniu ekstremizmowi, Kodeks wykroczeń administracyjnych oraz Kodeks karny Republiki Białorusi. Prawo weszło w życie 1 lutego 2020 r.

“Zdecydowano jednak, że wysiłki mające na celu zapobieżenie rehabilitacji nazizmu wymagają odrębnego, dedykowanego prawa. Potrzeba ta tłumaczy się szczególnym znaczeniem problemu dla Białorusi” – zaznacza rządowa agencja informacyjna “BiełTA”.

Ustawa o zapobieganiu rehabilitacji nazizmu ma na celu kompleksową regulację przeciwdziałania “propagowaniu nazizmu”. Ustawa opiera się na przepisach zawartych wcześniej w ustawie o przeciwdziałaniu ekstremizmowi.

Propaganda, publiczne demonstracje, produkcja i dystrybucja nazistowskich symboli są obecnie karalne. Osoby, które popełnią takie czyny więcej niż jeden raz, zostaną postawione przed sądem. Za udział w formacji ekstremistycznej grozi postępowanie karne.

Postępowanie karne w tym zakresie toczyć się będzie w ramach podjęcia działań na szkodę bezpieczeństwa narodowego Republiki Białorusi lub finansowania działalności ekstremistycznej.

Kodeks karny został rozszerzony o nowe artykuły mające na celu karanie tych, którzy pomagają i podżegają do działalności ekstremistycznej. Szkolenia lub innego rodzaju przygotowania do udziału w działaniach ekstremistycznych będą karane. Karane będą również zaniechania wykonywania decyzji uznających organizację lub działania samozatrudnionego biznesmena za ekstremistyczne.

CZYTAJ TAKŻE: Trwają prace nad nową konstytucją Białorusi – Łukaszenko omówił zasady nowej ustawy zasadniczej

Ustawa ma na celu stworzenie wszechstronnych podstaw prawnych i organizacyjnych dla działań na rzecz przeciwdziałania rehabilitacji nazizmu.

Prawo zabrania rehabilitacji nazizmu lub pomocy w rehabilitacji nazizmu w jakikolwiek sposób, w jakimkolwiek kształcie lub formie. Rehabilitacja nazizmu jest rozumiana jako publiczne działania, które usprawiedliwiają ideologię i praktykę nazizmu, aprobują lub zaprzeczają zbrodniom popełnionym przez nazistów. Rehabilitacja nazizmu jest również rozumiana jako działania gloryfikujące nazistowskich zbrodniarzy i ich wspólników.

CZYTAJ TAKŻE: Czciciele “mordercy Białorusinów”. Białoruska władza i opozycja zachowują jednolitą narrację historyczną wobec Polski

Ustawa określa także główne kierunki zapobiegania rehabilitacji nazizmu. Należą do nich wysiłki na rzecz wzbudzenia nietolerancji wobec nazizmu w społeczeństwie, tworzenie produktów informacyjnych służących zapobieganiu rehabilitacji nazizmu, monitorowanie przestrzegania ustawodawstwa, wysiłki na rzecz przeciwdziałania rehabilitacji nazizmu w toku unieśmiertelniania pamięci o poległych, wysiłki na rzecz gloryfikacji zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej w latach 1941-1945.

Przewidziane są również środki mające na celu przeciwdziałanie rehabilitacji nazizmu. Lista takich środków i procedura ich stosowania pokrywa się ze środkami mającymi na celu przeciwdziałanie ekstremizmowi.

Kolejna ustawa podpisana przez Łukaszenkę znowelizowała ustawę o przeciwdziałaniu ekstremizmowi.

Zdefiniowano termin „formacja ekstremistyczna” jako grupę obywateli zaangażowanych w działania ekstremistyczne lub udzielających pomocy w takich działaniach lub finansujących takie działania. Jednocześnie odrzucono węższy termin „grupa ekstremistów”.

Wprowadzono termin „ekstremistyczne symbole i atrybuty”. Zawiera on między innymi nazistowskie symbole i atrybuty. Przypomnijmy, że na Białorusi za “symbol ekstremistyczny” uznaje się także m.in. biało-czerwono-białe flagi używane przez opozycję.

Rząd będzie prowadził listy organizacji, formacji, samozatrudnionych biznesmenów i obywateli zaangażowanych w działalność ekstremistyczną. Listy te pomogą między innymi w podejmowaniu decyzji o wydaleniu, odmowie wjazdu, pozbawieniu obywatelstwa, ograniczeniu prawa do zajmowania określonych stanowisk (służba cywilna, służba wojskowa), ograniczeniu prawa do wykonywania określonych czynności (nauczanie, działalność odnoszące się do legalnego obrotu bronią i materiałami wybuchowymi).

Oprócz prokuratora generalnego prokuratorzy obwodów i miasta Mińska otrzymali uprawnienia do zawieszania działalności organizacji i składania wniosków do sądów w celu uznania organizacji za ekstremistyczne i zakończenia ich działalności.

Kodeks postępowania cywilnego określa, jak szybko sądy muszą rozpatrywać sprawy o uznanie organizacji za ekstremistyczną, o likwidację organizacji, o uznanie symboli, atrybutów, produktów informacyjnych za materiały ekstremistyczne. Sądy będą musiały zakończyć takie sprawy w ciągu miesiąca od przyjęcia odpowiednich wniosków.

Główne postanowienia ustaw podpisanych przez prezydenta Białorusi Aleksandra Łukaszenkę wejdą w życie w miesiąc po ich oficjalnym ogłoszeniu.

Polscy działacze oskarżeni o “rehabilitację nazizmu”

Liderom Związku Polaków na Białorusi Andżelice Borys i Marii Tiszkowskiej przedłużono areszt – podał w piątek portal Znadniemna.pl powołując się na anonimowych informatorów. Portal zdecydował o niepodawaniu danych informatorów z uwagi na ich bezpieczeństwo.

„Należy się domyślać, że reszta uwięzionych Polaków – prezes Oddziału ZPB w Lidzie Irena Biernacka i członek Zarządu Głównego ZPB Andrzej Poczobut także pozostaną w areszcie do co najmniej połowy sierpnia” – czytamy na portalu.

Obrońcy Andżeliki Borys mają zamiar zaskarżyć w środę decyzję o przedłużeniu jej aresztowania.

W marcu w ramach represji skierowanych wobec polskiej mniejszości na Białorusi do aresztu trafili Anna Paniszewa – prezes Forum Polskich Inicjatyw Brześcia i Obwodu Brzeskiego, Andżelika Borys – prezes Związku Polaków na Białorusi, Andrzej Poczobut – członek Zarządu Głównego ZPB, Irena Biernacka – prezes struktur ZPB w Lidzie oraz Maria Tiszkowska – prezes struktur ZPB w Wołkowysku. Wszystkim im wytoczono postępowanie z paragrafu o „podżeganiu do nienawiści na tle narodowościowym”. Oskarżono ich również o “rehabilitację nazizmu”. Wcześniej  Andżelika Borys usłyszała wyrok 15 dni aresztu za zorganizowanie tradycyjnego festynu z okazji dnia Św. Kazimierza.

W mieszkaniach polskich działaczy białoruskie służby przeprowadziły rewizje. Później przystąpiono do trwającego przez 7 godzin przeszukiwania siedziby Zarządu Głównego ZPB w Grodnie i redakcji mediów ZPB. Zrewidowano także prowadzone przez ZPB szkoły społeczne w Lidzie i Wołkowysku.

Kresy.pl / belta.by