X Zjazd MIDAS-u w Wilnie

W sobotę 8 maja w Wilnie zakończył obrady X Zjazd Stowarzyszenia Dzienników Mniejszości Narodowych i Etnicznych Krajów Europejskich MIDAS. Jednym z podstawowych celów zjazdu tej europejskiej organizacji było zapoznanie się z sytuacją polskiej mniejszości narodowej na Litwie.

Delegaci szczegółowo omówili propozycję tworzenia w instytucjach UE lobby na rzecz obrony praw mniejszości narodowych. Organizatorem zjazdu był dziennik “Kurier Wileński”.

Zgodnie ze statutem MIDAS-u obrady zjazdów tej organizacji składają się z dwóch części – otwartej, w której oprócz delegatów biorą udział również goście zjazdu oraz zamkniętej, w trakcie której delegaci omawiają sytuację wewnątrz organizacji i ustalają kierunki działań na przyszły rok.

W pierwszym dniu zjazdu, w piątek, przedstawiono sytuację polskiej mniejszość na Litwie. Z referatami, w których szczegółowo naświetlono poszczególne problemy wystąpili: poseł na Sejm RL z ramienia AWPL Jarosław Narkiewicz, sekretarz Rady Samorządu rejonu wileńskiego Renata Cytacka oraz Karina Zabielska z Akademii Europejskiej w Bolzano. Przed delegatami i gośćmi zjazdu wystąpili również Senator RP Barbara Borys-Damięcka, prezes MIDAS-u Toni Ebner, członek zarządu MIDA-u Bojan Brezigar oraz redaktor naczelny “Kuriera Wileńskiego” Robert Mickiewicz. W obradach zjazdu wzięli również udział prezes Związku Polaków na Litwie, poseł na Sejm RL Michał Mackiewicz, mer rejonu solecznickiego Zdzisław Palewicz, prezes Związku Polaków Prawników na Litwie Grzegorz Sakson, prezes Centrum Kultury Polskiej na Litwie im. Stanisława Moniuszki Apolonia Skakowska, dyrektorzy szkół polskich na Litwie.

Zaproszenie na zjazd zignorowali natomiast przedstawiciele ministerstw – Kultury i Spraw Zagranicznych Litwy oraz Komitetu Ochrony Praw Człowieka w Sejmie RL.

W drugim dniu zjazdu przed Domem Kultury Polskiej w Wilnie, gdzie odbywało się to międzynarodowe forum, zauważono osoby ze środowisk związanych z antypolską organizacją “Vilnija”, którzy rozdawali delegatom zjazdu ulotki w języku angielskim, w których atakuje się niedawny raport Stowarzyszenia “Wspólnota Polska” na temat sytuacji Polaków na Litwie. Przy wejściu do Domu Polskiego zauważono również lidera “Viliniji” Kazimierasa Garšvę.

Podczas drugiej, zamkniętej części zjazdu, omówiono sytuację wewnątrz MIDAS-u, stan finansowy organizacji. Szczególnie wiele uwagi zwrócono na wypracowanie dalszej strategii działań Stowarzyszenia. Delegaci zjazdu omawiali m.in. propozycję tworzenia w instytucjach Unii Europejskiej lobby na rzecz obrony praw mniejszości narodowych i etnicznych oraz to, jak można prowadzić nacisk na organizacje unijne. Naradzano się w sprawie – “jakie jeszcze drzwi możemy otworzyć w UE”.

Na jesień, po zakończeniu sezonu urlopowego, są już zaplanowane konkretne działania w tym kierunku w Parlamencie Europejskim. Wiele uwagi poświęcono sposobom zachowania języków mniejszości narodowych. Delegaci zjazdu reprezentujący 29 dzienników z 10 państw UE byli zgodni w tym, że aby wytrwać – “musimy połączyć swoje siły”.

Do udziału w zamkniętej części zjazdu MIDAS-u został zaproszony przewodniczący AWPL, deputowany do Parlamentu Europejskiego Waldemar Tomaszewski, który opowiedział o działalności polskiej partii na Litwie, o trudnościach, z jakimi borykają się Polacy.
“Musimy szukać sojuszników” – oświadczył Waldemar Tomaszewski. W rozmowach kuluarowych delegaci zjazdu MIDAS-u wyrażali satysfakcję z tego, że “teraz będziemy mieli jeszcze jednego europosła walczącego o nasze sprawy”.

Wieczorem podczas przyjęcia w ambasadzie RP na Litwie w Pałacu Paców zostały rozdane nagrody MIDAS-u oraz nagroda Otto von Habsburga ufundowana przez syna ostatniego cesarza Austro-Węgier, jednego z twórców idei zjednoczenia Europy. Nagrodę MIDAS-u otrzymał Örs Szeghalmi, przedstawiciel węgierskiej mniejszości w Rumunii, piszący na tematy rumuńskich Węgrów.

Nagrodę Otto von Habsburga, przyznawaną dziennikarzom za naświetlanie tematu ochrony mniejszości narodowych, w tym roku otrzymał Stefan Hrib, słowacki dziennikarz telewizyjny, który w swych materiałach broni Romów i mniejszość węgierską na Słowacji. Nagrodę wręczył w imieniu swego dziadka członek austro-węgierskiej rodziny cesarskiej Severin Meister.

Prawnuk ostatniego cesarza Austro-Węgier odczytał list Otto von Habsburga do delegatów MIDA-u. “Wiele się mówi na temat zjednoczonej Europy, ale niewielu zna jej prawdziwą naturę – jedność w różnorodności. Europę zawsze tworzyło wiele różnych nacji, ludzi, języków. Największym dowodem różnorodności jest bogactwo mniejszości etnicznych. To prawda historyczna. Najbardziej interesującymi państwami są te, w których jest wiele mniejszości żyjących razem. Mniejszości etniczne są gwarantem kulturowego zdrowia i naturalnego porozumienia z innymi narodami” – napisał w swym liście Otto von Habsburg. Uroczystość wręczenia nagród uświetnił występ Gabrieli Vasiliauskaitė oraz Wileńskiej Orkiestry Kameralnej pod kierownictwem maestro Zbigniewa Lewickiego.

W drugim dniu zjazdu delegaci dyskutowali nad wyzwaniami, jakie dyktuje gazetom codziennym Internet. Przedstawiciele redakcji z różnych państw UE byli zgodni co do tego, że trudno jest jak na razie znaleźć złoty środek pomiędzy gazetą papierową i wydaniem internetowym. Jak zażartował wydawca “Kuriera Wileńskiego” Zygmunt Klonowski – “dyskusja ta przypomina spór o to, co jest ważniejsze – kura czy jajko”. Jednak mimo to gazety są skazane na znalezienie i to już w krótkim czasie odpowiedzi na pytanie o swoim miejscu w dobie Internetu. Przed delegatami zjazdu MIDAS-u wystąpili również członkowie Społecznej Rady Programowej przy “Kurierze Wileńskim” – Tomasz Samsel, Andrzej Stanisław Piwnicki oraz redaktor portalu kurierwilenski.lt Rajmund Klonowski. Delegatom opowiedziano o zasadach funkcjonowania Społecznej Rady Programowej.

Do delegatów zjazdu zwrócili się również wiceprezesi Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie Wiesław Tużański oraz Rafał Dzięciołowski. Przedstawili zasady, na jakich państwo polskie wspiera inicjatywy medialne Polaków za wschodnią granicą RP. Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie zaprezentowała delegatom zjazdu MIDAS wystawę fotograficzną “Solidarność – droga do Niepodległości”.

Podczas zjazdu do przystąpienia do MIDAS-u zaproszono polską gazetę z Czech “Głos Ludu, której prezentacji dokonała przedstawiciel wydawcy tej gazety Kongresu Polaków w Czechach Helena Legowicz. Za rok, na następnym zjeździe MIDAS-u, “Głos Ludu” zostanie pełnoprawnym członkiem organizacji. Będzie to obok “Kuriera Wileńskiego” drugi polski dziennik należący do tej międzynarodowej organizacji.

Na zakończenie obrad wileńskiego zjazdu MIDAS, przewodniczący tej organizacji Toni Ebner podziękował senator Senatu RP Barbarze Borys-Damięckiej słowami: “Po raz pierwszy polityk takiej rangi wziął udział we wszystkich dwudniowych obradach zjazdu”.

Przewodniczący wyraził nadzieję, że w okresie do następnego zjazdu uda się zrealizować wszystkie ustalenia, które zapadły w Wilnie. “Wszyscy razem jesteśmy silni” – oświadczył lider MIDAS-u. Po zakończeniu zjazdu przedstawicieli mediów mniejszości narodowych z Finlandii, Słowacji, Rumunii, Czech, Łotwy, Danii, Niemiec, Austrii, Włoch oraz Hiszpanii (Galicyjczycy, Baskowie oraz Katalończycy) zwiedzili wielonarodowe i wielowyznaniowe Wilno. Szczególnym akcentem pobytu delegatów zjazdu w Wilnie stało się złożenie wieńców w miejscu masowych mordów w Ponarach.

Redakcja “Kuriera Wileńskiego” jako główny organizator X zjazdu MIDAS-u pragnie złożyć szczególne podziękowania za finansowe wsparcie w przeprowadzeniu zjazdu Senatowi RP, Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, ambasadzie RP na Litwie oraz kierownictwu Domu Kultury Polskiej w Wilnie.

Minority Daily Association (MIDAS)– jest organizacją zrzeszającą dzienniki mniejszości narodowych i etnicznych krajów Europy. Stowarzyszenie powstało w roku 2001 z inicjatywy Bojana Brezigara i Toniego Ebnera. Patronat nad MIDAS-em objęła Akademia Europejska w Bolzano. Organizacji patronuje także syn ostatniego cesarza Austro-Węgier Otto von Habsburg, ideowy ojciec Unii Europejskiej oraz gorący zwolennik jej poszerzania o nowe kraje. Działalność MIDAS aktywnie wspiera też rząd Katalonii. Obecnie do MIDAS należy 30 dzienników. “Kurier Wileński” jest członkiem MIDAS od roku 2003.

tr/Kurier Wileński/Kresy.pl