XIII Zjazd Związku Polaków na Litwie

Prawie 600 delegatów z ponad 240 Kół i 15 Oddziałów obradowało minionej soboty w Wilnie na XIII Zjeździe Związku Polaków na Litwie – największej i najliczniejszej (ponad 10 tysięcy członków) polskiej organizacji na Litwie. Omawiano aktualną sytuację społeczności polskiej i problemy, z jakimi od lat borykają się litewscy Polacy. Wybrano także nowe władze: prezesem związku na piątą kadencję z rzędu został wybrany Michał Mackiewicz.

Odbywający się co dwa lata zjazd sprawozdawczo-wyborczy zwykle jest okazją do podsumowania działalności Związku, omówienia aktualnej sytuacji, stanu posiadania i kondycji społeczności polskiej na Litwie, jak też problemów, z którymi od lat borykają się litewscy Polacy. Tym razem podsumowano nie tylko minoną kadencję, ale też całe Dwudziestolecie odzyskanej wolności. Zgromadzeni w wileńskim DKP delegaci z całej Litwy, od Miednik po Kowno i Kłajpedę, od Druskiennik i Ejszyszek po Kiejdany i Turmonty zgodnie stwierdzili w rezolucji końcowej, że „na przeciągu przeszło 20 lat niepodległej państwowości Republiki Litewskiej sytuacja społeczności polskiej nie spełnia oczekiwań autochtonicznej, najliczniejszej mniejszości narodowej – polskiej, w naszym kraju”.

Następnie uczestnicy XIII Zjazdu ZPL skrótowo omówili wszystkie najważniejsze probelmy w zakresie:

• oświaty polskiej na Litwie
• publicznego używania języka mniejszości narodowej
• reprywatyzacji gruntów, czyli tzw. zwrotu ziemi na Wileńszczyźnie
• pisowni imion i nazwisk Polaków w dokumentach litewskich
• praw wyborczych polskiej mniejszości na Litwie
• dysproporcji we wspieraniu kultury i zachowania tożsamości narodowej mniejszości

Zjazd zaapelował do władz Litwy m.in. o znowelizowanie niedawno przyjętej ustawy o oświacie, która (zdaniem litewskich Polaków) zagraża polskiej szkole w tym kraju, o zezwolenie na dwujęzyczne napisy w miejscowościach zwarcie zamieszkałych przez mniejszość narodową, a także o przyjęcie ustawy, zezwalającej na pisownię polskich nazwisk w litewskich w dokumentach tożsamości z polskimi znakami diakrytycznymi.

Zdaniem uczestników Zjazdu władze Litwy niedostatecznie wspierają kulturę mniejszości narodowych i nie wystarczająco dbają o ich tożsamość. Wystąpiono więc z propozycją „powołania odrębnej instytucji państwowej, która realizowałaby przychylną politykę wobec mniejszości”.

Przedstawiciele litewskich Polaków podziękowali także władzom Polski za dotychczasowe wsparcie i poprosili o dalsze “nieustanne skłanianie partnerów litewskich do respektowania przyjętych zobowiązań międzynarodowych w zakresie praw mniejszości narodowych”. Poproszono także o pomoc finansową dla Wileńskiej Filii Uniwersytetu w Białymstoku na zakup działki, która pozwoli spełnić nowe wymogi litewskiego prawa.

Po ustaleniu priorytetów na lata 2012-2015 i przyjęciu sprawozdania ustępujących władz delegaci Zjazdu wybrali nową 30-osobową Radę ZPL oraz kierownictwo Związku. Prezesem ZPL po raz piąty z rzędu został Michał Mackiewicz, 58-letni wydawca “Magazynu Wileńskiego” i poseł, zasiadający w Sejmie Litwy z ramienia AWPL. Nowym wiceprezesem został dotychczasowy kierownik Centrum Sportowego ZPL Włodzimierz Sieniuć.