X Kresowiana w Białej k. Legnicy

Gorąco zapraszamy wszystkich na imprezę gromadzącą rokrocznie w Białej k. Legnicy tysiące Kresowian z Dolnego Śląska i innych części Kraju. Dziesiąte już Kresowiana odbędą się w najbliższą niedzielę, 23 września.

Teren Dolnego Śląska w większości zamieszkiwany jest przez tych, którzy swoje korzenie mają na Kresach Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Przez kilka dziesięcioleci nie wolno im było się do tego przyznawać. Ich rodzice i dziadkowie w dowodach osobistych mieli wpisywane miejsce urodzenia na terenie ZSRR, co budziło i sprzeciw i gorzkie refleksje o zakłamaniu systemu politycznego Polski, który wyrzekł się przeszłości i pamięci o terenach, które tak wielki miały wpływ na tożsamość naszego Narodu. Zmiany ustrojowe, jakie nastąpiły ponad 20 lat temu, jak też rozpad ZSRR i powstanie nowych państw na dawnych trenach Polski, z jednej strony otworzyły możliwość przywrócenia pamięci młodym pokoleniom Polaków o tym skąd pochodzą ich przodkowie, z drugiej jednak uświadomiły, że niemożliwe jest dzisiaj by Kresy Wschodnie stały się częścią obecnej Rzeczypospolitej. To jednak nie przeszkodziło w rozwijaniu świadomości tego, kim jesteśmy i skąd nasz ród wśród tych, którzy urodzili się już po wojnie na obecnych tzw. Ziemiach Odzyskanych i nie tylko. Od ponad dwudziestu lat działają różne Stowarzyszenia Kresowe, które pragną propagować historię i kulturę Kresów. Czynią to jednak często tylko w gronie tych, którzy tam się urodzili. A jest ich coraz mniej i coraz większa jest liczba tych, którzy znają Kresy jedynie z opowiadań swoich Rodziców czy Dziadków. To jednak przynosi owoce. Szczególne średnie pokolenie Polaków zaczyna szukać swoich korzeni. Jeździ na Kresy, gromadzi pamiątki rodzinne, tworzy drzewa genealogiczne. Brakuje jednak takich inicjatyw, które by zespoliły te zainteresowania i rozwinęły je w społeczeństwie. Szczególnie widoczne jest to na terenach Dolnego Śląska, gdzie powstają różne inicjatywy propagowania pamięci Kresów.

Od 10 lat staramy się to czynić także w Białej, małej wiosce leżącej 2 km od Chojnowa, której mieszkańcy w ogromnej swej większości mają swoje korzenie na Kresach. Gdy nastał tu nowy proboszcz, który jest jednocześnie diecezjalnym duszpasterzem Kresowian i Sybiraków podjęto inicjatywę organizowania „Wrześniowych Kresowian”, które by propagowały kulturę, historię, duchowość ale i zwyczaje, kuchnię czy tradycje kresowe. Przez trzy lata odbywały się te spotkania w Studnicy (2003-2005). Kiedy jednak zainteresowanie tą inicjatywą zaczęło wzrastać przenieśliśmy je do Białej, gdzie w miejscowym parku zaczęliśmy je organizować i tak w tym roku czynimy to już po raz dziesiąty. Każdy rok to okazja do przybliżenia postaci i jej twórczości, która miała szczególny wpływ na polską kulturę. W 2008 – Adama Mickiewicza, 2009 – Juliusza Słowackiego, 2010 – Elizy Orzeszkowej, 2011 – Aleksandra Fredry. W tym roku będziemy przypominać twórczość Stanisława Moniuszki i Gabrieli Zapolskiej. Czynimy to poprzez inscenizacje ich utworów, wystawy, tworzenie szczególnego charakteru tego spotkania. Każdego roku zapraszamy też szczególnych gości na nasze spotkania. W 2007 i 2008 roku byli to Polacy z Litwy, w 2010 – Polacy z Białorusi, 2011 – Polacy ze Lwowa. W tym roku przybędą polscy uczniowie ze Szkoły Sztuk Pięknych z Solecznik na Litwie. Oprócz nich dzięki podjęciu Patronatu nad naszą imprezą zapraszamy także księży biskupów związanych z Kresami. W 2007 roku gościem honorowym był ks. Kard. Henryk Gulbinowicz, w 2009 – arcybp Mieczysław Mokrzycki ze Lwowa, w 2010 arcybp Tadeusz Kondrusiewicz z Mińska, w 2011 bp Marcjan Trofimiak z Łucka. W tym roku przybędzie do nas ks. Bp Aleksander Kaszkiewicz z Grodna. Tak jak co roku przewodniczyć będzie uroczystej Mszy św. polowej w intencji Kresowian i wygłosi Słowo Boże.

Nie byłoby tego spotkania gdyby nie organizatorzy, którymi w głównej mierze są sami mieszkańcy Białej. To zadziwiające, że na 600 mieszkańców wioski blisko stu zaangażowanych jest aktywnie w organizowanie Kresowian. Ponad 50 osób w grupie kuchennej zajmuje się przygotowaniem pierogów (12 tyś) i kołdunów (7 tyś) oraz innych potraw. Blisko 20 osób należy do grupy technicznej przygotowującej zaplecze logistyczne całej imprezy. 15 osób przygotowuje inscenizacje i oprawę liturgiczną, 10 osób przygotowuje dekoracje i wystawy.

Nie byłoby możliwe zorganizowanie tak wielkiej imprezy, której uczestnicy choćby w ubiegłym roku obecni byli w liczbie ponad 4 tyś z całego Dolnego Śląska a nawet z innych regionów Polski, gdyby nie wielka pomoc Wójta i Urzędu Gminy Chojnów, Burmistrza i Urzędu Miasta Chojnów, Starosty Legnickiego i wielu, wielu osób. Na szczególne słowa wdzięczności zasługują tu dwie fundacje, dzięki którym mogliśmy zaprosić grupy Polaków z kresów – Fundacji Polska Miedź – w latach 2007, 2008 i 2012, oraz Fundacji Pomocy Polakom na Wschodzie – w latach 2010 i 2011. To dzięki nim mogliśmy zaprosić i godnie ugościć naszych Rodaków, którzy z pewnością przeżyli chwile w Białej wyjątkowo. Radość spotkania z nimi była i dla nas wielkim przeżyciem, gdyż zdawaliśmy sobie sprawę, że jest to dla nich duże umocnienie w trwaniu przy polskości na Kresach. Wspieraliśmy ich także finansowo, gdyż taca z Mszy św. polowej przekazywana jest rokrocznie właśnie dla Polaków na Kresach a szczególnie dla polskiego Kościoła na Kresach.

Kolejne lata uświadamiały także, iż nasza działalność potrzebuje rozwoju. Początkowo organizatorami Wrześniowych Kresowian były Stowarzyszenia Kresowe. Gdy jednak okazało się, że główną siłą są mieszkańcy Białej, wśród nich pojawiła się inicjatywa by powołać Bielskie Stowarzyszenie Promocji Kultury, które od strony formalnej stało się głównym organizatorem Kresowian i tak jest do dzisiaj. Kolejnym krokiem, uświadamiającym znaczenie naszej inicjatywy stało się zorganizowanie rok temu w Legnicy I Sympozjum Kresowego, także pod patronatem ks. Biskupa Legnickiego, w Centrum Spotkań im. Bł. Jana Pawła II, które zgromadziło naukowców zajmujących się problematyką Kresową. Cykl wykładów szczególnie poświęconych Lwowowi pokazał, że warto kontynuować tę inicjatywę. Organizatorem tego Sympozjum stało się powołane rok temu Stowarzyszenie Kresy Przeszłość i Przyszłość, które w swoich zamierzeniach ma na celu stworzenie Domu Pamięci Kresów i Kaplicy Ostrobramskiej w Legnicy, które będą centrum myśli kresowej, gromadzącej dokumenty, archiwalia, pamiątki kresowe a zarazem będzie miejscem spotkań Kresowian w ciągu całego roku. Będzie prowadzić działalność naukową i popularyzatorską. W tym roku odbędzie się zatem II Sympozjum Kresowe w Legnicy w siedzibie Diecezjalnego Seminarium Duchownego w dniu 22 września w godzinach od 15,00 do 19,00 i poświęcone „Wielokulturowości Kresów”. Zapraszamy wykładowców. Będzie też okazja obejrzenia ciekawych filmów poświęconych tej tematyce.

Następnego dnia 23 września 2012 roku zapraszamy wszystkich, którym bliskie są sprawy Kresów na spotkanie do Białej., które rozpocznie się o godz 11,00 polową Mszą św. Po niej będzie okazja do skosztowania kuchni kresowej. Następnie proponujemy bogaty program artystyczny, w tym występ polskiej młodzieży z Solecznik, inscenizację „Moralności Pani Dulskiej” przygotowaną przez młodzież z Białej oraz występ licznych zespołów Kresowych z terenu całego Dolnego Śląska. Będzie okazja do spotkania a może też i odkrycia swoich korzeni, ludzi, którzy pochodzą z tego samego miejsca. Służyć temu będą tzw. „tablice kontaktów”, na których będzie można wieszać informacje o sobie. A może ktoś się znajdzie, kto będzie chciał nawiązać z wami kontakt. Zapewniamy także transport z Legnicy i Chojnowa.

Ks. Dr Krzysztof Bojko

Diecezjalny Duszpasterz Kresowian i Sybiraków.