Mówić, pisać, obrazować – wileńskie warsztaty medialne w ramach projektu Erasmus+ [+VIDEO/+FOTO]

Społeczeństwo opiera się na komunikacji – refleksja ta stała się myślą przewodnią warsztatów łączących młodzież z Litwy i Polski, jakie odbyły się w dniach 12-15 sierpnia w Wilnie.

Warsztaty w zakresie kompetencji cyfrowych i nowych mediów były kolejnym etapem realizacji projektu partnerstwa Erasmus+, jakie połączyło Fundację Kompania Kresowa i Mickuńską Wspólnotę Młodzieżową. Poza młodzieżą z rejonu wileńskiego do działań włączyli się także mieszkańcy Butrymańc w rejonie solecznickim – uczniowie miejscowego Gimnazjum im. Anny Krepsztul, a także jedna osoba z Solecznik. Doskonałym miejscem dla realizacji tego zadania okazał się Dom Kultury Polskiej w Wilnie. Uczestnicy z Polski pochodzili z bardzo różnych jej zakątków: Warszawy, Poznania, Wrocławia, Staszowa, Białej Podlaskiej, Małżewa, Łazów, Lublina i Tykocina.

Wszyscy uczestnicy w ciągu czterech dnia zastanawiali się czym jest komunikacja i jaka jest jej rola oraz poznawali media czyli środki komunikacji masowej. Zarówno te tradycyjne – instytucjonalne, jak i nowe media, do których można zaliczyć portale społecznościowe. Zmieniają one układ społeczny i polityczny, po raz pierwszy czyniąc ze zwykłych obywateli nie tylko odbiorców informacji i poglądów elit zdolnych do tworzenia instytucjonalnych mediów, ale też nadawców mogących uzyskać szeroki odbiór dla swoich własnych komunikatów. Umiejętności w tym zakresie stają się dziś istotną częścią kompetencji przydatnych także w życiu zawodowym wraz z rozwojem całych sektorów gospodarki opartych właśnie na wykorzystywaniu infosfery.

Ponieważ na kolejnym etapie projektu zarówno wśród uczestników miejscowych, jak i tych przybyłych z Polski pojawiły się nowe osoby jego koordynator Karol Kaźmierczak otworzył warsztaty od gier integracyjnych. Uczestnicy rzucając do siebie piłką przedstawiali się. Następnie musieli już wymieniać imiona tych, do których rzucali. W dalszej kolejności zmieniono tę grę – wywołany uczestnik otrzymujący piłkę musiał wymienić swoją cechę lub lubianą rzecz, której nazwa zaczyna się na literę identyczną z literą od jakiej zaczyna się imię uczestnika. Następnie, by przećwiczyć pamięć każdy z uczestników wybierał charakterystyczny dla siebie gest. Kolejni uczestnicy musieli powtarzać imiona wszystkich poprzedzających ich osób wraz z gestem jakie wybrali.

Aby lepiej odnaleźć się w zespole mieszane grupy uczestników wybierały urządzenie dnia codziennego, następnie przyporządkowując się do jednego z jego elementów najlepiej odzwierciedlających jego talenty i cechy przydatne w pracy zespołowej. I tak w przypadku samochodu, ktoś uznał, że najlepiej sprawdziłby się jako napędzający kolektyw silnik, a ktoś jako nadająca mu kierunek kierownica. W czasie innej gry wybrany uczestnik musiał rozpoznawać w całym zbiorze uczestników nieznane mu, a wcześniej ustalone przez poszczególne pary, właściwe dla nich „tajne gesty” identyfikując tym samym te pary. Kolejne gry pomogły młodym ludziom poznać się i zintegrować. Te zaś były realizowane w zespołach roboczych wybranych w taki sposób, by łączyły uczestników z obu państw i z różnych miejscowości.

Spotkanie z Walentym Wojniłłą umożliwiło zapoznanie się z miejscową przestrzenią polskojęzycznych środków masowego przekazu, służącą na Litwie mniejszości polskiej. Redaktor Wojniłło to jeden z najbardziej doświadczonych dziennikarzy polskich w tym kraju. Przybliżył on historię komunikacji masowej na Wileńszczyźnie oraz jej zakres w języku polskim od czasów dawnych do współczesności. Redaktor rozpoczynał swoją pracę w 1996 r. jako korespondent polskiej telewizji publicznej w tym państwie. Nowe doświadczenia i nowi ludzie pozwoliły zorganizować zespół, który następnie stworzył w 2009 r. multimedialny portal Wilnoteka oraz cykliczne audycje telewizyjne o tym samym tytule. Obecnie pan Wojniłło prowadzi programy publicystyczne w TVP Wilno – najbardziej zaawansowanym polskojęzycznym medium na Litwie.

Uczestnicy mieli możliwość osobistego zapoznania się z funkcjonowaniem tego programu telewizyjnego w czasie wizyty w jego siedzibie jaka odbyła się jeszcze tego samego dnia. Młodzi ludzie gościli w newsroomie, studiu dla nagrań, reżyserce, oraz charakteryzatorni. Wydawcy programów oprowadzając gości, tłumaczyli w jaki sposób funkcjonuje tak duże medium oraz na czym polegają obowiązki poszczególnych jego pracowników. Młodzi ludzi mogli zobaczyć jak sami prezentują się przed kamerą w studiu, w którym nagrywane są programy informacyjne TVP Wilno.

Drugi dzień otworzyła prezentacja Eweliny Sworobowicz – miejscowej wlogerki i aktorki teatralnej, która tłumaczyła jak z powodzeniem redagować proste nagrania i jak umieszczać je na popularnym serwisie społecznościowym w taki sposób, by miały one maksymalny zasięg. W czasie dyskusji po zajęciach okazało się, że część uczestników ma już pewne doświadczenia w tym względzie, dzięki czemu można było porównać stosowane przez nich rozwiązania. Kontakt uczestników starszych, już bardzo aktywnych w mediach społecznościowych z nastolatkami, którzy nie używali ich jak do tej pory w innych niż prywatne celach, wytworzył platformę, na której uczestnicy uczyli się od uczestników. O tym jak skutecznie korzystać z TikToka mówiły uczestniczki Maja z Poznania i Natalia ze Staszowa, a efektywne wykorzystanie Facebooka do komunikowania masowego opisywał Krystian z Międzyrzecza, także mający już sporą praktykę w tym względzie.

W czasie kolejnych warsztatów koordynator rozpoczął od rozważań na temat samego zjawiska komunikacji – jej definicji i znaczenia dla człowieka i całej jego cywilizacji. Wskazywano jak to w jaki sposób i przy pomocy czego przekazywano informacje wpływało na całą kulturę, struktury społeczne i system polityczny wspólnot ludzkich. W czasach, gdy charakter pisma był skomplikowany, ludzie potrafiących go używać nieliczni, a środki jego przenoszenia (kamienne tablice, pergamin) bardzo kosztowne społeczeństwa były o wiele bardziej autorytarne i hierarchiczne niż w czasach, gdy przeciętny obywatel może przesyłać nie tylko słowa, ale i dźwięki oraz obrazy w trybie „na żywo” przy pomocy globalnej sieci cyfrowej.

W dalszej części zajęć Kaźmierczak, mający doświadczenie dziennikarskie wyjaśniał młodym ludziom jak prawidłowo napisać artykuł informacyjny. Opisał czym jest „zasada policyjna” przy jego konstruowaniu oraz jak ważne jest w pracy dziennikarza oddzielanie informacji od opinii. W pracy warsztatowej podzieleni na małe grupy uczestnicy oglądali nagrania wideo znaczących wydarzeń, jak starcia w Libanie, czy szturm protestujących na Kapitol, a następnie przygotowywali artykuły informacyjne na temat tych wydarzeń. Zostały one odczytane i wspólnie ocenione trzeciego dnia.

Drugi dzień został zakończony grą miejską. W zabytkowym centrum Wilna współzawodniczące grupy miały odnajdywać interesujące obiekty, a czasem wykonywać określone zadania. I tak trzeba była odszukać i przywitać wileńskiego Alberta Einsteina bądź zachwycić się muzami Teatru Dramatycznego, skłonić przechodnia do pozdrowienia uczestników obozu w języku litewskim, odtańczyć poloneza pod Katedrą, czy wyrecytować Inwokację „Pana Tadeusza” pod wybranym upamiętnieniem jego autora – Adama Mickiewicza, a także znaleźć największe jajko w Wilnie. Młodzież poradziła sobie z wyzwaniem wymagającym przejścia całych kilometrów zaskakująco szybko, dobrze się przy tym bawiąc i poznając szacowne miasto o wielokulturowej przeszłości.

Trzeciego dnia uczestnicy mogli sprawdzić się przed kamerą. Całkowicie profesjonalną, bowiem warsztaty poprowadziła dziennikarka Wilnoteki Czesława Stanul wraz z operatorką Anną Komarczuk. Uczestnicy najpierw prezentowali się przed kamerą, a następnie ćwiczyli przeprowadzanie wywiadów ze sobą nawzajem. Nagrane materiały, były potem wspólnie oceniane, by wychwycić błędy i podwyższyć swoje kompetencje w tym zakresie.

Aby podwyższyć je jeszcze bardziej kolejnymi zajęciami, były warsztaty na temat wystąpień publicznych. Koordynator opowiedział i pokazał młodzieży czym jest komunikacja werbalna i niewerbalna i w jakiej proporcji wpływają one na odbiorców. Młodzież mogła się dowiedzieć jakie jest znaczenie poszczególnych gestów czy modulacji głosu, co robić z tremą i jak zwalczać „dźwięki-pasożyty”.

Ostatniego dnia uczestnicy w ramach swobodnej dyskusji podsumowywali i oceniali przeprowadzone w czasie warsztatów działania oraz swój w nich udział. Ostatnim zdaniem okazała się debata na temat multimedialnego bloga jaki wspólnie będzie redagować młodzież. Uczestnicy określili swoje pole zainteresowania jako autorzy oraz zakres odbiorców, do których chcą trafić. Podzielili się zadaniami i wybrali nazwę dla swojego medium. Propozycji było kilkanaście i każda była omawiana, a następnie w toku głosowania wybrano jedną, która zdobyła bezwzględną większość. Młodzież stworzy “Wirtualną Wileńszczyznę”.

“Zawsze pragnęłam uczestniczyć w warsztatach, które by dopełniły mnie, zainspirowały i pomogły mi się rozwijać. Właśnie w takiej inicjatywie brałam udział. Cztery dni zajęć były pełne ciekawych spotkań, zabaw, jak też ciepłej i koleżeńskiej atmosfery. Największe wrażenie zrobiła gra miejska, podczas której wspólnie poznawaliśmy nie tylko zakątki Wilna, lecz także zapoznawaliśmy się nawzajem. Także ciekawym doświadczeniem było zapoznanie się z pracą z kamerą oraz możliwość nagrania wywiadu. Miałam okazję poznać masę świetnych ludzi, których zaangażowanie w polsko – litewską przyjaźń (i nie tylko) jest niesamowite. Szkolenia zainspirowały mnie do działania i napełniły moje baterie dobrych emocji do stu procent” – podsumowała sierpniowe działania Sabina z Butrymańc, która wzięła udział w projekcie po raz pierwszy. “Znalazłam dużo kolegów i koleżanek” – potwierdziła jej koleżanka z tej samej miejscowości Lineta, mająca nadzieję, że wyniesiona wiedza i kompetencje “pomogą mi w przyszłości”.

“Projekt współorganizowany przez Fundację Kompania Kresowa i Mickuńską Wspólnotę Młodzieżową był dla mnie doświadczeniem niezwykle inspirującym. Umożliwił otwarcie się na nowe doświadczenia, bo kontakt z Polakami z Wileńszczyzny był dla mnie doświadczeniem nowym. Wyjazd obfitował w szkolenia z zakresu mediów i komunikacji. Pozwalał nie tylko nabyć wiedzę, ale też w praktyce z niej skorzystać. Obóz nauczył mnie jak ważna jest w życiu komunikacja, a także postawił przede mną żywe wzorce osobowe” – tak swoje doświadczenia opisał Jan z Wrocławia.

“Tegoroczny wyjazd na Wileńszczyznę był już moją trzecią podróżą w ten zakątek. Od pozostałych znacznie się jednak różnił. Pierwszy raz miałem okazję poznać, porozmawiać, wymienić się spostrzeżeniami i poglądami z moimi rówieśnikami – Polakami z Wileńszczyzny. Bardzo ciekawe spotkania i warsztaty z osobami związanymi z lokalnymi mediami dały mi cenne umiejętności. Nowe doświadczenia z pewnością będą przydatne zarówno w mojej pracy zawodowej jak i działalności społeczne” – ocenił Rafał z Białej Podlaskiej.

Te umiejętności wymienił konkretnie Ernest z Butrymańc – “Poznaliśmy zasady funkcjonowania oraz historię powstania polskich mediów na Wileńszczyźnie – TVP Wilno, Wilnoteki Wykształciliśmy nawyki montowania, dawania i brania wywiadów, publicznego przemawiania, pisania artykułów, prowadzenia social mediów.” Jak jednak podkreślił – “Także nie zabrakło i rozrywki” – również wspominając grę miejską. Podkreślił też wymiar integracyjny – “obok wiedzy wyniosłem także nowych znajomych z Polski oraz Wileńszczyzny”.

Pierwsze dwa etapy partnerstwa „Upodmiotowienie młodzieży z mniejszości narodowej w kontekście europejskim, krajowym i lokalnym” odbywały się w Mickunach i Solecznikach w marcu bieżącego roku. Objęły one integrację uczestników, zapoznanie się ze społecznym i instytucjonalnym środowiskiem Wileńszczyzny.

Trzeci etap partnerstwa realizowany był pod koniec kwietnia w Mickunach, Solecznikach i Ejszyszkach. Obejmował zajęcia edukacyjne organizowane w szkołach rejonu solecznickiego przez samych młodych uczestników projektu, organizację konkursu plastycznego i wystawy prac uczniów szkół w rejonie solecznickim, organizację koncertu lokalnych wokalistów i muzyków amatorów w Ejszyszkach oraz malowanie murali w tym miasteczku oraz Solecznikach, według projektu samych uczestników.

Kresy.pl

Opisane działania zostały zrealizowane jako część projektu partnerstwa na małą skalę “Upodmiotowienie młodzieży z mniejszości narodowej w kontekście europejskim, krajowym i lokalnym”, w ramach programu Erasmus+ i sfinansowane ze środków Unii Europejskiej