Prof. Partacz: jestem zaszokowany postępowaniem prezydenta w sprawach ukraińskich

Prezydent Duda prezentuje dziwne podejście względem Ukrainy i Ukraińców. Wręcz na siłę im się narzuca, a oni się z tego śmieją. To kontynuowanie polityki prowadzonej przez poprzednie rządy – mówi w rozmowie z portalem Kresy.pl prof. Czesław Partacz. Jego zdaniem, Ukraińcy nie mają żadnego prawa do krytykowania noweli ustawy o IPN, która jego zdaniem nie jest jednak zbyt precyzyjna.

W rozmowie z portalem Kresy.pl prof. Czesław Partacz, historyk, znawca stosunków polsko-ukraińskich i autor monografii nt. ludobójstwa OUN-UPA mówi, że jest zaszokowany postępowaniem prezydenta Andrzeja Dudy w sprawach ukraińskich. – Minęło już tyle czasu, a nic mi nie wiadomo, by pan prezydent Duda złożył jakikolwiek wieniec kwiatów na grobach Polaków pomordowanych przez banderowców, choć już kilka razy był na Ukrainie – mówi profesor. Jego zdaniem, Duda prezentuje „dziwne podejście” względem Ukrainy i Ukraińców. – Wręcz na siłę im się narzuca, a oni się z tego śmieją. To kontynuowanie polityki prowadzonej przez poprzednie rządy.

Prezydent Andrzej Duda zaskarżając w czwartek do Trybunału Konstytucyjnego nowelizację ustawy o IPN skoncentrował się m.in. na zapisach, które umożliwiają penalizację kłamstwa wołyńskiego i propagowania banderyzmu w Polsce. Jego wątpliwości wzbudziły sformułowania „ukraińscy nacjonaliści” i „Małopolska Wschodnia”, które uznał za niedookreślone. Wcześniej te same zapisy krytykowała strona ukraińska.

Czytaj więcej: Duda zaskarżył do TK zapisy ustawy o IPN dotyczące ukraińskich nacjonalistów i Małopolski Wschodniej

Historyk powiedział, że Kresowianie, którzy głosowali na Dudę, są bardzo zawiedzeni jego stanowiskiem w sprawach ukraińskich i jego brakiem precyzji w działaniu. Jego zdaniem można było spodziewać się skierowania ustawy o IPN do TK. Profesor zaznacza przy tym, że nie jest ona bardzo precyzyjna. Przypomniał, że od lat w środowisku kresowian zastanawiano się nad założeniem sprawy sądowej ws. uznania OUN-UPA za organizację przestępczą, ale ostatecznie do tego nie doszło.

– W końcu, najwyższy czas, że ta ustawa, która w pierwotnej wersji była poświęcona tylko penalizacji banderyzmu, a dopiero później dodano ten człon, na który oburzył się Izrael, powstała – powiedział prof. Partacz. Jednocześnie, wyraził zdziwienie, że sformułowanie „Małopolska Wschodnia” zostało przez prezydenta zakwestionowane.

– W Polsce jest ono dziś używane m.in. przez określone grupy osób związane z PO. Natomiast Ukraińcy używają wyłącznie formy Zachodnia Ukraina. Jest to nazwa geograficzna wymyślona przez Komintern, czyli międzynarodówkę komunistyczną, którą przejęli później ukraińscy nacjonaliści. Oni mają do nas pretensje, że my zajmujemy się Banderą, a przecież to jest teren Ukrainy i czego my w ogóle od nich chcemy – mówi historyk.

– W swoich publikacjach staram się podkreślać, że pierwsza umowa graniczna między PKWN a ZSRR została zawarta 27 lipca 1944 roku i na tej podstawie zabrano nam te ziemie. Ostatecznie, umowę graniczną podpisano 16 sierpnia 1945 roku. Do tego czasu, ziemie Małopolski Wschodniej, czyli województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie, a także województwa wołyńskie i poleskie, były częścią Rzeczypospolitej Polskiej. Działający tam nacjonaliści ukraińscy byli okupantami części państwa polskiego – podkreśla prof. Partacz. – Oni tego w ogóle nie przyjmują do wiadomości. Dla nich Stepan Bandera stworzył państwo ukraińskie, co jest bzdurą.

– W kręgu pana prezydenta, wywodzącego się z Krakowa, popularne jest mówienie o tych ziemiach jako o Galicji, która – przypominam – skończyła się z chwilą decyzji Rady Ambasadorów przyznających ziemie Galicji Wschodniej Polsce. Od tego czasu używa się nazwy Małopolska Wschodnia. Owszem, ono jest zbyt wąskie, można było napisać Kresy Południowo-Wschodnie, co wówczas byłoby bardziej precyzyjne, a nawet rozciągliwe. W końcu do zbrodni dochodziło również na Lubelszczyźnie i na terenie późniejszego województwa rzeszowskiego.

Profesor podkreśla, że „oburzenie instytucji ukraińskich i nacjonalistów ukraińskich, że ta ustawa zrównuje zbrodnie OUN-UPA ze zbrodniami nazistowskimi i komunistycznymi jest całkowicie bezzasadne”. – Od wielu lat staram się udowodnić, że nazizm był tylko jeden, tak jak faszyzm był tylko włoski. Narodowy socjalizm, partia hitlerowska NSDAP, powstał na bazie socjalizmu – podobnie jak partia bolszewicka, a także Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN). To były trzy w Europie ruchy (bo OUN de facto nie była partią, lecz ruchem politycznym) nazistowskie, czyli narodowo-socjalistyczne.

Prof. Partacz zwraca uwagę na tablicę poświęconą przez żołnierzy 27 WDP AK zamordowanym kapłanom Wołynia, znajdującą się w jednym z polskich kościołów. Widnieje tam napis: „Księżom zamordowanym na Wołyniu przez NKWD, OUN-UPA i Gestapo. – Można powiedzieć, że ta ostatni część mówi wszystko – zaznacza. – Więc to oburzenie pogrobowców ukraińskiego nacjonalizmu jest całkiem bezzasadne.

Profesor z przykrością dodaje, że lansując swoją tezę o zrównaniu niemieckiego nazizmu z nazizmem ukraińsko-halickim i bolszewizmem nie znajduje większego odzewu. – Nasze środowiska naukowe są lewackie i postkomunistyczne. Dla nich mówienie, że podstawą niemieckiego nazizmu był socjalizm to jest obrazoburstwo. Już nie mówiąc o bolszewikach.

Zdaniem prof. Partacza, z punktu widzenia polityczno-dyplomatycznego, decyzje prezydenta Dudy ws. skierowania ustawy do TK była słuszna, bo „trochę ostudziła rozgoryczenie środowisk związanych z diasporą żydowską”. – Natomiast Ukraińcy nie mają żadnego prawa do krytykowania tej ustawy. To przecież oni uchwalili swoje ahistoryczne ustawy, które karzą za mówienie prawdy o banderyźmie i OUN-UPA podczas wizyty prezydenta Komorowskiego w Kijowie.

Historyk podkreśla również, że dzięki wynikom dotychczasowych badań można udowodnić, że co najmniej 70 proc. kadry kierowniczej UPA było niemieckimi agentami, szkolonymi przez Abwerę. Podobna sytuacja miała miejsce w OUN, gdzie wiele stanowisk kierowniczych było obsadzonych przez Ukraińców będących na służbie III Rzeszy. – I jak widać w obecnej sytuacji politycznej, Kijów poparł Berlin i Izrael, a nie nas. Tak wygląda nasz strategiczny partner – mówi prof. Partacz.

Przeczytaj: Prof. Partacz dla Kresów.pl: porównywanie UPA do AK czy Strzelców Siczowych do Legionów to absurd

Zdaniem ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego, prezydent Andrzej Duda, będący „wiernym naśladowcą mitu Giedroycia”, świadomie i konsekwentnie ustępuje ws. pamięci o ludobójstwie na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej pod presją ze strony Ukrainy i swoich doradców.

Z kolei w rozmowie z portalem Kresy.pl prof. Włodzimierz Osadczy powiedział, że wątpliwości prezydenta odnośnie określeń „ukraińscy nacjonaliści” i „Małopolska Wschodnia”, wyrażone we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego ws. ustawy o IPN, są niezrozumiałe. Jego zdaniem to efekt presji ze strony Ukrainy, a prawdopodobnie również USA.

Według premiera Mateusza Morawieckiego, „jeżeli będzie taka konieczność i Trybunał Konstytucyjny tak uzna”, to istnieje możliwości „pewnego doprecyzowania” niektórych zapisów ustawy o IPN.

W ostatnim czasie krytycznie nt. nowelizacji ustawy o IPN wypowiadali się przedstawiciele środowiska prezydenta, m.in. Zofia Romaszewska, a także prof. Przemysław Żurawski vel Grajewski, członek Narodowej Rady Rozwoju, który niedawno na antenie Radia Wnet podkreślał, że powinny zostać zmienione przede wszystkim zapisy dotyczące „kwestii ukraińskich”. Również inny doradca prezydenta, prof. Andrzej Zybertowicz wyraźnie sugerował pójście na kompromis z Ukraińcami ws. ludobójstwa na Wołyniu w imię przyszłości i bezpieczeństwa państwa.

Kresy.pl