Lwów: kolejne zabytki uratowane

Polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od dwóch lat regularnie i w sposób systematyczny finansuje prace remontowo-konserwatorskie polskich zabytków we Lwowie.

Prace konserwatorskie, związane z ratowaniem wspólnego dziedzictwa kulturowego Ukrainy i Polski, podejmowane są od 2008 r. na podstawie protokołów podpisanych ze strony ukraińskiej przez przedstawicieli Zarządu Ochrony Dóbr Kultury Obwodowej Administracji we Lwowie oraz władz miejskich Lwowa, a ze strony polskiej przez przedstawiciela Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Prace na Cmentarzu Łyczakowskim finansowane były w latach 2008-2010 z funduszy programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP „Dziedzictwo Kulturowe” i „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”. Prowadzone są we współpracy z Zarządem Ochrony Środowiska Historycznego Lwowskiej Rady Miejskiej, Dyrekcją „Muzeum – Cmentarz Łyczakowski” oraz z polskim Towarzystwem Opieki nad Zabytkami. Konserwacja nagrobków realizowana jest przez międzynarodowe zespoły konserwatorów dzieł sztuki o specjalizacji konserwacja kamienia – ze strony polskiej, a ze strony ukraińskiej przez artystów plastyków o wieloletnim stażu konserwatorskim. O wyborze zabytków decyduje międzynarodowa komisja specjalistów.

W latach 2008-9 dokonano renowacji 11 nagrobków wybitnych lwowian narodowości polskiej, ukraińskiej i ormiańskiej. W roku 2010 prace konserwatorskie za łączną kwotę ponad 440.000 zł zrealizowano przy kolejnych 6 nagrobkach:

– Ołeksija Paljucha

– Karola Mikulego, pochodzącego z rodziny Ormian polskich kompozytora i ucznia Fryderyka Chopina

– sióstr Herminy i Doroty Obłoczyńskich

– rodziny Wittwerów, wybitnych rzeźbiarzy lwowskich

– Franciszka Smolki, przewodniczącego parlamentu Austro-Węgier i inicjatora usypania Kopca Unii Lubelskiej we Lwowie

– Dionizego Zubrzyckiego, historyka Lwowa i Ziemi Lwowskiej.

W 2009 r. zakończono prace przy pomniku Jana Kilińskiego w Parku Stryjskim (autor: Julian Markowski, 1894). Ich inicjatorem był Konsulat Generalny RP we Lwowie oraz Towarzystwo Ukraina – Polska ze Lwowa; organizatorem – ukraińska Fundacja „Ochrona Historyczno-Architektonicznej Spuścizny Lwowa” oraz polskie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami z Warszawy. Nad stroną naukową czuwał Międzyuczelniany Instytut Konserwacji z Polski oraz Centrum Konserwacji i Restauracji z Kijowa. Wykonawcami prac był międzynarodowy zespół specjalistów, a sfinansowała je strona polska w ramach Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP „Dziedzictwo Kulturowe”.

Wśród najważniejszych projektów na Ukrainie, prowadzonych w ostatnich latach, należy wymienić prace konserwatorskie w lwowskiej katedrze łacińskiej i katedrze ormiańskiej.

W ramach rewaloryzacji wnętrza katedry łacińskiej przeprowadzono prace konserwatorskie m.in. przy trzech obrazach ołtarzowych („Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny”, „Matka Boska Niepokalanie Poczęta” – z Kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej, „Święta Trójca” – z ołtarza Św. Trójcy), przy dwóch oknach witrażowych w prezbiterium („Maryja Królowa Korony Polskiej” i „Konsekracja arcybiskupa Grzegorza z Sanoka przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego”) W 2008 r. zakończona została kompleksowa konserwacja elementów ruchomych ołtarza głównego. W 2009 i 2010 r. realizowane były prace m.in. w kaplicach Najświętszego Sakramentu oraz Matki Boskiej i św. Antoniego, a także przy ołtarzu Świętej Trójcy oraz przy kolejnych witrażach w prezbiterium. Również w roku bieżącym zakończono wieloletnie, skomplikowane prace przy kamiennej kompozycji architektoniczno-rzeźbiarskiej Grobu Pańskiego (elementy kamiennej kompozycji, odprowadzenie wód opadowych i umocowanie daszka). Szczególną wagę Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przywiązuje do współpracy w ramach wstępnie planowanego, wieloletniego projektu kompleksowej rewaloryzacji jednego z najcenniejszych dzieł manierystycznej architektury europejskiej – Kaplicy Boimów we Lwowie (obecnie filia Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki).

Prace konserwatorskie w katedrze ormiańskiej objęły m.in. najstarsze malowidła ścienne, malowidła Jana Henryka Rosena oraz witraż kopuły zachodniej. W 2010 r. rozpoczęto także restaurację niezwykle cennego zabytku XVIII-wiecznej rzeźby drewnianej – kompleksu rzeźbiarskiego „Golgota”, znajdującego się na dziedzińcu katedry ormiańskiej.

W roku bieżącym nakładem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego ukazała się monografia Joanny Wolańskiej „Katedra ormiańska we Lwowie w latach 1902-1938”, prezentująca zmiany dekoracji wnętrza i architektury katedry dokonane za episkopatu arcybiskupa Józefa Teodorowicza (tekst w języku polskim, z obszernym streszczeniem w języku angielskim, armeńskim i ukraińskim).

MKiDN/Kresy.pl