Ukraińcom z Przemyśla zwrócono Dom Ludowy

21 marca stało się długo oczekiwanym świętem mniejszości ukraińskiej w Polsce i po za granicami RP. W tym dniu Prezydent Miasta Przemyśla Robert Choma podpisał akt notarialny przenoszący prawo własności budynku przy ul. Tadeusza Kościuszki 5 w Przemyślu – Ukraiński Dom Ludowy – na Związek Ukraińców w Polsce. Zgodnie z wnioskiem ZUwP, za zgodą Wojewody Podkarpackiego, zbycie nastąpiło z 99% upustem.

„Jest to ogromna uroczystość na Podkarpaciu – powiedziała podczas konferencji prasowej Małgorzata Chomycz wojewoda Podkarpacki.- Udało nam się rozwiązać jeden z problemów, który nurtował społeczność mniejszości ukraińskiej w Polsce od wielu lat. I mamy ogromną satysfakcję, że w dniu dzisiejszym akt notarialny został podpisany i Dom Ukraiński wrócił w ręce swoich właścicieli”.

Odpowiadając na pytanie dziennikarzy Piotr Tyma, prezes Zarządu Głównego Związku Ukraińców w Polsce zapewnił, że też popiera sprawę Domu Polskiego we Lwowie. Potwierdziła to także Emilia Chmielowa, Prezes Federacji Polskich Organizacji na Ukrainie, która zaznaczyła: „Przedstawiciele administracji obwodu lwowskiego tak samo jak przedstawiciele władz państwowych Ukrainy zdają sobie sprawę, że to jest sprawa pierwszej wagi. Więc bądźmy dobrej myśli, że te wszystkie starania, które podejmowaliśmy razem z panem prezesem Piotrem Tymą w poprzednich latach na pewno nie pozostaną bez echa”.

Zarówno ze strony polskiej, jak i ze strony miejscowych Ukraińców podkreślano, że sprawa zwrotu wspólnocie ukraińskiej ich Domu Ludowego kosztowała dużo pracy i wielu ludzi się w nią zaangażowało, ażeby doprowadzić ją do finału. Prezydent miasta Przemyśla Robert Choma dokładnie poinformował o przebiegu załatwienia nieprostych formalności prawnych powiązanych z przekazaniem Domu mniejszości ukraińskiej. Zapewnił, że tutaj nie było złej woli. Ponieważ zasiada na tym stanowisku już trzecią kadencję, zna ten problem od początku. „Liczę i wierzę gorąco w to, że te następne dni i lata będą czasem ciepłych stosunków pomiędzy Polakami a Ukraińcami, zarówno tu w Przemyślu jak i na Ukrainie – mówił dalej Robert Choma. – I bardzo się cieszę z zapewnień o tym, co leżało także cały czas na sercu samorządowi, Radzie Miejskiej Przemyśla i mnie, by Polacy we Lwowie także mogli mieć swoją siedzibę i by mogli także prowadzić działalność w podobny sposób jak państwo, jak mniejszość ukraińska tutaj w Przemyślu, będzie mogła teraz czynić. To bardzo dobre zapowiedzi, to bardzo dobre prognozy, szczególnie przed EURO-2012, gdzie oczywiście będziemy zmagać się na boiskach. I daj Boże, żebyśmy odbyli finał w Kijowie”.

„Stała się rzecz bardzo ważna i dla społeczności ukraińskiej w Przemyślu, w Polsce i na świecie” – zaznaczył Tomasz Siemoniak Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji RP. Stała się też ważna rzecz w stosunkach polsko-ukraińskich, bo rzeczywiście ta sprawa była wielokrotnie przedmiotem różnych rozmów w czasie wizyty prezydenta Ukrainy Juszczenki w Przemyślu w 2009 roku – mówił dalej. „Cieszę się bardzo, że wysiłek tych dziesiątków ludzi , zaangażowanie, serce oddane dla tej sprawy przyniosło taki rezultat dzisiaj” – podkreślił Siemoniak. Potwierdził, że rząd polski wszelkimi dostępnymi sobie środkami stara się o to, aby sprawy we Lwowie pomyślnie załatwić. „Sądzimy, że ten dzisiejszy dzień w Przemyślu jest bardzo ważnym przykładem, bardzo ważnym gestem ze strony Rzeczpospolitej i spodziewamy się podobnego gestu także we Lwowie” – powiedział minister Siemoniak.

Ambasador Ukrainy w RP Markijan Malskij w imieniu władz ukraińskich złożył serdecznie podziękowania wszystkim osobom zaangażowanym w przekazanie Ukraińskiego Domu Ludowego mniejszości ukraińskiej w Polsce. Następnie, podczas akademii odczytał list gratulacyjny prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza oraz wręczył odznaczenia i wyróżnienia Ministerstwa Spraw Zagranicznych Ukrainy osobom zaangażowanych w proces współpracy oraz pojednania narodów ukraińskiego i polskiego. Otrzymali je m.in. prezydent Przemyśla Robert Choma, Minister Tomasz Siemoniak, Poseł Na Sejm RP Marek Rząsa, Przewodniczący Rady Miejskiej Jan Bartmiński, a także przedstawiciele Związku Ukraińców w Polsce.

Z okazji tego wydarzenia do Przemyśla przybyli Ukraińcy z różnych regionów Polski. Z USA przybył Eugen Czolij, Prezes Światowego Kongresu Ukraińców. Przyjechała też liczna delegacja lwowskich władz i przedstawiciele organizacji społecznych.

Po półtoragodzinnej akademii odbył się uroczysty koncert zespołów i wykonawców przemyskich Ukraińców z okazji 150. rocznicy śmierci Tarasa Sawczenki.

Ukraiński Dom Ludowy w Przemyślu powstał w 1904 roku. Został zbudowany przez założone w 1900 roku Stowarzyszenie „Ukraiński Dom Ludowy”. Po drugiej wojnie światowej nieruchomość przeszła na własność Skarbu Państwa, a potem miasta. W 2005 roku została skomunalizowana. Na początku lat 90. środowisko ukraińskie w Polsce rozpoczęło starania o odzyskanie swej przedwojennej siedziby. We wrześniu ubiegłego roku ZUwP wystąpił do prezydenta Przemyśla z wnioskiem o sprzedaż nieruchomości bez przetargu i z możliwością bonifikaty. W październiku wojewoda podkarpacki zgodził się na udzielenie 99 proc. bonifikaty. ZUwP za nieruchomość zapłacił 30 tys. zł.

Wszystko wskazuje na to, że w Przemyślu zaplątany węzeł sprzeczności w stosunkach polsko-ukraińskich został rozwiązany. A we Lwowie?

Tekst i zdjęcia: Konstanty Czawaga

Źródło: Kurier Galicyjski nr 6 (130) z 1-14 kwietnia 2011 r.