Postulaty oświaty mniejszości narodowych na Litwie

W grudniu ubiegłego roku minister oświaty i nauki Litwy podjął decyzję o powołaniu grupy roboczej w kwestii propozycji wdrażania założeń aktów prawnych w dziedzinie oświaty mniejszości narodowych na Litwie.

Zarząd Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” zgłosił do udziału w pracach tej grupy następujących przedstawicieli:

Irenę Karpavičien? — członka zarządu stowarzyszenia „Macierz Szkolna”, wicedyrektor Gimnazjum im. K. Parczewskiego w Niemenczynie; Mirosława Szejbaka — przewodniczącego komitetu rodzicielskiego Szkoły Średniej im. Sz. Konarskiego w Wilnie, koordynatora Forum Rodziców szkół polskich; Edytę Tamošiunait? — wicedyrektor administracji Samorządu miasta Wilna.

Wskazane przez zarząd stowarzyszenia osoby zostały przez ministra oświaty i nauki Litwy powołane w skład tej grupy.

Mając na celu kompetentne, stanowcze i rzetelne reprezentowanie szkolnictwa mniejszości narodowych w obradach grupy roboczej, zarząd stowarzyszenia „Macierz Szkolna” oraz asocjacja nauczycieli szkół rosyjskich na Litwie wraz z członkami grupy roboczej, reprezentującymi szkoły polskie i rosyjskie, wypracował wspólne stanowisko w głównych omawianych kwestiach. Przygotowane propozycje zostały odczytane na posiedzeniu grupy roboczej w dniu 12 kwietnia 2012 roku przez Irenę Karpavičien?, członka zarządu „Macierzy Szkolnej” i w formie pisemnej złożone na ręce jej przewodniczącego, wiceministra oświaty i nauki Litwy Vaidasa Bacysa.

W celu zapoznania szerokiej społeczności polskiej, w tym rodziców, nauczycieli, uczniów, wszystkich, którym los polskiej szkoły na Litwie nie jest obojętny, niżej podajemy podstawowe zagadnienia poruszone w piśmie:

„(…) I. Ujednolicenie egzaminu maturalnego z języka litewskiego.

Warunki okresu przejściowego, zaproponowane przez ministerstwo, mające na celu ujednolicenie egzaminu maturalnego z języka litewskiego, nie zadowalają szkół z polskim i rosyjskim językiem nauczania. Naruszają one zasadę równych możliwości, uniemożliwiają zastosowanie obiektywnego kryterium oceny. W ciągu 2 lat niemożliwością jest również osiągnięcie jednakowego, z abiturientami szkół litewskich, poziomu wiedzy.

Żądamy zastosowania wobec szkół mniejszości narodowych 12–letniego okresu przejściowego, oczekując, że w tym czasie:

egzamin zostanie ujednolicony według formy, jednak różny według treści;

zostanie ustalona minimalna objętość wypracowania — 400 słów;

będą przygotowane oddzielne tematy dla szkół z litewskim i językiem nauczania mniejszości narodowych (polskim i rosyjskim), nie określając obowiązkowej listy autorów;

zostaną ustalone oddzielne normy oceniania abiturientów szkół z litewskim i językiem nauczania mniejszości narodowych (polskim i rosyjskim).

Zaznaczamy, że nasze żądania nie są sprzeczne z założeniami nowej Ustawy o Oświacie — w kwestii ujednolicenia egzaminu z języka litewskiego, ponieważ ustawa ta uprawomocnia wprowadzenie ogólnych programów kształcenia, jednak nie określa treści oraz terminu ujednoliconego egzaminu maturalnego z języka litewskiego.

II. Model szkoły mniejszości narodowych

Podkreślamy, że przygotowanie uniwersalnego modelu szkoły mniejszości narodowych na Litwie nie jest możliwe i celowe. Należy uwzględnić, jaka to mniejszość: tradycyjna — etniczna, zwarcie zamieszkała, jej liczebność oraz historycznie ukształtowane tradycje kulturowe.

Dlatego też, przygotowując model szkoły z polskim i rosyjskim językiem nauczania, należy:

1.Zapewnić nauczanie wszystkich przedmiotów od 1 do 12 klasy w języku ojczystym;

2.Przywrócić egzamin z języka ojczystego polskiego i rosyjskiego na listę obowiązkowych egzaminów maturalnych, odpowiednio dodając po dwa punkty do sumy punktów konkursowych przy wstępowaniu na studia wyższe;

3.Na żądanie rodziców i uczniów umożliwić wprowadzenie nauczania oddzielnych przedmiotów w języku litewskim;

4.Na nauczanie przedmiotów w języku litewskim przeznaczyć większą liczbę godzin, przewidując dodatkowe finansowanie w metodyce obliczania koszyczka ucznia. (…)”

Pismo podpisali członkowie grupy roboczej reprezentujący szkoły polskie i rosyjskie.

Józef Kwiatkowski
Prezes Stowarzyszenia
Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”

kurierwilenski.lt/Kresy.pl