Litwa: Krytyka ustawy o mniejszościach narodowych

W Ministerstwie Kultury Litwy po raz kolejny odbyło się spotkanie wiceministra kultury Edwarda Trusewicza z przedstawicielami mniejszości narodowych. Głównym tematem spotkania był projekt nowej Ustawy o mniejszościach narodowych. Od trzech lat nie ma na Litwie oficjalnego dokumentu, który regulowałby prawa mniejszości narodowych. Najnowsza propozycja ustawy ciągle jest krytykowana – a to przez opozycję, a to przez samych zainteresowanych. Niewykluczone więc, że ustawy nie będzie jeszcze przez jakiś czas.

Niektórzy przedstawiciele mniejszości narodowych, omawiając najnowszą wersję projektu ustawy, byli zdania, że pogorszy ona sytuację mniejszości narodowych na Litwie. „Nowy projekt ustawy tylko pogarsza sytuację mniejszości narodowych i nie jest zgodny z europejską konwencją o mniejszościach narodowych. Moim zdaniem idziemy w złym kierunku” – powiedziała przedstawicielka rosyjskiej mniejszości narodowej Ela Kanaitė.

Przedstawicielom mniej licznych mniejszości narodowych nie spodobał się artykuł 20 ustawy, który określa nowy tryb wyborów do Rady Mniejszości Narodowych. Przedstawiciele mniejszości narodowej liczącej powyżej 150 tys. (Polacy i Rosjanie) będą mieli w radzie nie 3, ale 5 przedstawicieli.

„Mniejszości liczące poniżej 1000 osób powinny wybrać spośród siebie 3 przedstawicieli. Pytanie, kto i jak będzie reprezentował nasze interesy. Powiem wprost: Do tej pory było źle, a teraz będzie jeszcze gorzej” – podkreślił przedstawiciel greckiej mniejszości narodowej na Litwie Georgios Macukatow. Wiceminister kultury Edward Trusewicz argumentował propozycję takiego rozwiązania tym, że na Litwie zamieszkują przedstawiciele 154 mniejszości narodowych i nie ma możliwości, aby wszystkie były reprezentowane w Radzie Mniejszości Narodowych.

W nowej ustawie poświęcono też uwagę problemowi – aktualnemu zwłaszcza dla polskiej mniejszości – używania języka mniejszości narodowych w przestrzeni publicznej. „Wcześniejsza ustawa nie reglamentowała używania języków mniejszości narodowych w przestrzeni publicznej. Obecna to reguluje. Konwencja ramowa, którą ratyfikowała Litwa, głosi, że kraj ratyfikujący powinien zapewnić używanie języka mniejszości narodowych, ale zakres ma określić wewnętrzne ustawodawstwo” – wyjaśnił wiceminister.

Dyrektor wykonawczy Stowarzyszenia Żydów Litwy, prawniczka Faina Kulanski, uważa, że nawet powierzchowne zapoznanie się z projektem ustawy pozwala dostrzec, że niektóre artykuły przeczą jeden drugiemu. Poza tym, jej zdaniem, Ustawa o mniejszościach narodowych powinna regulować sytuację nie tylko tych przedstawicieli mniejszości, którzy są obywatelami Litwy, ale wszystkich, którzy na Litwie mieszkają.

„Projekt nie jest ostateczny. Każda propozycja jest mile widziana. Nie jest jeszcze za późno wnieść swoje propozycje. Jeszcze jest nieznany termin, ale odbędzie się publiczne omawianie projektu. To zależy od decyzji Komitetu Strategicznego” – twierdzi Edward Trusewicz, który nadzorował prace nad Ustawą o mniejszościach narodowych.

Obecnie projekt został skierowany do rządowego Komitetu Strategicznego. Planuje się, że Ustawa o mniejszościach narodowych ma trafić do sejmu przed 1 lipca 2013 roku.