Obwodu kaliningradzkiego mogło nie być. Powstał 7 kwietnia 1946 roku

Pod koniec II wojny światowej tereny północnych Prus Wschodnich zostały zajęte przez Armię Czerwoną. Po trwającym ponad dwa miesiące oblężeniu, 9 kwietnia 1945 roku, padł Królewiec – stolica tej niemieckiej prowincji.

„To, że w ogóle ta rosyjska enklawa powstała nad Bałtykiem, jest zasługą przede wszystkim mocarstw zachodnich, które zgodziły się Stalinowi ją oddać, a także litewskich komunistów, którzy nie chcieli od niego przyjąć jej w darze” – pisał na naszych łamach Marek A. Koprowski.

Sprawa początkowo nie była zapisana w dokumentach i nie wiadomo było, jak przebiegać będzie granica polsko-sowiecka.

Czytaj też: Enklawy mogłoby nie być 

Wiosną 1945 roku duża część tego regionu znajdowała się tymczasowo pod administracją polską. Jednak już wkrótce granica została przesunięta na korzyść ZSRR.

Ostatecznie decyzją podjętą podczas konferencji poczdamskiej latem 1945 roku Prusy Wschodnie zostały zlikwidowane, a ich obszar podzielono pomiędzy Polskę i ZSRR. Związek Radziecki przejął około jednej trzeciej terytorium, w tym właśnie Królewiec i przyległe ziemie.

W marcu 1946 roku Stalin zaproponował litewskim komunistom przyłączenie resztówki Prus do litewskiej SRR, ale ta nie zgodziła się.

7 kwietnia 1946 roku oficjalnie utworzono „obwód królewiecki” w granicach Rosyjskiej Federacyjnej SRR. Kilka miesięcy później, 4 lipca, Królewiec przemianowano na Kaliningrad, a sam obwód przyjął nazwę kaliningradzki – na cześć radzieckiego działacza Michaiła Kalinina.

Czytaj też: Kreml reaguje na „Królewiec” 

W kolejnych latach doszło do niemal całkowitej wymiany ludności – Niemcy zostali wysiedleni, a na ich miejsce sprowadzono osadników z różnych części ZSRR, głównie z Rosji oraz republik zachodnich.

Dziś obwód kaliningradzki jest rosyjską eksklawą, oddzieloną od reszty Rosji przez Polskę i Litwę. Pomimo izolowanego położenia, region ten pozostaje strategicznie istotny dla Rosji zarówno pod względem wojskowym, jak i politycznym.

Kresy.pl