Tablica Pomnika ofiar zbrodni UPA, wymieniająca Brzezinę, fot. Glaube/Wikipedia, lic. cc-by-sa 4.0.

Było 130 polskich ofiar. 8 kwietnia 1943 roku UPA uderzyła na Brzezinę

8 April 2025/0 Komentarze/w Historia, II Wojna Światowa, Kresopedia, Nacjonalizmy /Przez Eugeniusz Wiśniewski

Dziś przypada rocznica zbrodni w Brzezinie, dokonanej przez oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) oraz lokalnych Ukraińców na ludności polskiej. Oddziałami dowodził Iwan Łytwyńczuk „Dubowyj”.

Przekaż 1,5% podatku Skomentuj Udostępnij Wyłącz reklamy

8 kwietnia 1943 roku w kolonii Brzezina, znajdującej się w powiecie sarneńskim dawnego województwa wołyńskiego, brutalnie zamordowano około 130 Polaków, w tym kobiety, dzieci i starców.

Tragedia nie przyszła niespodziewanie. Po wcześniejszych doniesieniach o masakrze dokonanej przez UPA w pobliskiej Parośli (w lutym 1943 roku), mieszkańcy Brzeziny zorganizowali prowizoryczną samoobronę. Dysponowali zaledwie pięcioma karabinami, a członkowie grupy dyżurowali nocą. Mimo to, zagrożenie narastało – w marcu 1943 roku upowcy zamordowali mieszkańca wracającego z młyna i zrabowali jego wóz z koniem.

Czytaj też: Ekshumacje za upamiętnienie UPA w Polsce?

Na początku kwietnia 1943 roku UPA podjęła pierwszą próbę ataku na Brzezinę. Kolonię wówczas tymczasowo chroniło 18 sowieckich partyzantów, którzy z pomocą mieszkańców odparli napastników.

Mimo to upowcy nie zrezygnowali. O świcie 8 kwietnia, gdy Polacy zaczęli wychodzić z ukryć po nocnych wartach, kolonię zaatakowało silne zgrupowanie UPA. Oddziały te, wspierane przez ukraińskich mieszkańców sąsiednich wsi Hranie i Tryputnie, wcześniej otoczyły Brzezinę. Samoobrona nie była w stanie skutecznie stawić oporu. Od ostrzału amunicją zapalającą zaczęły płonąć kryte strzechą zabudowania, a przerażeni mieszkańcy stali się celem masakry.

Jesteśmy najbardziej rzetelnymi mediami w Polsce

Polaków mordowano z wyjątkowym okrucieństwem – używając siekier, wideł, bagnetów i noży. Strzelano do tych, którzy próbowali uciekać. Niektórych przed śmiercią torturowano. Wśród rannych znalazła się Ukrainka mieszkająca w kolonii – omyłkowo wzięta za Polkę.

Czytaj też: Napastnicy z UPA udawali Polaków

Zginęło około 130 osób, 15 zostało rannych, a 20 zdołało uciec. Cała wieś została doszczętnie spalona. Ciała większości ofiar pochowano w zbiorowej mogile obok szkolnego budynku.

Kresy.pl/Wikipedia/MuzHP

0 odpowiedzi

Zostaw odpowiedź

Chcesz przyłączyć się do dyskusji?
Nie krępuj się!

Tak było: prymitywna kultura pierwszych Słowian była odpowiedzią na apokalipsę

To jedyny Polak, któremu papież poświęcił całą encyklikę. 16 maja 1657 roku zamęczono Andrzeja Bobolę

Korona Konrada Mazowieckiego? Czym jest klejnot z Płocka?

Podejrzane samobójstwo Bronisława Piłsudskiego. 17 maja 1918 wybitny etnograf, brat Marszałka, skoczył do Sekwany

„Nasza wojna trojańska”. 18 maja 1944 roku Polacy zdobyli Monte Cassino

Tak było: Potocki przez lata szlifował dla siebie srebrną kulę, bo podejrzewał, że jest wilkołakiem

Był zesłańcem, przyjacielem Mickiewicza, asystentem Humboldta. 18 maja 1820 Tomasz Zan założył Związek Promienistych

Podejrzane samobójstwo Bronisława Piłsudskiego. 17 maja 1918 wybitny etnograf, brat Marszałka, skoczył do Sekwany

17 maja 1918 roku z Sekwany wyłowiono ciało mężczyzny w średnim wieku. W jego kieszeni znaleziono dokumenty wystawione na nazwisko Bronisław Ginet-Piłsudski. Oficjalna wersja brzmiała: samobójstwo. Ale czy rzeczywiście starszy brat Józefa Piłsudskiego odebrał sobie życie?

Choć jego nazwisko zna każdy Polak, Bronisław Piłsudski wciąż pozostaje postacią niemal anonimową. Często redukowany do roli „starszego brata Marszałka”, był człowiekiem o niezwykłej biografii.

„Ktoś chce mnie otruć albo zamordować”

W ostatnich dniach życia Piłsudski zachowywał się niepokojąco. Jego znajomy, Jan Emanuel Rozwadowski, zapisał, że Piłsudski skarżył się na duszności w swoim pokoju i obawy o własne życie. „Ktoś chce mnie otruć albo zamordować” – powtarzał, przekonany, że jego nazwisko ściąga na niego niebezpieczeństwo. Rzeczywiście, skojarzenia z rewolucyjną działalnością brata mogły być dla niego ciężarem i realnym zagrożeniem.

Czytaj dalej

Był zesłańcem, przyjacielem Mickiewicza, asystentem Humboldta. 18 maja 1820 Tomasz Zan założył Związek Promienistych

18 maja 1820 roku na Uniwersytecie Wileńskim narodził się niezwykły ruch młodzieżowy – Związek Promienistych, znany również jako Towarzystwo Przyjaciół Pożytecznej Zabawy. Założycielem był student Tomasz Zan, późniejszy lider Filaretów i współtwórca Filomatów.

Promieniści istnieli zaledwie miesiąc, ale ich idee odcisnęły trwały ślad w świadomości młodego pokolenia.

Od Promienistych do Filaretów

Nazwa związku wywodziła się od stworzonej przez Zana „teorii promienistości” – przekonania, że każdy człowiek promieniuje wokół siebie niewidzialną aurą dobra lub zła, zależnie od tego, czy żyje w zgodzie z moralnością. Celem promienistych było doskonalenie moralne, rozwój duchowy i krzewienie wartości takich jak prawda, dobro i piękno. Spotkania odbywały się podczas majówek na Popławach, gdzie młodzież czytała poezję, śpiewała i spożywała skromne posiłki z mleka i chleba z masłem – symbol prostoty i umiaru.

Czytaj dalej

To jedyny Polak, któremu papież poświęcił całą encyklikę. 16 maja 1657 roku zamęczono Andrzeja Bobolę

To było jedno z najokrutniejszych męczeństw w historii Kościoła. Kanonizował go papież Pius XII w 1938 roku.

Święty Andrzej Bobola urodził się w 1591 roku w Strachocinie koło Sanoka. W wieku 20 lat wstąpił do zakonu jezuitów, gdzie z czasem zasłynął jako nieustępliwy „duszochwat” – „łowca dusz”.

Przez wiele lat, jakie spędził u jezuitów, Andrzej Bobola mieszkał w kilkunastu różnych miejscach, m.in. w Bobrujsku, Warszawie, Pińsku czy Płocku. Posyłany był tam, gdzie akurat był potrzebny. Pracował jako kaznodzieja, spowiednik, nauczyciel, rektor kościoła. Podczas zarazy w Wilnie pomagał chorym.

Czytaj dalej

Tak było: prymitywna kultura pierwszych Słowian była odpowiedzią na apokalipsę

Badania wskazują, że kultura Słowian w VI wieku stanowiła strategię przetrwania w postapokaliptycznym świecie, dotkniętym serią katastrof.

Tzw. „kultura praska”, utożsamiana przez archeologów z wczesnymi Słowianami, charakteryzowała się wyjątkową prostotą. Choć z pozoru mogłoby się wydawać, że było to wynikiem braku umiejętności naszych przodków, w rzeczywistości stanowiło efekt dramatycznych warunków klimatycznych i społecznych.

Pierwsi Słowianie prowadzili oszczędne życie. Uprawiali niewielkie poletka, a swoje potrzeby żywieniowe uzupełniali dzięki zbieractwu, rybołówstwu i łowiectwu. Mieszkali w prostych, częściowo zagłębionych w ziemię domach – półziemiankach, które były szybkie w budowie i łatwe do ogrzania. Ceramikę wytwarzali ręcznie, bez użycia koła garncarskiego, a metal – cenny i rzadki – stosowali w bardzo ograniczonym zakresie. Ich społeczności były niemal całkowicie samowystarczalne, pozbawione wyraźnych struktur ponadlokalnych i nieodczuwające potrzeby utrzymywania regularnych kontaktów ze światem zewnętrznym.

Czytaj dalej

Korona Konrada Mazowieckiego? Czym jest klejnot z Płocka?

W Polsce niewiele jest zabytków równie tajemniczych i fascynujących jak diadem płocki. Choć dziś znajduje się w Płocku, jego początki sięgają kilku królewskich dworów średniowiecznej Europy. Do kogo należał ten klejnot? Kto go wykonał? I dlaczego tradycja wiąże go z Konradem Mazowieckim?

Diadem wykonany jest ze złoconego srebra i składa się z czternastu segmentów. Wypełnia go ażurowa dekoracja z miniaturowych postaci ludzkich, zwierząt i fantastycznych stworów. Zdobią go rubiny, szafiry, almandyny o szlifie kolistym, a także perły. Obecnie stanowi część hermy św. Zygmunta – spoczywa na głowie popiersia-relikwiarza, w którym umieszczono kości świętego.

Herma (relikwiarz), którą znamy dzisiaj, została wykonana z polecenia Kazimierza Wielkiego w 1370 roku – król, śmiertelnie chory po upadku z konia, ślubował odbudować zniszczoną płocką katedrę i ufundować relikwiarz św. Zygmunta. Zadanie wykonania hermy powierzono Janowi ze Skrzynna – Skrzyńskiemu, który nie tylko zamówił stosowny przedmiot, lecz także – według przekazów – ozdobił go znacznie starszą koroną piastowską. Rzekomo miała być jego rodową pamiątką – ale czy na pewno nią była?

Czytaj dalej

„Nasza wojna trojańska”. 18 maja 1944 roku Polacy zdobyli Monte Cassino

W maju 1944 roku wzgórze Monte Cassino we Włoszech stało się areną jednej z najcięższych bitew II wojny światowej. Kluczowy punkt niemieckiej linii Gustawa, blokujący aliantom drogę do Rzymu, opanowali po heroicznych walkach żołnierze 2. Korpusu Polskiego dowodzonego przez gen. Władysława Andersa.

Sukces ten miał strategiczne znaczenie militarne, stał się również symbolem odwagi polskich żołnierzy.

Po klęsce państw osi w Afryce Północnej oraz udanej operacji „Husky” – desancie aliantów na Sycylię – otworzyła się droga na Półwysep Apeniński. Niemcy, nie bacząc na kapitulację Włoch, obsadzili kraj swoimi wojskami. Na drodze aliantów do Rzymu stanęła potężna linia Gustawa – górska forteca, której sercem był masyw Monte Cassino z klasztorem benedyktynów na szczycie. „Był to przykład imponującej inżynierii wojskowej, najpotężniejszy system obronny, z jakim podczas wojny zetknęli się Brytyjczycy i Amerykanie” – pisał Matthew Parker, autor książki „Monte Cassino. Opowieść o najbardziej zaciętej bitwie II wojny światowej”.

Czytaj dalej

Było 130 polskich ofiar. 8 kwietnia 1943 roku UPA uderzyła na Brzezinę

Zostaw odpowiedź

Leave a Reply Cancel reply

Wspieraj Kresy regularnie

Tak było: prymitywna kultura pierwszych Słowian była odpowiedzią na apokalipsę

To jedyny Polak, któremu papież poświęcił całą encyklikę. 16 maja 1657 roku zamęczono Andrzeja Bobolę

Korona Konrada Mazowieckiego? Czym jest klejnot z Płocka?

Podejrzane samobójstwo Bronisława Piłsudskiego. 17 maja 1918 wybitny etnograf, brat Marszałka, skoczył do Sekwany

„Nasza wojna trojańska”. 18 maja 1944 roku Polacy zdobyli Monte Cassino

Tak było: Potocki przez lata szlifował dla siebie srebrną kulę, bo podejrzewał, że jest wilkołakiem

Był zesłańcem, przyjacielem Mickiewicza, asystentem Humboldta. 18 maja 1820 Tomasz Zan założył Związek Promienistych

Podejrzane samobójstwo Bronisława Piłsudskiego. 17 maja 1918 wybitny etnograf, brat Marszałka, skoczył do Sekwany

„Ktoś chce mnie otruć albo zamordować”

Był zesłańcem, przyjacielem Mickiewicza, asystentem Humboldta. 18 maja 1820 Tomasz Zan założył Związek Promienistych

Od Promienistych do Filaretów

To jedyny Polak, któremu papież poświęcił całą encyklikę. 16 maja 1657 roku zamęczono Andrzeja Bobolę

Tak było: prymitywna kultura pierwszych Słowian była odpowiedzią na apokalipsę

Korona Konrada Mazowieckiego? Czym jest klejnot z Płocka?

„Nasza wojna trojańska”. 18 maja 1944 roku Polacy zdobyli Monte Cassino

Zobacz także

Zostaw odpowiedź

Leave a Reply Cancel reply

„Ktoś chce mnie otruć albo zamordować”

Od Promienistych do Filaretów

Wspieraj zaufane media