Szef polskiej dyplomacji krytyczny wobec Rosji, ale otwarty na dialog z nią

W wywiadzie udzielonym rosyjskiej agencji jeszcze przed spotkaniem z Siergiejem Ławrowem szef polskiej dyplomacji skrytykował politykę Rosji, choć deklarował otwarcie na dialog z nią.

Rau powiedział, że przybył do Rosji przede wszystkim w związku z obecnym przewodnictwem Polski w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. To właśnie kwestie OBWE miały być głównym przedmiotem dyskusji z jego rosyjskim odpowiednikiem. Niemniej Rau postawił akcent także na kwestię ukraińską. Zasygnalizował swoją inicjatywę “odnowionego dialogu o bezpieczeństwie europejskim”.

“Wierzę, że nasze rozmowy będą konstruktywne i prowadzone w duchu wzajemnego szacunku. Pragnę jednak podkreślić, że w tak trudnej sytuacji politycznej naszym obowiązkiem jest utrzymanie kanałów komunikacji i kontaktów, zwłaszcza tych najbardziej naturalnych – międzyludzkich, kulturalnych, biznesowych i naukowych” – powiedział Interfaksowi szef polskiej dyplomacji.

Prowadzący wywiad zauważył, że jeśli grudniowe postulaty Rosji w kwestii nowego ładu bezpieczeństwa w Europie Środkowowschodniej zostaną odrzucone to Polska, z amerykańskim instalacjami przeciwrakietowymi i amerykańskimi żołnierzami na swoim terytorium, stanie się w przypadku eskalacji jednym z głównych celów ewentualnej rosyjskiej odpowiedzi militarnej. “Od zakończenia zimnej wojny Polska dążyła do utrzymywania dobrosąsiedzkich stosunków z Rosją, szanując jej suwerenność i znaczenie na arenie międzynarodowej. Nie mamy powodu grozić Rosji ani wysuwać wobec niej roszczeń terytorialnych. Zawierane przez nas sojusze mają na celu jak najlepszą ochronę Polski i Polaków. Obecność na naszym terytorium wojsk innych państw NATO jest wyrazem ich solidarności z Polską i potwierdzeniem niepodzielności bezpieczeństwa wszystkich członków Sojuszu Północnoatlantyckiego” – odpowiedział Rau.

Podkreślił on przy tym, że obecność oddziałów innych państw NATO na terytorium Polski to efekt “nielegalnej aneksji Krymu i wybuchu konfliktu zbrojnego we wschodniej Ukrainie w 2014 roku”. Stwierdził też, że “wrogie działania wobec Polski” spotkają się z reakcją całego Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Prowadzący wywiad zasugerował, że wezwania do deeskalacji sytuacji wokół Ukrainy jakie Warszawa kieruje pod adresem Moskwy pozostają w sprzeczności z dostawami broni dla tego państwa realizowanymi przez Polskę. “Chcę podkreślić, że sprzęt przekazywany na Ukrainę służy celom obronnym i jest reakcją na pogarszającą się sytuację bezpieczeństwa wokół tego kraju” – odpowiedział minister spraw zagranicznych, zaznaczając, że Polska chce w ten sposób bronić integralności terytorialnej Ukrainy i “europejskiej architektury bezpieczeństwa opartej na międzynarodowych zasadach i zobowiązaniach”.

W dalszej część wywiadu Rau zaznaczył, że zasada niepodzielnego bezpieczeństwa wszystkich państw w Europie musi być łączona wartościami takimi jak suwerenna równość oraz prawo każdego państwa do swobodnego wyboru sojuszy obronnych, zakaz wykorzystania siły zbrojnej lub grożenia jej użyciem, nienaruszalność granic i integralność terytorialna państw, nieingerencja w ich sprawy wewnętrzne.

“Zasady te tworzą spójną całość i żadnej z nich nie należy rozpatrywać w oderwaniu od pozostałych. Niepodzielność bezpieczeństwa oznacza więc, że jedno państwo nie może grozić drugiemu użyciem siły, bezprawnie anektować terytorium innego państwa, czy też wetować swobodę wyboru sojuszu z innym państwem” – powiedział szef polskiej dyplomacji.

Rau zadeklarował jednak, że rosyjskie propozycje w sprawie nowej architektury mogą być elementem dyskusji na forum OBWE. Zapytany o możliwość wzmocnienia i większej instytucjonalizacji tej organizacji polski minister odpowiedział, że “elastyczność” jest jej zaletą, bo “w przypadku forum dialogu i współpracy, jakim jest OBWE, w którym uczestniczą państwa o często radykalnie odmiennych poglądach, sztywne procedury mogą wręcz sparaliżować udział organizacji”.

Zapytany o rosyjski projekt nowego układu o kontroli zbrojeń konwencjonalnych w Europie Rau stwierdził, że “Nawet najlepsze rozwiązania, przy braku woli przestrzegania ustalonych zasad, nie zapewnią skutecznego wdrożenia nawet najbardziej precyzyjnej normy prawnej. Niestety w ostatnich latach wielokrotnie spotykaliśmy się z instrumentalną interpretacją przez Rosję zasad przejrzystości i środków budowy zaufania, takich jak te zawarte w Dokumencie Wiedeńskim. Wyrażaliśmy również ubolewanie z powodu wycofania się Rosji z traktatu o otwartym niebie w grudniu ubiegłego roku”. Niemniej szef polskiej dyplomacji zadeklarował “otwartość” na dalszą dyskusję w tej sprawie, choć jako jej podstawę wskazywał styczniową odpowiedź USA i NATO na rosyjskie propozycje w sprawie nowego ładu bezpieczeństwa w Europie.

Rau został też zapytany kwestię konfliktu polsko-rosyjskiego na polu energetyki. “Spodziewanym trendem jest normalizacja relacji w sektorze gazowym. Jednocześnie zdajemy sobie sprawę, że Rosja wykorzystuje gaz do realizacji swoich celów politycznych. Widzimy presję poprzez szantaż gazowy, aby szybko certyfikować gazociąg Nord Stream 2 w sposób niezgodny z prawem UE” – stwierdził szef polskiej dyplomacji – ” Odnotowujemy zmniejszenie ilości surowca pompowanego przez terytorium Ukrainy, co jest elementem nacisku na władze w Kijowie. W stosunku do przebiegającego przez Polskę gazociągu jamalskiego widzimy nielogiczną i historycznie bezprecedensową zmianę, kiedy gaz płynie w zasadzie nie ze wschodu na zachód, ale z Niemiec do Polski”.

Uznając, że zmniejszanie podaży przez Gazprom jest powodem tego, że “ceny gazu na europejskich giełdach są historycznie wysokie” Rau uznał, że to po stronie rosyjskiej leży inicjatywa normalizacji relacji na płaszczyźnie energetycznej. Jak podsumował – “mamy nadzieję, że rosyjski koncern będzie chciał je wykorzystać do zmniejszenia napięcia w tym obszarze”.

interfax.ru/kresy.pl