Dwór w Hremiaczach

Hremiacze (Грымяча) to nieduża wieś, a dawniej również majątek ziemski, położona w niedalekiej odległości od granicy białorusko-polskiej, nad rzeką Pulwą o 10 km na południe od Wysokiego Litewskiego.

Hremiacze stanowiły niegdyś folwark rozległych dóbr wołczyńskich, jako samodzielny majątek wydzielone zostały w 1 połowie XIX w. i sprzedane Puzynom przez ówczesnych właścicieli Wołczyna – Pusłowskich. Puzynowie byli właścicielami posiadłości do II wojny światowej. Na terenie majątku zachował się późnoklasycystyczny dwór Puzynów, wybudowany ok. połowy XIX w. na wzgórzu nad rzeką Pulwą. Jest to budowla parterowa, na planie prostokąta, posadowiona na wysokim przyziemiu. Front budynku akcentuje czterokolumnowy portykiem zwieńczony trójkątnym frontonem, flankowany przez dwa ryzality boczne. Elewacja ogrodowa przypomina frontową, lecz zamiast portyku występuje tu centralny ryzalit ozdobiony pilastrami. Pilastry i gzymsy oraz stiukowe dekoracje w kształcie koła ozdabiają wszystkie elewacje. Okna mają listwową oprawę ramową. Zachował się oryginalny układ wnętrz. Po II wojnie światowej w budynku mieściła się szkoła, obecnie od kilkunastu lat jest on opuszczony. Kilka lat temu rozpoczęto remont, co dawało nadzieję na uratowanie tego cennego zabytku. “Remont” jednak polegał na tym, że rozebrano połowę dachu, a odbudowano tylko jej część – bo zabrakło funduszy. Obecnie pomiędzy nową i starą częścią dachu zieje ogromna dziura, co powoduje, że jego stan, zupełnie niezły przed rozpoczęciem “remontu”, gwałtownie się pogarsza. Przy okazji “remontu” zaginęły też lub zostały zdewastowane zachowane XIX‑wieczne elementy wyposażenia: zdobione piece kaflowe i żeliwne schody wiodące na mansardę. Dwór otacza nieduży park krajobrazowy o powierzchni około 5 ha, zajmujący zbocze wzgórza opadające ku rzece. Przed frontem dworu rosną dwa potężne modrzewie.

Tekst i zdjęcie:

Grzegorz Rąkowski