Polacy apelują do władz Litwy o obronę ich szkół

Prezes Związku Polaków na Litwie, poseł Michał Mackiewicz oraz prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie “Macierz Szkolna” Józef Kwiatkowski wystosowali w piątek list otwarty do prezydent i przewodniczącej Sejmu Litwy w obronie polskiej oświaty.

Pełna treść listu:

Do Jej Ekscelencji Prezydent Republiki Litewskiej Dali Grybauskaite,
do Przewodniczącej Sejmu Republiki Litewskiej Ireny Degutien?

Szanowna Pani Prezydent,
Szanowna Pani Przewodnicząca Sejmu,

W okresie 20-lecia niepodległej Republiki Litewskiej określone nacjonalistyczne siły polityczne wszelkimi sposobami stale dążą do likwidacji szkół mniejszości narodowych. W tym celu nieustannie pogarszano warunki pracy szkół mniejszości narodowych:

– stworzono dyskryminacyjny fenomen zakładania uprzywilejowanych podlegających powiatowi (obecnie ministerstwu) szkół z językiem państwowym, których budowę i działalność hojnie dodatkowo finansowano, nie przeznaczając dostatecznych środków na renowację i budowę szkół mniejszości narodowych,

– zniesiono końcowy egzamin szkolny z języka ojczystego,

– zaprzestano wydawania podręczników szkolnych dla klas starszych,

– zmniejszono indeksowanie koszyka uczniowskiego dla tych szkół (obecnie koszyk uczniowski w szkołach mniejszości narodowych jest indeksowany tylko w 15% (wcześniej w 20%), co nie pokrywa dodatkowych wydatków tych szkół. Dla porównania: w szkołach litewskich w Polsce koszyk uczniowski zwiększono do 50%),

– szkoły mniejszości narodowych obowiązują niemal takie same normy liczby uczniów, jak i w miejscowościach, w których uczniowie nie są dzieleni na szkoły według języków nauczania,

– wbrew badaniom naukowym przeprowadzonym na zamówienie Ministerstwa Oświaty, których wnioski wyraźnie sugerują, że ujednolicenie egzaminu z języka litewskiego jest możliwe dopiero po upływie 12 lat od zrównania liczby godzin szkolnych z tego przedmiotu oraz wydaniu podręczników według nowych programów, jak też innych pomocy naukowych, zmierza się ku temu bez odpowiedniego przygotowania,

– podejmuje się też wiele innych kroków dyskryminujących uczniów szkół mniejszości narodowych.

Chcemy zwrócić uwagę na to, że absolwenci szkół z polskim językiem nauczania według obecnych programów doskonale opanowali język państwowy i swobodnie dostają się na studia w uniwersytetach litewskich (w roku 2009 do wyższych uczelni wstąpiło 71,8% abiturientów szkół polskich, co przekracza średnią krajową). Dlatego też nie ma żadnej realnej potrzeby przymusowego wprowadzenia do szkół mniejszości narodowych nauczania poszczególnych przedmiotów w języku litewskim. (W szkołach litewskich w Polsce uczniowie swobodnie, nie zaś w trybie przymusowym, wybierają nauczanie poszczególnych przedmiotów w języku polskim).

Tymczasem w Sejmie jest przyjmowana nowa ustawa o oświacie, przewidująca bezprecedensowe założenie ustawowe o wprowadzeniu właśnie w szkołach mniejszości narodowych przymusowego nauczania poszczególnych przedmiotów w języku nieojczystym.

Przymusowe wprowadzenie w szkołach mniejszości narodowych nauczania chociażby jednego przedmiotu nie w języku ojczystym oznacza pozbawienie należących do mniejszości narodowych obywateli Litwy prawa zdobycia wykształcenia średniego w języku ojczystym, co zapewniają Traktat Litewsko-Polski (art. 14,15), Konwencja Ochrony Mniejszości Narodowych (art. 14,22), Ustawa Republiki Litewskiej o mniejszościach narodowych, uchwały Litewsko-Polskiego Zgromadzenia Parlamentarnego, jak też praktyka istniejąca w państwach europejskich.

Wszystkie międzynarodowe założenia ustawowe zakładają, że sytuacja mniejszości narodowych w żadnym wypadku nie może być pogarszana. A co do treści nauczania w szkołach decydujący głos w państwach demokratycznych mają rodzice uczących się dzieci bądź uczniowie klas starszych.

Dlatego też serdecznie apelujemy do szanownej Pani Prezydent i szanownej Pani Przewodniczącej Sejmu o obronę demokracji na Litwie, jak też o honorowanie litewskich i europejskich norm prawnych oraz niedopuszczenie do ograniczania w państwie litewskim praw obywateli mniejszości narodowych, do czego usilnie zmierzają poszczególni nieodpowiedzialni politycy o poglądach nacjonalistycznych.

Michał Mackiewicz
przewodniczący Związku Polaków na Litwie

Józef Kwiatkowski
prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”

Na podstawie: Znad Wilii, Kurier Wileński