Waszyngton i Kijów uzgodniły umowę w sprawie eksploatacji surowców mineralnych Ukrainy

Premier Ukrainy Denys Szmyhal ogłosił w środę, że uzgodnił z władzami USA tekst dwustronnego, ramowego porozumienia w sprawie eksploatacji ukraińskich surowców mineralnych.

Uzgodniony w środę projekt umowy ma zostać podpisany w piątek. Donald Trump zapowiedział, że właśnie tego dnia ukraiński przywódca Wołodymyr Zełenski przybędzie do Waszyngtonu. Portal Ukraińska Prawda opublikował w środę tekst dokumentu, który określa jako uzgodnioną przez przedstawicieli dwóch państw wersję „Dwustronnej Umowy ustanawiającej zasady Inwestycyjnego Funduszu Odbudowy”.

We wstępie do dokumentu podkreśla się, że „Stany Zjednoczone Ameryki udzieliły Ukrainie znaczącego wsparcia finansowego i materialnego od czasu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r.”, bo „naród amerykański pragnie inwestować wraz z Ukrainą w wolną, suwerenną i bezpieczną Ukrainę”, a także „trwały pokój na Ukrainie”.

W tekście podkreśla się także, iż Ukraina podpisując memorandum budapeszteńskie w 1994 r. zrzekła się poradzieckiego arsenału atomowego, w zamian za co pozostali sygnatariusze – Rosja, Wielka Brytania i USA mieli gwarantować poszanowanie jej suwerenności i integralności terytorialnej.

Dokument składa się z 11 punktów. W pierwszym mowa jest o utworzeniu Inwestycyjnego Funduszu Odbudowy. Fundusz ma być zarządzany „wspólnie” przez przedstawicieli władz dwóch państw. Jednak szczególowy podział ról pozostawia się do zapisania w dokumencie bezpośrednio ustanawiajacym ten podmiot prawny. Zastrzeżono już teraz, że strony nie będą mogły zbywać swoich udziałów w nim bez zgody partnera.

„Fundusz będzie zbierał i reinwestował przychody wniesione do Funduszu […] i będzie zarabiał na przyszłej monetyzacji wszystkich odpowiednich aktywów zasobów naturalnych należących do Rządu Ukrainy (niezależnie od tego, czy są one własnością bezpośrednio czy pośrednio Rządu Ukrainy)” – zapisano w dokumencie, na który powołuje się Ukraińska Prawda.

Rząd Ukrainy „wniesie do Funduszu 50 procent wszystkich przychodów uzyskanych z przyszłej monetyzacji wszystkich odpowiednich aktywów zasobów naturalnych”. Uściślono w tekście, że aktywa te to „złoża minerałów, węglowodorów, ropy naftowej, gazu ziemnego i innych materiałów wydobywczych oraz inna infrastruktura istotna dla aktywów zasobów naturalnych (taka jak terminale skroplonego gazu ziemnego i infrastruktura portowa)”. Szczegółowy spis tych aktywów równiez pozostawia się do tekstu umowy stanowiącej Fundusz Odbudowy.

Zastrzeżono jednak, że w zakres tych złóż nie wejdą te, których eksploatacja już jest źródłem wpływów budżetowych Ukrainy.

Zgodnie z zapisami środki „wpłacane do Funduszu będą reinwestowane co najmniej raz w roku na Ukrainie”. Przy tym „proces inwestycyjny Funduszu zostanie zaprojektowany tak, aby inwestować w projekty na Ukrainie i przyciągać inwestycje w celu zwiększenia rozwoju, przetwarzania i monetyzacji wszystkich publicznych i prywatnych aktywów ukraińskich, w tym, ale nie wyłącznie, złóż minerałów, węglowodorów, ropy naftowej, gazu ziemnego i innych surowców kopalnych, infrastruktury, portów i przedsiębiorstw państwowych”.

Jak dodano – „Podczas sporządzania Umowy o Funduszu Uczestnicy będą dążyć do uniknięcia konfliktów z zobowiązaniami Ukrainy wynikającymi z jej przystąpienia do Unii Europejskiej lub jej zobowiązaniami wynikającymi z porozumień z międzynarodowymi instytucjami finansowymi i innymi oficjalnymi wierzycielami”.

Ogólny w swoich zapisach tekst umowy odsyła w dziewiątym punkcie jeszcze raz do przyszłej „Umowy o Funduszu, której kształt zostanie opracowany „bezzwłocznie” przez grupy robocze Departament Skarbu USA oraz ukraińskich Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Gospodarki.

Waszyngton, zgodnie z cześniejszymi zastrzeżeniami Donalda Trumpa, nie udziela żadnych bezpośednich gwarancji bezpieczeństwa Ukrainie. W punkcie 10 zapisano jedynie, że „rząd Stanów Zjednoczonych Ameryki popiera wysiłki Ukrainy zmierzające do uzyskania gwarancji bezpieczeństwa niezbędnych do ustanowienia trwałego pokoju”. Wyjątek stanowią amerykańskie inwestycje, strony umowy mają bowiem „dążyć do zidentyfikowania wszelkich niezbędnych kroków w celu ochrony wzajemnych inwestycji, zgodnie z definicją zawartą w Umowie o Funduszu”, choć nie wiadomo, czy zobowiązanie to nie zostanie przerzucone całkowicie na barki Ukraińców lub państw trzecich.

eurointegration.com.ua/kresy.pl