Żydyki

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, pod red. B. Chlebowskiego, Warszawa 1895, s. 888.

Żydyki1.) dwa dwory, pow. kowieński, w 1 okr. pol., o 51 w. od Kowna. 2.) Ż., mstko i dobra, pow. telszewski, w 2 okr. pol, gm. Żydyki, pod 56° 19′ płn. szer. a 39° 41′ wschód, dług., odl. o 44 w. na płn.-płn.-zachód od Telsz a 7 w. od st. poczt, i dr. żel. Łuszn, ma 580 mk. W 1859 r. było 15 dm., 155 mk. W mstku jest kościół paraf. katol., kaplica kat., synagoga, dom modlitwy żydowski, zarząd gminy, dom przytułku, szkoła ludowa, 14 sklepów, 3 drobne garbarnie, towarzystwo wkładowo-zaliczkowe, zawiązane w 1879 r. Kościół paraf. katol., p. w. św. Jana, z muru wzniesiony w 1636 r. przez Giełguda. Kaplica drewniana N. M. P., z 1636 r., pojezuicka. Parafia katol., dekanatu olsiadzkiego, 3167 wiernych. Filia w Ukrynach. Dobra, własność Wysockich, mają 962 dzies. (343 lasu, 122 nieuż.). Gmina, położona w płn.- wschod. części powiatu, graniczy od płn. i płn.- zach. z gub. kurlandzką, od zach. z gm. Iłłoki, od płd. z gm. Siady, od wsch. z gm. Tyrkszle i z gm. pow. szawelskiego Wieksznie, obejmuje 25 miejscowości, mających 405 dm. włość, (obok 89 należących do innych stanów), 4097 mk. włośc. (podług danych z 1894 r. 4293 mk. włość), uwłaszczonych na 7199 dzies. (107 nieuż.). Nadto w obrębie gminy było 20175 dzies. (5592 roli) większej posiadłości, 770 ziemi skarbowej i 172 (38 roli) ziemi kościelnej. Podług danych z 1894 r. było w gminie 370 osad wiejskich (162 mających 20 lub więcej dzies., 40 od 10 do 20 dzies., 67 od 3 do 10 dzies. i 101 mniej niż 3 dzies.); włośc. bezrolnych było 719. Ż. należały dawniej do jezuitów, po zniesieniu których przeszły na rzecz komisyi edukacyjnej i w 1781 r. wraz z Kietunami, Szerksznianami i Arsłą wydane zostały Antoniemu Giełgudowi, kasztel, żmujdzkiemu, z obliczeniem intraty na 20550 złp. Następnie własność Pusłowskich.

J.Krz.